Σπάνια συστατικά, μεθυστικά αρώματα και διαδικασίες συλλογής που απαιτούν χρόνο, ακρίβεια και υπομονή· αυτοί είναι οι «θησαυροί» που μεταμορφώνουν μια αρωματική σύνθεση σε πραγματικό έργο τέχνης.
Στον κόσμο της αρωματοποιίας, κάθε δημιουργία μοιάζει με μουσική σύνθεση: οι νότες δίνουν τη θέση τους σε πρώτες ύλες που συνδυάζονται προσεκτικά για να γεννήσουν το τελικό άρωμα. Η ισορροπία ανάμεσά τους είναι καθοριστική, καθώς το αποτέλεσμα πρέπει να αναπτύσσεται αρμονικά στο δέρμα, από τις υψηλές νότες μέχρι τη βαθιά, επίμονη βάση. Ορισμένα από αυτά τα υλικά είναι τόσο σπάνια ή τόσο δύσκολα στην παραγωγή, ώστε αποκτούν σχεδόν μυθική αξία. Αυτοί οι οσφρητικοί θησαυροί εξηγούν σε μεγάλο βαθμό γιατί ένα άρωμα μπορεί να κοστίζει τόσο ακριβά -και γιατί, όταν χρησιμοποιηθούν σωστά, μπορούν να μετατρέψουν μια απλή ευωδιά σε κάτι πραγματικά εξαιρετικό.
Ίριδα
Την αποκαλούν «τρούφα της αρωματοποιίας, λόγω της σπανιότητας και του απίστευτα υψηλού κόστους του ελαίου που προσφέρει, (αγγίζει τα 80.000 ευρώ ανά κιλό). Σε αυτή την αστρονομική τιμή, συμβάλλει και η μακρά διαδικασία παραγωγής, μια και μετά τη συγκομιδή, οι ρίζες (βολβοί) της ίριδας ξεφλουδίζονται με το χέρι και αφήνονται να στεγνώσουν για περίπου τρία χρόνια. Κατά τη μεγάλη αυτή χρονική περίοδο, οι ρίζες αναπτύσσουν το χαρακτηριστικό τους άρωμα και μόνο τότε μπορούν να αλεστούν σε σκόνη ή να αποσταχθούν σε αιθέριο έλαιο. Η ίριδα έχει ένα απαλό, πουδρένιο άρωμα με νότες ξύλου και βιολέτας, ενώ λειτουργεί ως σταθεροποιητής που βοηθά τα υπόλοιπα συστατικά ενός αρώματος να διαρκούν περισσότερο.
Άμβρα
Ένα πραγματικά απρόσμενο υλικό, που προέρχεται από τα βάθη του ωκεανού. Η άμβρα είναι μια κηρώδης ουσία που σχηματίζεται στο πεπτικό σύστημα των φαλαινών φυσητήρων και περιστασιακά, ξεβράζεται στις ακτές. Λόγω των ηθικών ανησυχιών η χρήση της έχει περιοριστεί σημαντικά και σήμερα προτιμώνται συνθετικές εναλλακτικές. Η φυσική άμβρα όμως παραμένει εξαιρετικά πολύτιμη για την αρωματοποιία και μπορεί να φτάσει ακόμη και τις 40.000 ευρώ το κιλό. Ενισχύει και σταθεροποιεί τα υπόλοιπα συστατικά ενός αρώματος, προσθέτοντας βάθος και μεγάλη διάρκεια. Το άρωμά της περιγράφεται ως θαλάσσιο, ζωώδες και ελαφρώς γλυκό, με μια νότα καπνού.
