Του Δημήτρη Μαρκόπουλου
Στην Ελλάδα συνηθίζουμε να λέμε ότι «την Ιστορία τη γράφουν οι παρέες». Ο κλάδος των ιχθυοκαλλιεργειών για πολλά χρόνια πέρασε σκαμπανεβάσματα. Είχε πολλά πισωγυρίσματα ως αποτέλεσμα της κυκλικότητας αλλά και της μεγάλης κρίσης που χτύπησε τη χώρα. Να όμως που τώρα μια παρέα με αγάπη για τη συγκεκριμένη αγορά και πολύ μεγάλη διάθεση να αλλάξει την Ιστορία -τουλάχιστον σε αυτό που λέμε «ελληνικά ψάρια»- αναλαμβάνει δράση. Για την ακρίβεια, η ιστορία της Diorasis International S.A., της εταιρείας διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων που μέσα στο κρίσιμο 2014 εξαγόρασε την εταιρεία Bitsakos Aquaculture S.A. και που τώρα επιδιώκει να καταθέσει μια βιώσιμη πρόταση για την τύχη των Σελόντα και Νηρέα, είναι η ιστορία μιας ομάδας Ελλήνων επενδυτών με μεγάλη αγάπη για τη συγκεκριμένη αγορά, αλλά και μπόλικη αγνή τρέλα. Γιατί, κακά τα ψέματα, το να επενδύσει κάποιος μέσα στον κακό χαμό της κρίσης (την περίοδο 2014-2016) 20 εκατ. ευρώ στις ιχθυοκαλλιέργειες, κρύβει μεγάλη δόση πατριωτισμού αλλά και περιπέτειας.
Η Diorasis International, λοιπόν, αποτελεί γνήσιο τέκνο της κατάστασης που δημιουργείται στην Ελλάδα της κρίσης. Πρόκειται για ένα fund που επενδύει στη χώρα με τη ματιά στραμμένη όχι στο αύριο, αλλά ακόμα παραπέρα, επιλέγοντας τοποθετήσεις σε ένα ευρύ φάσμα κλάδων της οικονομίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς παρέχει ρευστότητα σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε κλάδους διεθνούς ενδιαφέροντος. Η αρχή έγινε από τον Νίκο Λυκιαρδόπουλο, τον Ελληνα εφοπλιστή με δραστηριότητες σε όλο τον πλανήτη και έδρα στο Λονδίνο. Ο ίδιος, λόγω της εμπεριστατωμένης ενασχόλησής του με τα commodities και διαθέτοντας μεγάλη διεθνή πείρα στις χρηματαγορές και τη ναυτιλία εδώ και χρόνια, μιλούσε στους φίλους του για τη μεγάλη οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται γύρω από την πρωτεΐνη. Επίσης, για την ανάδυση μιας μεσαίας τάξης που επιφέρει μια εκτόξευση της ζήτησης σε διατροφικά είδη που έχουν βάση το συγκεκριμένο συστατικό. Υστερα από ενδελεχή έρευνα σε παγκόσμιο επίπεδο, λοιπόν, ο κ. Λυκιαρδόπουλος αποφάσισε να στραφεί επενδυτικά στον κλάδο των ψαριών. Η νέα τάξη πραγμάτων σε όλο τον πλανήτη, η πρόοδος κρατών της Ασίας, αλλά και σε άλλες ηπείρους, που ταυτόχρονα σηματοδοτεί και την αλλαγή των διατροφικών μοντέλων, ώθησε τον επιχειρηματία στη συγκεκριμένη στόχευση. Καθώς όμως διαπνέεται από πνεύμα συνεργατικό, θέλησε να μοιραστεί αυτή την επενδυτική ανησυχία με στενούς του φίλους. Εκπροσώπους του επιχειρείν με διεθνές αποτύπωμα, οι οποίοι όμως προέρχονταν από διαφορετικούς χώρους.
«Συναντηθήκαμε στα τέλη του 2012. Εγώ με ένα background ως partner στην Ernst & Young όπου ήμουν υπεύθυνος του Corporate & Finance τμήματος για την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, ο Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου με ένα μεγάλο χρηματοοικονομικό και επιχειρηματικό background και βάση στη Γενεύη όπου διαχειρίζεται το περίφημο Family Investment Office του σερ Τζέιμς Γκόλντσμιθ, ο Γιάννης Μπράβος που κατόπιν ακολούθησε με πείρα στο Corporate Finance, ο Παντελάκης στην HSBC και στην Bank of America, ο οποίος μάλιστα υπήρξε από εκείνους που έτρεξαν το πρώτο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της ρουμανικής κυβέρνησης, ο Περικλής Λιβάς με τις δικές του επιχειρηματικές δραστηριότητες και φυσικά ο Νικόλας Λυκιαρδόπουλος που μας ενέπνευσε με το πάθος για τα ψάρια», τονίζει ο κ. Γιώργος Μομφερράτος, που σήμερα είναι ο πρόεδρος του σχήματος Diorasis International.
