Ο δημοφιλής καρπός του φθινοπώρου και του χειμώνα προσφέρει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και μοναδικά οφέλη για την υγεία.
Ξέρατε ότι μόλις δύο ώρες μακριά από την Αθήνα, στην καρδιά της Αρκαδίας, ένα μικρό ορεινό χωριό ντύνεται στα χρώματα του φθινοπώρου για να τιμήσει τον πιο γήινο καρπό της εποχής; Τα Άνω Δολιανά, σκαρφαλωμένα στις βόρειες πλαγιές του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 1.050 μέτρων, είναι από τα μεγαλύτερα καστανοχώρια του νομού που γιορτάζουν κάθε Νοέμβρη τον πολύτιμο καρπό του βουνού, το κάστανο, με μια γιορτή που μυρίζει χωριό, τσίπουρο και ζεστασιά.
Ο δρόμος προς το χωριό είναι εμπειρία από μόνος του. Από την Τρίπολη ως τα Δολιανά, η διαδρομή κυλά μέσα από ένα τοπίο που μοιάζει ζωγραφισμένο με μωβ λιβάδια από αυτοφυή ρείκια, που ανθίζουν το φθινόπωρο. Στις πλαγιές, επιβλητικά δένδρα από καστανιές, κερασιές, βελανιδιές, καρυδιές, πλατάνια και πεύκα δημιουργούν ένα φυσικό μωσαϊκό χρωμάτων και αρωμάτων.
Κάθε χρόνο, γύρω στις αρχές Νοεμβρίου, τα Άνω Δολιανά πλημμυρίζουν με κόσμο. Από τις 11:00 το πρωί, στην πλατεία του χωριού στήνονται μεγάλα καζάνια και ψησταριές. Η γιορτή του κάστανου, προσελκύει πλήθος επισκεπτών από όλη τη χώρα και το εξωτερικό. Οι ντόπιοι ψήνουν κάστανα στα κάρβουνα, τα βράζουν αλλά και τα τηγανίζουν, μαγειρεύουν φασολάδα, αγριογούρουνο με κάστανα, προσφέρουν καστανογλυκίσματα, τσίπουρο και κρασί, ενώ η παραδοσιακή μουσική δίνει τον ρυθμό. Πιστέψτε με τέτοια γλυκά κάστανα δεν έχετε ξαναφάει και αυτό γιατί είναι φρεσκότατα αφού μόλις ολοκληρώθηκε το μάζεμα τους. Είναι μια γιορτή της κοινότητας, της γης και της εποχής γιατί η αφθονία της φύσης αξίζει να γιορτάζεται συλλογικά.
Το δένδρο της καστανιάς στον κήπο
Η καστανιά (Castanea sativa), γνωστή ως το “ψωμί των βουνών”, υπήρξε για αιώνες σωτήρια για τις ορεινές κοινωνίες. Το ξύλο της είναι ανθεκτικό και πολύτιμο στην επιπλοποιία και στις κατασκευές, ενώ ο καρπός της αποτελεί βασική διατροφική πηγή ενέργειας. Ανθεκτική στο ψύχος, αγαπά τα δροσερά, βαθιά και όξινα εδάφη, ενώ δεν ανέχεται τα ασβεστώδη. Χρειάζεται υγρασία αλλά και καλή αποστράγγιση .
Tips καλλιέργειας:
-Προτιμά υψόμετρα 400–1.200 μέτρων με επαρκείς βροχοπτώσεις.
-Απαιτεί επικονιαστές·για την παραγωγή καρπών, επομένως, δύο ή περισσότερες “συμβατές” ποικιλίες του είδους, εγγυώνται καλύτερη καρποφορία. Συμβατή ποικιλία είναι εκείνη που ανθίζει την ίδια εποχή και έχει γύρη που μπορεί να γονιμοποιήσει τα άνθη του άλλου δέντρου.
-Μια απόσταση 6–7 μέτρων μεταξύ τους θα εξασφαλίσει χώρο για την ανάπτυξη της κόμης και θα επιτρέψει στη γύρη να ταξιδεύει φυσικά από το ένα δέντρο στο άλλο.
-Χρειάζεται προστασία από την καστανόψυλλα (Dryocosmus kuriphilus), που αντιμετωπίζεται με βιολογικές μεθόδους. Ακόμη και σε μικρό κήπο, δύο καστανιές διαφορετικής ποικιλίας αρκούν για να ξεκινήσει αυτή η φυσική “συνομιλία”. Μην ξεχνάτε ότι η σωστή τοποθέτηση, η υγρασία και η λίπανση ενισχύουν ακόμα περισσότερο ικανοποιητική ανάπτυξη και καρποφορία.
Η διατροφική αξία του κάστανου
Το κάστανο είναι ένα superfood του φθινοπώρου. Περιέχει σύνθετους υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, φυτικές ίνες, κάλιο, μαγνήσιο αλλά και βιταμίνη C που λίγοι ξηροί καρποί έχουν. Χωρίς γλουτένη, αποτελεί ιδανική τροφή για όσους ακολουθούν εναλλακτικές δίαιτες.
Γιορτές όπως αυτή των Άνω Δολιανών αναδεικνύουν τη μοναδικότητα των τοπικών προϊόντων, συνδέουν τις νεότερες γενιές με τις ρίζες τους και προβάλλουν την αξία της τοπικής παραγωγής μέσα από τη βιωματική εμπειρία. Στην εποχή της ψηφιοποίησης και της αδράνειας, τέτοιες γιορτές μάς υπενθυμίζουν ότι οι γεύσεις, τα αρώματα και τα προϊόντα της ελληνικής γης είναι το πιο πολύτιμο κεφάλαιο που έχουμε.
Η Μαριάννα Ράππου είναι Garden Coach, Γεωπόνος και Αρχιτέκτων Τοπίου / Instagram:@mariannarappou
Εισαγωγική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image