Μια μεγάλη έκθεση στο V&A του Λονδίνου αφιερωμένη στο επιδραστικό στυλ της βασίλισσας της Γαλλίας.
Η έκθεση “Marie Antoinette Style” εγκαινιάστηκε στο μουσείο Victoria & Albert στο Σάουθ Κένσινγκτον του Λονδίνου. Σπάνια προσωπικά αντικείμενα, σύγχρονες δημιουργίες υψηλής ραπτικής και κοστούμια που δημιουργήθηκαν για τον κινηματογράφο αποτυπώνουν το θηλυκό, πολυτελές και υπερβολικό στυλ της. Από τα μαργαριταρένια σκουλαρίκια της μέχρι τις Haute couture τουαλέτες του Moschino και τα σχέδια υποδημάτων του Manolo Blahnik, η έκθεση ερευνά την επίδραση της αισθητικής της στη μόδα, το design, τις διακοσμητικές τέχνες και τον κινηματογράφο μέσα από 250 αντικείμενα.
Πέρα από βασίλισσα της Γαλλίας από το 1774 έως το 1792, η κόρη της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας ήταν ένα style icon που αμφισβήτησε τους κανόνες και ώθησε τα όρια, εισάγοντας νέες τάσεις στη μόδα και τη διακόσμηση. Αγαπούσε τα ζωηρά χρώματα -μπλε, ροζ και λιλά- και σταδιακά απελευθέρωσε τη γαλλική Αυλή από τις μουντές αποχρώσεις, καθιερώνοντας τη “robe à l’anglaise“, ένα πιο πρακτικό αλλά κομψό φόρεμα με εφαρμοστό μπούστο και φούστα με πτυχώσεις που άλλαξε τη γυναικεία σιλουέτα.
Μια βασίλισσα, είδωλο του στυλ
Όπως σχολίασε η Guardian για την έκθεση, η βασίλισσα στράφηκε στη μόδα όχι απλώς για ψυχαγωγία, αλλά ως μέσο να ενισχύσει το προφίλ της. «Η βασικότερη συνεργάτιδά της στη δημιουργία εικόνας ήταν η μοδίστρα της, Rose Bertin, που η εφημερίδα της εποχής αποκάλεσε “υπουργό της μόδας”. Μαζί καθιέρωσαν την τάση των ροκοκό παστέλ, καθώς και των νυφικών “τούρτας”, στολισμένων με ένα παραλήρημα από κέντημα, κορδέλες και βολάν. Η γκαρνταρόμπα της ήταν η δική της υπέροχη στολή, μια προκλητική δήλωση γυναικείας δύναμης».
Μεγάλη απήχηση είχε και το γούστο της στη διακόσμηση εσωτερικών χώρων. Η σύζυγος του Λουδοβίκου ΙΣΤ’ λάτρευε το ροκοκό και το νεοκλασικό στυλ, γεμίζοντας τις Βερσαλλίες με έπιπλα διακοσμημένα με φύλλα χρυσού, περίτεχνα ταπισερί και λαμπερούς πολυελαίους. Το αληθινό προσωπικό στυλ της αντικατοπτριζόταν όμως στο Μικρό Τριανόν, που της χάρισε ο Λουδοβίκος ΙΣΤ’ το 1774.
Το προσωπικό της καταφύγιο
Με ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ανακαίνισης και διαμόρφωσης των κήπων, η Μαρία Αντουανέττα μετέτρεψε το Μικρό Τριανόν στο δικό της σπίτι, όπου χαλάρωνε και διασκέδαζε μακριά από τους περιορισμούς της αυλής. Όπως ανέφερε το μουσείο Legion of Honor στο Σαν Φρανσίσκο σε προηγούμενη έκθεση για το Μικρό Τριανόν, οι κήποι ήταν αφιερωμένοι στην απόλαυση, με ελικοειδή μονοπάτια, λοφίσκους, ρυάκια και βοτανικούς κήπους, διακοσμητικά κτίσματα όπως ένα καρουζέλ chinoiserie, ένα μικροσκοπικό θέατρο και ένα χωριό με νορμανδικά αγροτόσπιτα γύρω από μια τεχνητή λίμνη. Στο εσωτερικό κυριαρχούσαν τα λουλουδένια μοτίβα σε έπιπλα, υφάσματα και πορσελάνη, τα λεπτοδουλεμένα έπιπλα με σχέδια από στάχυα, κουκουνάρια, κρίνα και κεφαλές σκύλων, ενώ το γραφείο της διέθετε καθρέφτινα παραθυρόφυλλα με πλούσιες λεπτομέρειες.
Το σερβίτσιο δείπνου από το Μικρό Τριανόν, μια μεταξωτή παντόφλα, ένα κρυστάλλινο μπουκάλι κολώνιας από το necessaire de voyage, το τελευταίο σημείωμά της και άλλα εκλεκτά αντικείμενα -δάνεια από τις Βερσαλλίες- παρουσιάζονται στην έκθεση του V&A πλάι σε δημιουργίες των οίκων Dior, Chanel και Vivienne Westwood, κοστούμια για την βραβευμένη με Όσκαρ ταινία “Μαρία Αντουανέτα” της Sofia Coppola και το εμβληματικό editorial μόδας με την Kate Moss φωτογραφημένη από τον Tim Walker στο The Ritz, φορώντας μπλε τουαλέτα με δαντελένιο κορσέ σχεδιασμένη από τη Sarah Burton για τον Alexander McQueen.
Η θεατρική σκηνοθεσία, οι οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις και τα βιωματικά εκθέματα -όπως μια οσφρητική εμπειρία που αναπαριστά τα πιο περιζήτητα αρώματα της βασιλικής αυλής- ζωντανεύουν το εκλεπτυσμένο, δαπανηρό γούστο της και τις αμέτρητες αναβιώσεις του. Όπως δήλωσε η Sarah Grant, επιμελήτρια της έκθεσης Marie Antoinette Style: «Ο σπάνιος συνδυασμός γοητείας, θεάματος και τραγωδίας που εκπροσωπεί παραμένει το ίδιο μεθυστικός σήμερα όσο και τον 18ο αιώνα».
*Marie Antoinette Style, V&A South Kensington, έως 22 Μαρτίου 2026
Εξωτερική φωτογραφία: Portrait de Marie-Antoinette à la rose, Élisabeth-Louise Vigée Le Brun © Château de Versailles, Dist. Grand Palais RMN Christophe Fouin
Φωτογραφίες: Courtesy of Victoria and Albert Museum, London, vam.app.box.com