Λίγο πριν υποβάλλει αίτηση για την ίδρυση μη κρατικού ΑΕΙ, το ιστορικό κολλέγιο Ανατόλια της Θεσσαλονίκης παρουσίασε το καινούργιο campus και τις νέες εγκαταστάσεις του.
ALEXANDROS N. TOMBAZIS & ASSOCIATE ARCHITECTS ΚΑΙ MICROMEGA ARCHITECTURE & STRATEGIES
To κτίριο Pinewood στο Κολλέγιο Ανατόλια
Το Pinewood School, μέρος του συγκροτήματος του Κολλεγίου Ανατόλια, σχεδιάστηκε από κοινού από τα Micromega Architecture & Strategies και Alexandros N. Tombazis & Associate Architects. Το έργο προέκυψε ως αποτέλεσμα αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, στον οποίο τα δύο γραφεία επιλέχθηκαν ανάμεσα σε δέκα συμμετέχοντες. Ο διαγωνισμός σηματοδότησε μια σημαντική μετάβαση για το Pinewood, καθώς το σχολείο μεταφέρθηκε εντός του campus του Ανατόλια, εγκαταλείποντας την προηγούμενη τοποθεσία του εκτός συγκροτήματος. Για το έργο αυτό μιλήσαμε με τον καθηγητή ΕΜΠ και υπεύθυνο μελετών του γραφείου Σταύρο Γυφτόπουλο.
-Το γραφείο σας έχει καθοριστικό ρόλο στο σχεδιασμό του Pinewood School. Aσχοληθήκαμε κυρίως με το σχεδιασμό του καινούργιου σχολείου Pinewood που τελείωσε τον προηγούμενο Σεπτέμβρη και έχει ξεκινήσει ήδη η λειτουργία του. Το Pinewood ανήκει στο συγκρότημα του Ανατόλια και η εργασία μας ήτανε αποτέλεσμα αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Το γραφείο μας σε συνεργασία με το γραφείο του Micromega κλήθηκε μαζί με άλλα, νομίζω 10 γραφεία. Το 2000 έγινε ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός σχετικά με το σχολείο το Pinewood που επρόκειτο να μεταφερθεί μέσα στο campus σε σχέση με πριν που βρισκόταν έξω από αυτό. Έτσι δημιουργήθηκε η πρόταση για ένα νέο σχολείο γύρω στα 5.000 τετραγωνικά μαζί με τους υπόγειους χώρους του όπου θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες αυτού του International School, δηλαδή είναι ένα διεθνές σχολείο που ακολουθεί όχι το ελληνικό πρόγραμμα αλλά ένα διεθνές πρόγραμμα εκπαίδευσης. Οπότε ανάλογα και οι λειτουργικές του ανάγκες έρχονται να ακολουθήσουν αυτό το πρόγραμμα εκπαίδευσης. Απευθύνεται κυρίως σε αγγλόφωνους μαθητές, μαθητές από ξένες χώρες όπου βρίσκονται με την οικογένειά τους στην Ελλάδα και θέλουν να φορτίσουν σε ένα τέτοιο πρόγραμμα ή και σε παιδιά Ελλήνων που πρόκειται να ακολουθήσουν σπουδές στο εξωτερικό.
-Η αρχιτεκτονική πρέπει ή μπορεί να παίξει ρόλο στην παιδεία; Βεβαίως. Αυτό ήταν και ένας από τους αρχικούς στόχους του σχεδιασμού αυτού του σχολείου: Το σχολείο σαν ένα εργαλείο μάθησης. Πρέπει να ξέρετε ότι το γραφείο Τομπάζη έχει μια ιστορία πίσω του από τον ιδρυτή του, τον Αλέκο Τομπάζη, μέχρι εμάς τώρα την νεότερη γενιά, που με ενασχόληση πολύ έντονη σε θέματα βιοκλιματικού σχεδιασμού, ενεργειακής, όχι αναβάθμισης, αλλά κυρίως ενασχόλησης με ενεργειακά θέματα στα κτίριά μας. Μας ενδιαφέρει πάρα πολύ η βιοκλιματική προσέγγιση στην αρχιτεκτονική. Μιας βιοκλιματικής προσέγγισης που δεν έρχεται μέσα από εξελιγμένα τεχνικά, μηχανολογικά συστήματα μόνο, αλλά μέσα από τον ίδιο τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός να μπορέσει να δώσει τις αρχικές συνθήκες σωστής διαβίωσης μέσα σε αυτόν τον χώρο. Και αυτό πετυχαίνεται με σωστούς ηλιασμούς (σ.σ. περάσματα του ηλιακού φωτός), σωστούς προσανατολισμούς, κατάλληλες μονώσεις βεβαίως, διαμπερείς αερισμούς και όλα αυτά που το γραφείο μελετάει πολλά χρόνια μαζί με τον σχεδιασμό και από την αρχή.