Ο ίδιος ξεκαθαρίζει γιατί το θέμα της πρωτεΐνης είναι πάρα πολύ σημαντικό. «Διεθνώς η μεσαία τάξη διευρύνεται και οι παγκόσμιες ανάγκες για πρωτεΐνη αυξάνονται. Ο κλάδος των ψαριών, λοιπόν, καθίσταται ιδιαίτερα ελκυστικός και όλες οι προβλέψεις δείχνουν πως θα εξελιχθεί σε παγκόσμιο trend. Κατaρχάς πρόκειται για μια υγιεινή μορφή τροφής. Επίσης, υπάρχουν στην παραγωγή τους σοβαρά οικολογικά πλεονεκτήματα συγκριτικά με το κρέας, όπου και περισσότερο νερό καταναλώνεται για την εκτροφή των ζώων και μεγαλύτερες ανάγκες χρήσης πρώτων υλών υπάρχουν».
Επένδυση… με το δεξί
Η επένδυση λοιπόν αποφασίστηκε και για την ακρίβεια υλοποιήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου του 2014! Εντός δηλαδή της πολιτικής κρίσης και της αλλαγής τοπίου στη χώρα. Οι επενδυτές γνώριζαν ότι μια νέα κυβέρνηση ερχόταν στην εξουσία, κατανοούσαν ότι η Ελλάδα έμπαινε σε έναν κύκλο σκληρής διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, όμως η διετής ωρίμανση της ιδέας και του πρότζεκτ δεν άφηνε περιθώρια πισωγυρίσματος. «Σκεφτήκαμε πως το προϊόν είναι εξαγωγικό και ότι ακόμα και με τα όποια πολιτικά προβλήματα της χώρας η αγορά θα υπάρχει. Επίσης παρακολουθούσαμε την πορεία των Νηρέα και Σελόντα και βλέπαμε προς τα πού όδευαν τα πράγματα. Κάπως έτσι πήραμε την απόφαση να πάρουμε μια θέση στο τραπέζι για τις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθούσαν σύντομα για το μέλλον του κλάδου των ιχθυοκαλλιεργιών. Για το σκηνικό μετά το “κραχ” του 2015», αναφέρει ο κ. Λιβάς. Και φυσικά ο στόχος που τέθηκε από την ομάδα ήταν μαξιμαλιστικός. «Αυτό που θέλαμε και που ακόμα και σήμερα επιδιώκουμε είναι να γίνουμε παγκόσμια δύναμη στον κλάδο των ψαριών σε μια αγορά που διεθνοποιείται και αλλάζει συνεχώς», λέει ο κ. Μπράβος, o μάνατζερ που περισσότερο απ’ όλους σήκωσε το βάρος των πρώτων δύσκολων ημερών. Αυτός εξάλλου χάραξε τη στρατηγική σε μια περίοδο όπου τα capital controls άλλαξαν τη ροή των πραγμάτων στην ελληνική οικονομία.
«Για να καταλάβετε πώς εξελίσσονταν τα πράγματα θα σας πω ένα: με τον Νικόλα Λυκιαρδόπουλο γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και κάνουμε μαζί ιστιοπλοΐα. Μόλις μου μίλησε για την επένδυση στα ψάρια, του είπα να μείνει μακριά. Του είπα πως αρκετές φουρτούνες έχουμε περάσει στις θάλασσες. Με τον καιρό όμως εγώ που φοβόμουν την εμπλοκή στον κλάδο έγινα ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του πρότζεκτ. Εχω ενθουσιαστεί με τη δυναμική που υπάρχει και τολμώ να πω ότι η διεθνής προοπτική που ανοίγεται είναι εξαιρετική», αναφέρει ο κ. Λιβάς.
Κάπως έτσι, εντός της κρίσης του 2015, η Diorasis International κινούμενη κόντρα στο ρεύμα παίρνει τα ρίσκα της και εξαγοράζει τη Philosofish by Bitsakos. Αποτελώντας τον πρώτο επενδυτή του κλάδου της ιχθυοκαλλιέργειας, η Diorasis απέκτησε το 2014, εν μέσω της κρίσης στην Ελλάδα, το 90% της εταιρείας Bitsakos Aquaculture S.A. (Υδατοκαλλιέργειες Γ.&Π. Μπιτσάκος Α.Ε.), επενδύοντας στην εταιρεία 20 εκατ. ευρώ. Και όχι μόνο. Από το 2014 έως και το 2016 η παραγωγική δυναμική των ψαριών αυξήθηκε κατακόρυφα από 1.350 σε 4.300 τόνους, επετεύχθη εντυπωσιακή βελτίωση των οικονομικών μεγεθών, με τα EBITDA από 5,701 εκατ. ευρώ ζημίες το 2014 να ανέρχονται σε 3,275 εκατ. ευρώ κέρδη το 2016, ενώ οι υποχρεώσεις σε καθυστέρηση την ίδια χρονιά μειώθηκαν σε 6,15 εκατ. ευρώ από 12,6 εκατ. ευρώ, ενώ δεν υπάρχει καμία οφειλή σε καθυστέρηση πλέον. Το σημαντικότερο όμως σε αυτό το απίστευτο turnaround story -για τη χρονική στιγμή που επετεύχθη- είναι ότι οι 66 εργαζόμενοι της εταιρείας που το 2013 ήταν στο κόκκινο σήμερα αυξήθηκαν σε συνολικά 138.
