Με μία εβδομάδα καθυστέρηση γίνεται το ραντεβού μας από το φιλόξενο www.newmoney.gr. Αυτό συνέβη γιατί περιμέναμε να ψηφιστεί η τροπολογία για τα όσα είχαμε σημειώσει πριν δεκαπέντε ημέρες, δηλαδή για την διαφορετική φορολόγηση όσων είχαν μικροποσά από σεμινάρια ή από τόκους καταθέσεων και η παρουσία τους ενεργοποιούσε το ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 και 5.000 ευρώ.

Η τροπολογία δεν έχει ψηφιστεί ακόμη, βεβαίως δεν έχει εκδοθεί καμία εφαρμοστική απόφαση του υπουργού που να δίνει οδηγίες στους φορολογούμενους και τους λογιστές – φοροτεχνικούς αλλά και στους προγραμματιστές του taxis για το πώς θα γίνει η εκκαθάριση σε αυτές τις κατηγορίες των πολιτών, και κανείς δεν γνωρίζει τι θα γίνει και πότε .Βέβαια ο κύριος Θεοχάρης επιμένει ότι δεν θα δώσει καμία παράταση και ότι το σύστημα έχει ανοίξει από τις 20.3.2014 και ότι δεν θα δώσει καμία άλλη παράταση εκτός από ολιγόωρες παρατάσεις , όσες ώρες είναι κλειστό το taxis λόγω τεχνικών προβλημάτων.
Δεν θα διαφωνούσαμε με τον κύριο Γενικό  αν όλα δούλευαν “εν – taxis”. Διότι δεν είναι μόνο τα τεχνικά προβλήματα αλλά  και μια σειρά προβλήματα , όπως αυτό που αναφέραμε προηγουμένως με την τροπολογία , το ότι δεν έχουν ανέβει ακόμη όλες οι συντάξεις και τα επικουρικά , δεν έχει γίνει πλήρης ενημέρωση από τις τράπεζες για τους τόκους , ούτε και οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν ολοκληρώσει την αποστολή των βεβαιώσεων για τους φόρους που έχουν παρακρατήσει. Κατά τα άλλα ο κύριος γενικός επιμένει ότι όλα είναι “εν- taxis” και δεν θα δώσει καμία παράταση γιατί το σύστημα είναι πολύ καιρό ανοιχτό.

Ας αφήσουμε όμως την γκρίνια κι ας έλθουμε στο σημερινό μας θέμα. Από ένα ταξίδι στην περιφέρεια, για τα σεμινάρια που κάνουμε,  διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μεγάλο μπλέξιμο στους φορολογούμενους αλλά και στους συναδέλφους λογιστές φοροτεχνικούς , σχετικά με το Ε9, τον χρόνο υποβολής του για το 2014 και το 2015, αλλά και για το θέμα τις αναγραφής τόσο, στο Ε9 όσο και στο Ε1 των τετραγωνικών που έχουν ταχτοποιηθεί με διάφορους  νόμους.
 

Ποιοι νόμοι ισχύουν για την τακτοποίηση αυθαίρετων και ημιυπαίθριων χώρων

Τα τελευταία χρόνια έχει θεσπιστεί μια σειρά ρυθμίσεων για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων: Πρώτα ο νόμος Σουφλιά (ν. 3775/09), που ψηφίστηκε στις 21.7.2009 , και κατόπιν ο νόμος Μπιρμπίλη (ν.3843/10) για τους ημιυπαίθριους, που ψηφίστηκε στις 28.4.2010. Ο πρώτος «πάγωσε» με εντολή του Συμβουλίου της Επικρατείας  και αντικαταστάθηκε από τον δεύτερο, που προσεβλήθη αλλά κρίθηκε συνταγματικός.
Ακολούθησε ο νόμος 4014/10 που ψηφίστηκε στις 21.9.2011, επί υπουργίας Παπακωνσταντίνου, που έδωσε τη δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτων και τον περασμένο Οκτώβριο κρίθηκε αντισυνταγματικός με την απόφαση 3341/13 της Ολομέλειας. Λίγο νωρίτερα, τον Αύγουστο του 2013 ,θεσπίστηκε από τον τότε υπουργό  Καλαφάτη ο νόμος 4178/13, ο οποίος διαβλέποντας τα προβλήματα αντισυνταγματικότητας του ν.4014/11 λειτούργησε ως ομπρέλα προστασίας των δηλωθέντων αυθαιρέτων (μέχρι τον Ιανουάριο του 2014 περίπου 90.000 αυθαίρετα είχαν «μεταφερθεί» από τον 4014/11 στον νέο νόμο, πλέον των 170.000 νέων δηλώσεων).
 