-Ποια είναι η θέση του συγκεκριμένου έργου στην πορεία του γραφείου; Νομίζω ότι το συγκεκριμένο έργο σηματοδοτεί, μια που είναι ένα βραβείο που πάρθηκε σε μια περίοδο όπου ο ιδρυτής του γραφείου δεν είχε ενεργή συμμετοχή στο γραφείο, την παραλαβή της σκυτάλης από τη νέα γενιά στο γραφείο. Και τη γενιά αρχιτεκτόνων, πολύ ικανών συναδέρφων που δουλεύουν στο γραφείο και έρχονται πια να αφήσουν το δικό τους στίγμα.
-Υπάρχει χώρος για καινοτομία; Ναι. Το κτίριο του Pinewood έχει πραγματικά μια σειρά από καινοτόμα στοιχεία, όχι μόνο στο τεχνικό κομμάτι, αλλά κυρίως στο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Υπάρχει λοιπόν στη λύση αυτός ο πάρα πολύ χαρακτηριστικός, κεντρικός, ενδιαφέρων και πολύ χρηστικός χώρος όπου απευθύνεται όλο το εκπαιδευτικό κομμάτι του σχολείου. Δηλαδή όλοι οι μαθητές αναφέρονται σε ένα κεντρικό χώρο, σε ένα μεγάλο χώρο που μπορεί να πάρει πολλαπλές δραστηριότητες. Και αυτός είναι ένας πολύ χρηματικός χώρος για την εκπαίδευση των μαθητών, μια και λειτουργεί σαν χώρος συνάθροισης, χώρος διαλέξεων, χώρος ευχάριστων στιγμών, χώρος προσωπικής μελέτης μέσω των λάπτοπ τους και των ειδικών χώρων που έχουν προδιαγραφή για να έχουν τα προσωπικά τους εργαστήρια. Και επίσης να πω ότι ο σχεδιασμός είχε μια αρκετά ανατρεπτική διάθεση ως προς τη δημιουργία διαφορετικών όγκων, διαφορετικοί όγκοι που ο καθένας από αυτούς χαρακτηρίζει και μια διαφορετική λειτουργία του ίδιου του σχολείου. Έτσι έχουμε τους εκπαιδευτικούς χώρους, έχουμε τα διοικητικά κομμάτια του, έχουμε το πολιτιστικό-θεατρικό του κομμάτι, έχουμε τα εργαστήρια φυσικής χημείας που έχουν πιο τεχνολογικό εξελιγμένο κομμάτι. Και όλα αυτά συνδέονται με μια ελαφριά μεταλλική κατασκευή, μια πολύ σημαντική αρχιτεκτονική χειρονομία που συνδέει γραμμικά όλα αυτά και περιλαμβάνει όλη την κίνηση του σχολείου. Έτσι κάθε λειτουργία αναφέρεται σε αυτό το γραμμικό άξονα που αποτελεί τη βασική ραχοκοκαλιά κίνησης και ταυτόχρονα είναι και ένα μορφολογικό στοιχείο που χαρακτηρίζει τη νέα πρόταση του Pinewood.
ΜICROMEGA ΑRCHITECTURE and STRATEGIES
Οι Μicromega Αrchitecture and Strategies τονίζουν τον ρόλο της αρχιτεκτονικής ως ενεργού παράγοντα στη μαθησιακή εμπειρία, επηρεάζοντας τη συγκέντρωση, την αντίληψη και τη διάδραση των μαθητών.
Δηλώνουν ότι ”η αρχιτεκτονική δεν αποτελεί έναν σιωπηλό παρατηρητή της μάθησης, είναι ενεργό μέρος της. Οι σχολικοί χώροι διαμορφώνουν την εμπειρία, ακονίζουν τις δεξιότητες και πυροδοτούν την ανακάλυψη.” Αυτή η φράση αποτυπώνει την κεντρική φιλοσοφία του σχεδιασμού του Pinewood School, δηλαδή ότι το δομημένο περιβάλλον δεν είναι ουδέτερο, αλλά επηρεάζει άμεσα τη μαθησιακή διαδικασία και την εμπειρία των μαθητών.
Το κτίριο είναι σχεδιασμένο με γνώμονα τη βιωματική μάθηση και τη σύνδεση με το φυσικό περιβάλλον, ενσωματώνοντας αρχές βιωσιμότητας, όπως φυσικό φωτισμό, αερισμό και ενεργειακή απόδοση. Οι χώροι του είναι ευέλικτοι και διαμορφωμένοι για να ενθαρρύνουν την αλληλεπίδραση και τη δημιουργικότητα. Αρχιτεκτονικά, το κτίριο εκτείνεται σε δύο πτέρυγες, συνδεδεμένες με μία αιωρούμενη γέφυρα, ενώ διαθέτει ανοιχτά και κλειστά αίθρια που ενισχύουν την αίσθηση της συνέχειας με το περιβάλλον. Ο σχεδιασμός του αντανακλά τις αξίες του Κολλεγίου Ανατόλια, στοχεύοντας στη διαμόρφωση πολιτών του κόσμου με ανοιχτό πνεύμα και ευαισθησία προς τον χώρο και την κοινότητα.
