Για όσους γνωρίζουν πως λειτουργούν τα πράγματα σε έναν από τους πιο μυστικοπαθείς κολοσσούς του διεθνούς επιχειρείν, την IKEA, η τελευταία δημόσια κόντρα ανάμεσα στο διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Mikael Ohlsson, και τον ιδρυτή της, Ingvar Kamprad (φωτό), προκαλεί εντύπωση.
Και αυτό γιατί όπως είναι γνωστό σε όσους έχουν περάσει από την εταιρεία – φαινόμενο, η IKEA μπορεί να έχει 139.000 εργαζόμενους, αλλά αυτή που μετρά είναι η άποψη μόλις ενός: Ενός 86χρονου παππούλη που δεν έχει κανέναν επίσημο ρόλο στην εταιρεία, πέραν του συμβούλου του δ.σ. της.
“Στην IKEA, τελικά αποφασίζει μόνο ένα άτομο: O Ingvar Kamprad”, γράφει στο βιβλίο του “Η αλήθεια για την IKEA” ένας πρώην υπάλληλός της, που έβγαλε στη φόρα όλα τα άπλυτα της εταιρείας.
Όμως, φαίνεται ότι αυτό το δόγμα, που ισχύει στην IKEA από την ίδρυσή της, πριν από 70 χρόνια, έχει αρχίσει να ενοχλεί κάποιους στη διοίκηση της εταιρείας. Έτσι, οι εντάσεις στις σχέσεις του CEO και του ηλικιωμένου ιδρυτή είναι πλέον εμφανείς, ακόμα και δια γυμνού οφθαλμού.
Πριν από λίγες ημέρες, ο Ohlsson μίλησε σε συνεντεύξεις του με τις μεγαλύτερες οικονομικές εφημερίδες για το σχέδιο της επιχείρησης να διπλασιάσει το ρυθμό λειτουργίας νέων καταστημάτων, από τα σημερινά επίπεδα των 11 το χρόνο στα 20-25.
Μία ημέρα αργότερα, ο Kamprad είπε σε σουηδική εφημερίδα: “Τηλεφώνησα στον πρόεδρο και τον ερώτημα ‘πώς είναι αυτό δυνατόν;’”. Κατά τη δική του άποψη, τα 10 νέα καταστήματα το χρόνο είναι απολύτως αρκετά.
Έκτοτε, η IKEA προσπαθεί να υποβαθμίσει το ζήτημα, όμως, δεν μπορεί να κρύψει την κόντρα.
Μάλιστα, οι Financial Times μεταφέρουν τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς ότι η σημερινή διοίκηση του IKEA επιχειρεί να ελαχιστοποιήσει το ρόλο του Kamprad και την τεράστια επιρροή του. “Γιατί να θέλει κανείς να ακούσει έναν γέρο άνθρωπο;”, αναρωτιέται στέλεχος της IKEA.
Ingvar Kamprad: Ένας ολιγαρκής δισεκατομμυριούχος
Οδηγεί ένα Volvo 20ετίας, ταξιδεύει μόνο με την easyJet και κάνει τα ψώνια της ημέρας το απόγευμα, όταν οι τιμές στο μανάβικο της γειτονιάς του είναι φθηνότερες. Το προφίλ του Ingvar Kamprad δεν θυμίζει σε τίποτα μεγιστάνα. Με περιουσία που πλησιάζει τα 50 δισ. δολάρια, ωστόσο, είναι ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.
Ο Kamprad, 86 ετών σήμερα, είναι επιχειρηματίας από κούνια. Ήταν μόλις πέντε χρόνων όταν άρχισε να πουλά σπίρτα στη γειτονιά του. Είχε διαπιστώσει ότι αγοράζοντάς τα σε τιμές χονδρικής στην Στοκχόλμη, μπορούσε να τα πουλά φθηνά και να βγάζει και ένα καλό κέρδος. Η IKEA γεννήθηκε το 1943 και πήρε το όνομά της από τα αρχικά του ιδρυτή της, μαζί με τα πρώτα γράμματα της φάρμας (Elmtaryd) και του χωριού (Agunnaryd) όπου μεγάλωσε.
Η «συνταγή» που έκανε την αλυσίδα καταστημάτων γνωστή σε όλο τον κόσμο προέκυψε περισσότερο από ανάγκη και λιγότερο από σχεδιασμό. Το καρτέλ των Σουηδών επιπλοποιών δεν είδε με καθόλου καλό μάτι τον Kamprad και την επιμονή του να πουλά σε πολύ χαμηλές τιμές. Έτσι, ο Σουηδός επιχειρηματίας αναγκάστηκε να απευθυνθεί σε Πολωνούς κατασκευαστές για την παραγωγή των επίπλων του. Για να τα μεταφέρει πιο εύκολα και πιο οικονομικά, ο Kamprad τους ζήτησε να τα στέλνουν αποσυναρμολογημένα. Οι επίπεδες συσκευασίες, το μυστικό της επιτυχίας της αλυσίδας αλλά και ο «πονοκέφαλος» για εκατομμύρια πελάτες της σε όλο τον κόσμο, έμελλε να γίνουν το σήμα κατατεθέν της IKEA.
Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή σε όλους. Σύμφωνα με τον αστικό θρύλο, ο κατάλογος του ΙΚΕΑ έχει περισσότερους αναγνώστες ανά την υφήλιο ακόμα και από τη βίβλο. Και ένας στους δέκα Ευρωπαίους έχει συλληφθεί πάνω σε ένα κρεβάτι της ΙΚΕΑ.
Έστω και εάν έγινε δισεκατομμυριούχος, ο Kamprad δεν εγκατέλειψε ποτέ τις αρχές που έκαναν την ΙΚΕΑ τόσο επιτυχημένη. Βλέποντάς τον, κανείς θα πίστευε ότι έχει απέναντί του έναν τυπικό συνταξιούχο, που πασχίζει να βγάλει το μήνα. Πριν από λίγα χρόνια, όταν έφτασε σε γκαλά όπου θα βραβευόταν ως ο επιχειρηματίας της χρονιάς, η ασφάλεια της εκδήλωσης δεν του επέτρεψε την είσοδο. Οι φύλακες, που τον είχαν δει να καταφτάνει με το λεωφορείο της γραμμής, δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι ήταν πράγματι στη λίστα των προσκεκλημένων.
Όμως, πίσω από αυτό το προσωπείο του συμπαθούς και ολιγαρκούς γεράκου, κρύβεται ένα σκοτεινό παρελθόν, το οποίο η ΙΚΕΑ προτιμά να αποσιωπά. Ο Kamprad υπήρξε μέλος του σουηδικού ναζιστικού κόμματος από τα 17 του χρόνια, με αποτέλεσμα να αποκτήσει μέχρι και φάκελο στην υπηρεσία πληροφοριών της χώρας. Ο ίδιος ο επιχειρηματίας έχει παραδεχτεί το ναζιστικό παρελθόν του, το οποίο αποδίδει σε «νεανική βλακεία». Όπως επίσης, έχει παραδεχτεί και το πρόβλημα αλκοολισμού το οποίο εδώ και χρόνια αντιμετωπίζει.