Oud
Ένα σκουρόχρωμο, ρητινώδες αρωματικό ξύλο, γνωστό και ως «μαύρος χρυσός», που θεωρείται από τα πιο πολύτιμα συστατικά στην αρωματοποιία, με τιμές που ξεπερνούν τα 20.000 ευρώ το κιλό. Το Oud δημιουργείται στο δέντρο Aquilaria όταν αυτό μολυνθεί από έναν συγκεκριμένο μύκητα, ο οποίος ενεργοποιεί την παραγωγή μιας σκούρας, έντονα αρωματικής ρητίνης ως μηχανισμό άμυνας. Η διαδικασία όμως συμβαίνει μόνο σε περίπου 2% των άγριων δέντρων, γεγονός που κάνει το φυσικό Oud εξαιρετικά σπάνιο. Το άρωμά του είναι σύνθετο και ξυλώδες, με νότες δέρματος και καπνού, ενώ όσο μένει στο δέρμα αποκτά μια διακριτική γλυκύτητα, παραμένοντας πλούσιο και ελαφρώς ζωώδες.
Γιασεμί
Η «βασίλισσα της νύχτας», όπως την αποκαλούν οι αρωματοποιοί, είναι από τα πιο αγαπημένα και ακριβά συστατικά στα γυναικεία αρώματα: το έλαιο υψηλής ποιότητας φτάνει περίπου τα 6.000 ευρώ το κιλό. Για να παραχθούν μόλις 7 ml ελαίου χρειάζονται περίπου 8.000 άνθη, ενώ η συγκομιδή γίνεται αποκλειστικά τη νύχτα και πάντα με το χέρι, όταν το άρωμα του λουλουδιού είναι στο μέγιστο. Τα άνθη πρέπει να επεξεργαστούν αμέσως, καθώς είναι ευαίσθητα και οξειδώνονται γρήγορα. Το γιασεμί ξεχωρίζει για το μεθυστικό άρωμά του, με απαλές πράσινες και φρουτώδεις νότες.
Βουλγάρικο τριαντάφυλλο
Το άρωμα της συγκεκριμένης ποικιλίας τριαντάφυλλου και ιδιαίτερα της Rosa Damascena, θεωρείται μοναδικό και αξεπέραστο στην αρωματοποιία. Η τιμή του είναι αντίστοιχη με του γιασεμιού, καθώς χρειάζονται τεράστιες ποσότητες από πέταλα για να παραχθούν ελάχιστα ml αρωματικού ελαίου. Η συλλογή γίνεται μόνο την αυγή, όταν η περιεκτικότητα των λουλουδιών σε λάδι βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο. Το βουλγαρικό τριαντάφυλλο έχει βαθύ, πλούσιο λουλουδάτο άρωμα με μελένια γλυκύτητα και διακριτικές πικάντικες νότες. Περίπου το 70% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από την περίφημη Κοιλάδα των Ρόδων στη Βουλγαρία, όπου η παραδοσιακή συγκομιδή του Μαΐου και Ιουνίου συνεχίζεται εδώ και πάνω από τριακόσια χρόνια.
Σαφράν
Για την παραγωγή αρωματικού ελαίου χρησιμοποιούνται αποκλειστικά οι κόκκινοι στήμονες του άνθους, κάτι που απαιτεί τεράστιες ποσότητες λουλουδιών για ελάχιστα γραμμάρια υλικού. Η συγκομιδή είναι ιδιαίτερα επίπονη, καθώς το φυτό είναι πολύ χαμηλό και ο συλλέκτης πρέπει να εργάζεται σκυφτός επί ώρες, πάντα με το χέρι. Το σαφράν είναι γνωστό ως ένα από τα πιο ακριβά και εκλεκτά μπαχαρικά στον κόσμο και, στην αρωματοποιία, χρησιμοποιείται σε πολυτελείς συνθέσεις χάρη στον ελαφρώς γλυκό και πικάντικο χαρακτήρα του. Η τιμή του διαφέρει ανάλογα με την ποιότητα των λουλουδιών, την ποσότητα ελαίου που μπορούν να δώσουν και τον τόπο καλλιέργειας -παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά το αποτέλεσμα. Για καλής ποιότητας σαφράν, το κόστος των στημόνων ανά κιλό μπορεί να ξεπεράσει τα 7.000 ευρώ.
Εξωτερική φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image