Η εκπαιδευτική διαδικασία εκτείνεται πέρα από την αίθουσα -από τους χώρους του σχολείου, τις βιβλιοθήκες και τις αυλές, έως τις ανοιχτές συνεδριακές ζώνες και τα εργαστήρια. Η αλληλεπίδραση με τα αντικείμενα, τα υλικά και τα εργαλεία ενισχύει την κατανόηση. Αναζητούμε επιφάνειες, φωτισμό, θερμοκρασία, χρώματα και ακουστικές ποιότητες που ενισχύουν την ασφάλεια και την ηρεμία. Ανακαλύπτουμε χώρους και έπιπλα που μας επιτρέπουν να χαλαρώσουμε ή να συγκεντρωθούμε. Η αρχιτεκτονική ενός κτιρίου δεν είναι απλώς ένα κέλυφος—είναι η φυσική έκφραση της ταυτότητας ενός οργανισμού. Με τον σχεδιασμό της, αποτυπώνει τις αξίες, την αποστολή και την κουλτούρα του, δημιουργώντας μια βαθύτερη σύνδεση με την κοινότητα. Το νέο σχολείο Pinewood αντικατοπτρίζει τη δέσμευση του Κολλεγίου Ανατόλια να διαμορφώσει υπεύθυνους, ηθικούς και πολίτες του κόσμου.
Με έμφαση στη βιωματική μάθηση και τη σύνδεση με το φυσικό περιβάλλον, το κτίριο δεν είναι απλώς χώρος εκπαίδευσης, αλλά ενεργός παράγοντας της μαθησιακής εμπειρίας. Καλλιεργεί ένα οικοσύστημα όπου η αλληλεπίδραση, η προσαρμοστικότητα και ο διάλογος μεταξύ του δομημένου και του φυσικού περιβάλλοντος ενισχύουν τη διεθνή προοπτική του σχολείου. Σχεδιασμένο για μαθητές από την 6η Δημοτικού έως την Α’ Λυκείου, το κτίριο εκφράζει ένα πολυπολιτισμικό όραμα, επιτρέποντας τόσο δομημένες όσο και αυθόρμητες συναντήσεις. Η αρχιτεκτονική του γλώσσα παίζει με αντιθέσεις: έντονα χρώματα συναντούν λιτά υλικά, το ελαφρύ ατσάλι διασταυρώνεται με το σκυρόδεμα, και τα μεγάλα υαλοπετάσματα δημιουργούν διαφάνεια, καταργώντας τα όρια μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου. Παρόλο που πρόκειται για μια σαφώς σύγχρονη σύνθεση, ενσωματώνεται αρμονικά στον ιστορικό ιστό του campus, ενώ ο διατηρημένος κήπος παραμένει σημείο αναφοράς και συνέχειας.
Φωτογραφίες: Γιώργος Σφακιανάκης
DEDA & ARCHITECTS
Το Kassandra Center στο Κολλέγιο Ανατόλια
Το αρχιτεκτονικό γραφείο Deda & Architects, υπό τη Μαρία Δέδα, ανέλαβε την πλήρη ανακαίνιση του ιστορικού κτιρίου Compton Hall και τη σύνδεσή του με μια σύγχρονη πτέρυγα 2.350 τ.μ.. Το νέο αυτό κτίριο, σχεδιασμένο με σεβασμό στην παράδοση αλλά και προσανατολισμένο στην καινοτομία, ενσωματώνει βιώσιμες πρακτικές, σύγχρονη τεχνολογία και λειτουργικούς χώρους που ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
Σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι το φυσικό φως, η ποιότητα του αέρα και η διάταξη των χώρων επηρεάζουν σημαντικά την ακαδημαϊκή απόδοση. Το Kassandra Center αξιοποιεί μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, φυσικό εξαερισμό και ηλιοπροστασία για να προσφέρει ένα ευχάριστο και υγιές μαθησιακό περιβάλλον. Η ανακαίνιση του Compton Hall, ενός κτιρίου που χρονολογείται από το 1930, έγινε με προσοχή στη διατήρηση του ιστορικού χαρακτήρα του, ενώ η νέα πτέρυγα σχεδιάστηκε ώστε να ενσωματώνεται αρμονικά στο φυσικό τοπίο του campus.
Η Μαρία Δέδα επισημαίνει ότι η αρχιτεκτονική πρέπει να εμπνέει και να διαμορφώνει θετικές συμπεριφορές, καθώς το σχολικό περιβάλλον παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αισθητικής και της προσωπικότητας των μαθητών. Το Kassandra Center, που χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου μέσω δωρεάς, αποτελεί παράδειγμα του πώς η καινοτομία και ο σεβασμός στην ιστορία μπορούν να συνυπάρξουν σε έναν εκπαιδευτικό χώρο. Η Ελλάδα, που επιδιώκει να αναδειχθεί σε κέντρο εκπαίδευσης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, χρειάζεται περισσότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα που να επενδύουν στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, διατηρώντας παράλληλα την πολιτιστική τους ταυτότητα.
Φωτογραφίες: Studio VD