Η Μπιτσάκος και τα νέα βήματα
Η Υδατοκαλλιέργειες Γ.&Π. Μπιτσάκος Α.Ε. ιδρύθηκε το 1996 από την οικογένεια Μπιτσάκου, η οποία δραστηριοποιούνταν στον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας περισσότερο από 30 χρόνια. Διαθέτει παραγωγικές εγκαταστάσεις στον βόρειο Ευβοϊκό, στις οποίες εκτρέφονται τσιπούρα, λαβράκι και φαγκρί. Οι εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν ιχθυογενετικό σταθμό, μονάδες πάχυνσης και συσκευαστήριο. Επάνω σε αυτές τις γραμμές έχτισε η νέα διοίκηση. «Ξεκινήσαμε με μια οικογενειακή εταιρεία με διαφορετική κουλτούρα και μεγάλες ανάγκες, αλλά και με εξαιρετικούς ανθρώπους. Επρεπε να περάσουμε ένα καινούριο πνεύμα και να επαναχαράξουμε τις σχέσεις με τους προμηθευτές και τους πελάτες μας. Να κάνουμε σοβαρές επενδύσεις. Η εταιρεία ήταν καταπονημένη, όμως εμείς ήμασταν αποφασισμένοι και καλά προετοιμασμένοι. Ακόμα και στην περίοδο των capital controls είχαμε δημιουργήσει τα στοκ που έπρεπε, ενώ κρατήσαμε όρθιους πολλούς συνεργάτες μας. Φέραμε μια corporate λογική στους εργαζόμενους, αξιοποιώντας παράλληλα τον παραδοσιακό χαρακτήρα της επιχείρησης που αγοράσαμε», αναφέρει ο κ. Μπράβος, ο οποίος σήκωσε το βάρος των αλλαγών. Μαζί με τους Γιώργο και Πάνο Μπιτσάκο, συνεργάτες και συνεταίρους λειτούργησαν σαν μια δεμένη ομάδα, έτρεξαν την εταιρεία σε δύσκολους καιρούς και έφεραν τα σημερινά αποτελέσματα.
Οπως υποστηρίζει με τη δική του σειρά ο κ. Μομφεράτος, το νέο βήμα που με σιγουριά, αυτοπεποίθηση και συγκεκριμένο πλάνο επιδιώκει να κάνει η Diorasis είναι η συμμετοχή στον διαγωνισμό που θα διεξαχθεί για τις Σελόντα και Νηρέα, οι οποίες μετά τη φάση εξυγίανσής τους θα βγουν για πώληση από τις τράπεζες. Σε μια περίοδο όπου αρκετά σχήματα έχουν επιδείξει κινητικότητα, το success story της Μπιτσάκος και η πείρα που έχει αποκτηθεί, μαζί με την εγγύηση της συμμετοχής τόσων σοβαρών ανθρώπων των business και της ναυτιλίας οδηγούν σε μια πρόταση που δεν μπορεί να περάσει στα ψιλά. «Είμαστε μια ομάδα επενδυτών που πλέον γνωρίζει. Μια ομάδα Ελλήνων, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, καθώς το ενδιαφέρον μας για να παραμείνει ελληνικός αυτός ο κλάδος είναι μεγάλο. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι, πέραν του προφανούς κέρδους που επιδιώκουμε ως επενδυτές, για εμάς παίζει μεγάλο ρόλο να μείνουν ελληνικές οι ιχθυοκαλλιέργειες. Να μην αλλάξουν χέρια, καθώς η σημασία τους για την ελληνική οικονομία αλλά και για άλλα εθνικά ζητήματα είναι μεγάλη. Είμαστε λοιπόν εδώ με μια βιώσιμη πρόταση που θα εξασφαλίζει τις θέσεις εργασίας και που θα ανοίξει κι άλλες. Μια πρόταση που σαφώς θα εξασφαλίζει και τις τράπεζες, που είναι λογικό να θέλουν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους. Πιστεύουμε ότι με την πείρα που διαθέτουμε και τη σοβαρότητά μας οι τράπεζες θα βρουν τους συνεργάτες που θέλουν. Το αποδεικνύει η προσπάθειά μας στην Μπιτσάκος, το γεγονός ότι πληρώσαμε τα χρέη της εταιρείας που προϋπήρχαν σε ΟΓΑ και ΙΚΑ, ότι η εταιρεία είναι πλέον σε θετική πορεία και πως αυτό συνοδεύτηκε με διατήρηση και αύξηση των εργαζομένων. Να ξέρετε, είναι σπάνιες οι περιπτώσεις εταιρειών που έφυγαν από το προβληματικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών για να πάνε στο σήμερα», καταλήγει ο κ. Μομφεράτος.