Πότε δηλώνουμε στα φορολογικά έντυπα τις αλλαγές που προκύπτουν από την τακτοποίηση των αυθαιρέτων και ημιυπαίθριων χώρων

Ο γενικός κανόνας  που επικρατεί είναι ότι οι αλλαγές εγγράφονται στα φορολογικά έντυπα (Ε9 και Ε1) με την ημερομηνία της αίτησης.
Δηλαδή αν η αίτηση για την τακτοποίηση με τον ν.3775/2009 μέσα στο 2009, τις αλλαγές θα πρέπει να τις είχε δηλώσει στο Ε9 που συμπλήρωσε με τις δηλώσεις του 2010, (Η κατάσταση των ακινήτων την 1.1.2010). Μόνη διαφοροποίηση από αυτόν τον κανόνα αποτέλεσε ο νόμος 3843/2010, όπου με την εγκύκλιο ΠΟΛ.1126/31.5.2011 , δόθηκαν οδηγίες για τον τρόπο αντιμετώπισης των τακτοποιούμενων χώρων του ν. 3843/2010.
Σε αυτήν υπήρχε η υποχρέωση να αναγραφούν οι τακτοποιούμενοι ημιυπαίθριοι χώροι στο έντυπο Ε1 στο επόμενο έτος από την κατάθεση της αίτησης ενώ δεν ήταν υποχρεωτικό να αναγραφούν στο Ε9.
Να θυμίσουμε σε όλους τους αναγνώστες μας ότι μέχρι τις 30.5.2014, πρέπει να μπουν να δηλώσουν και στο Ε9 τους ημιυπαίθριους χώρους στο Ε9 και να κάνουν έλεγχο σε όλες τις περιπτώσεις διότι υπάρχουν πλέον νέοι κωδικοί και επέκταση περιπτώσεων στους παλιούς κωδικούς – Δείτε τη σχετική δημοσίευση μας  Αλλαγές στη συμπλήρωση της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (έντυπο E9)

Ποιοι νόμοι έχουν την μείωση του 50% στους φόρους και τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης

Η μείωση κατά 50% των φόρων και των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης , δεν αναφέρεται σε όλους τους νόμους που ασχολούνται με την τακτοποίηση αυθαίρετων  ή ημιυπαίθριων χώρων.
Έτσι οι νόμοι 3775/2009 και 3843/2010, δεν έχουν αυτή την απαλλαγή στο κείμενο τους  και οι χώροι που έχουν τακτοποιηθεί με αυτούς τους νόμους θα εγγραφούν κανονικά στους κύριους και βοηθητικούς χώρους.
Πρώτη φορά η απαλλαγή φόρων και τεκμηρίων κατά 50% αναφέρεται στον ν. 4014/2011 και μεταφέρθηκε και στον ν.4178/2013.
Προσοχή, η απαλλαγή δεν αφορά όλους τους χώρους που τακτοποιήθηκαν αλλά μόνο τις κατοικίες και ποιο συγκεκριμένα:
«9. Για τη χρήση κατοικίας κατά τον υπολογισμό της αξίας για την επιβολή οποιουδήποτε φόρου (φόρος μεταβίβασης, κληρονομιών, ακίνητης περιουσίας, ΤΑΠ, προσδιορισμός τεκμηρίου διαβίωσης) για όλους τους χώρους τόσο σε υπόγειες στάθμες όσο και στους εσωτερικούς εξώστες, και τις σοφίτες, εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής 50%.» (Ν.4174/2013, παράγραφος 9 , άρθρο 24).
Άρα αν η τακτοποίηση έχει γίνει με τον νόμο 4014/2011 που αντικαταστάθηκε με τον νόμο 4178/2013, τότε θα πρέπει τα τετραγωνικά που τακτοποιήθηκαν να γραφούν ξεχωριστά , για να υπολογιστεί η έκπτωση του 50%. Θα γίνουμε γραφικοί , αλλά θα σημειώσουμε ότι ενώ στο Ε1 υπάρχουν κωδικοί που μπορεί να γίνει αυτή η διάκριση, στο Ε9 δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο και δεν υπάρχει καμία ανακοίνωση από το υπουργείο για την αντιμετώπιση του.

Πότε υποβάλλεται το Ε9

Διαπιστώθηκε κι εδώ ότι στους φορολογούμενους υπάρχει σύγχυση σχετικά με το πότε υποβάλλεται το έντυπο δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9). Αυτή η σύγχυση προήλθε από την υποχρέωση που μπήκε στους φορολογούμενους με τον νόμο 4224/2013, για υποβολή των αλλαγών στην ιδιοκτησία και τα δικαιώματα πάνω στα ακίνητα , μέσα σε 30 ημερολογιακές ημέρες από την σύναψη του συμβολαιογραφικού εγγράφου.  

Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν τα πράγματα. Μέχρι 30.5.2014 υποβάλλουμε το έντυπο που αφορά τις αλλαγές στην περιουσιακή κατάσταση που είχαμε μέσα στο ημερολογιακό έτος 2013. Αν προσέξει κανείς το έντυπο θα δει ότι πρέπει να αναφέρουμε την κατάσταση των περιουσιακών μας στοιχείων (ακινήτων) την 1.1.2014. Την ημερομηνία αυτή τελειώνει και η ετήσια διόρθωση του Ε9.
Για τις αλλαγές που θα έχουμε στην περιουσιακή μας κατάσταση (ακίνητα), από 1.1.2014, θα πρέπει να τις δηλώνουμε μέσα σε ένα μήνα (30 ημερολογιακές ημέρες) από την υπογραφή του σχετικού συμβολαιογραφικού εντύπου.
Βέβαια , παρ όλες τις διαβεβαιώσεις ότι το σύστημα θα ανοίξει μέσα στον Απρίλιο, η σχετική εφαρμογή δεν έχει ανοίξει ακόμη. Γι αυτό, αν έχετε κάνει αλλαγές από 1.1.2014 και μετά, ας έχετε ανοιχτά τα μάτια και τα αυτιά σας , για να μην πληρώσετε κάποιο πρόστιμο, διότι το υπουργείο οικονομικών προτίθεται να  δώσει μικρή διορία για να περαστούν οι αλλαγές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα.

Απόστολος Αλωνιάτης

Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας