Σπουδαστές του προγράμματος «Ξεκινάω από την αρχή με… τα ελληνικά» κόβουν το πιλάτες, αλλά όχι τα αρχαία.
«Εἰμί, εἶ, ἐστί, ἐσμέν, ἐστέ, εἰσί», για πολλούς Έλληνες ίσως αυτές να είναι οι μόνες λέξεις αρχαίων ελληνικών που θυμούνται μετά το απολυτήριο Λυκείου. Αν για κάποιους το μάθημα των αρχαίων ήταν εφιάλτης, δεν ισχύει το ίδιο για 83 Ιταλούς που όχι μόνο τα αγαπούν, αλλά έσπευσαν να δηλώσουν συμμετοχή στο πρόγραμμα «Ξεκινάω από την αρχή με… τα Ελληνικά» που διεξάγεται στο Μιλάνο. Στο δημόσιο γενικό κλασικό Λύκειο «Τζοβάνι Μπέρκετ» οι δύο καθηγήτριες αρχαίων, Φράνκα Γκουσμίνι και Ιλάρια Τζουλιάνι, δεν φαντάζονταν πως η αίθουσα θα γέμιζε ασφυκτικά από την πρώτη κιόλας συνάντηση στις αρχές του Δεκεμβρίου. Και όμως, οι εγγραφές ξεπέρασαν κάθε προσδοκία, με το πρόγραμμα που για πρώτη φορά πραγματοποιείται στο Λύκειο Μπέρκετ, να γίνει sold out μέσα σε λίγες ημέρες.
Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου, το μάθημα απευθύνεται σε όσους επιθυμούν να ανακαλύψουν την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό: Σε όσους δεν έχουν μελετήσει ποτέ τα ελληνικά, αλλά το ήθελαν πάντα, σε όσους τα έχουν ξεχάσει, σε όσους δεν έχουν κατανοήσει πλήρως τη γλώσσα και σε όσους θέλουν να έρθουν σε επαφή με αρχαία κείμενα, τα οποία παραμένουν επίκαιρα.
Οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι και το πιλάτες
Το πρώτο μάθημα ξεκίνησε με τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία, έναν μύθο που γοήτευσε τους σπουδαστές. Όπως σημειώνει η ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, η Γκουσμίνι θεωρείται θρύλος στο σχολείο, καθώς μετατρέπει κάθε δύσκολο μάθημα σε παιχνίδι, ενώ η Τζουλιάνι με τη μοναδική της ικανότητα να μεταδίδει με σαφήνεια και ζωντάνια τις πληροφορίες «γοητεύει ακόμη και εκείνους που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν έναν δίφθογγο από έναν καπουτσίνο». Κατά τη διάρκεια του πρώτου δίωρου μαθήματος δεν έπεφτε καρφίτσα και οι συμμετέχοντες προσηλωμένοι, παρακολουθούσαν με αμείωτο ενδιαφέρον. Ανάμεσα σε αυτούς, γεωλόγοι, μηχανικοί, σύμβουλοι, δικηγόροι, συνταξιούχοι, ζευγάρια που επέστρεψαν μαζί στα θρανία.
Μιλώντας στην ιταλική εφημερίδα, πολλοί εξήγησαν ότι τα ελληνικά αποτελούν πολύτιμο εφόδιο, αφού βοηθούν στην κατανόηση της ετυμολογίας των λέξεων. Ένας 56χρονος φοροτεχνικός δηλώνει ότι συνηθίζει να ακολουθεί πρόθυμα τη σύζυγό του και τις προτάσεις της για νέες δραστηριότητες. Η ιδέα των αρχαίων ελληνικών τον γοήτευσε και παρότι η επαφή του με το πιλάτες δεν είχε διάρκεια, το μάθημα των αρχαίων φαίνεται να τον κερδίζει. «Παράτησα το πιλάτες που με είχε παρασύρει η σύζυγός μου, αλλά αυτό δεν θα το παρατήσω, μου αρέσει πολύ», τονίζει. Μια 83χρονη, παρά την ηλικία της δε χάνει ευκαιρία να αποκτήσει νέες δεξιότητες και παράλληλα δε χάνει ούτε λέξη από το μάθημα. Ποτέ δεν είχε τη δυνατότητα να ακολουθήσει κλασικές σπουδές, τώρα, όμως, εκπληρώνει ένα όνειρο.
Το δημοσίευμα αναφέρει πως τα ελληνικά είναι μια γλώσσα που απαιτεί υπομονή, το αντίθετο από αυτό που ζητεί ο σύγχρονος κόσμος. «Σε έναν κόσμο όπου η τεχνητή νοημοσύνη παράγει κείμενα σε δύο δευτερόλεπτα, τα ελληνικά σε αναγκάζουν να παράγεις σιωπή, συγκέντρωση, ερωτήσεις. Σε ένα σύστημα που σου ζητά να είσαι γρήγορος, σε υποχρεώνει να είσαι ακριβής», συμπληρώνει ένας μαθητής του επιστημονικού λυκείου που συμμετέχει στο πρόγραμμα. «Ίσως έχουμε ανάγκη να νιώσουμε λίγο αρχαίοι», προσθέτει μια ακόμα σπουδάστρια. «Για να θυμηθούμε ότι δεν είμαστε η πρώτη γενιά που περιστοιχίζεται από πολυπλοκότητα, αλλά ότι άλλοι πριν από εμάς έβαλαν τάξη στο χάος».
Πολιτική πράξης αντίστασης στο απόλυτο κενό
Η μελέτη μιας γλώσσας 2.800 ετών παρουσιάζεται ως πολιτική πράξη λόγιας αντίστασης απέναντι στην έλλειψη ομορφιάς, καλοσύνης και φροντίδας. Για άλλους, το μάθημα λειτουργεί ως αφορμή για να επιστρέψουν σε μια εποχή όπου λίγες και προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις αρκούσαν για να συμπυκνώσουν ολόκληρους κόσμους.
Το σχολείο Μπέρκετ, ένα από τα πρώτα κλασικά γυμνάσια και λύκεια του Μιλάνου, το 2011 αναγνωρίστηκε από την UNESCO ως το πρώτο γυμνάσιο της Ιταλίας για την ποιότητα της διδασκαλίας. Διαθέτει βιβλιοθήκη με περισσότερους από 25.000 τόμους, δύο αίθουσες φυσικής-ανατομίας, ένα εργαστήριο χημείας, ένα μουσείο ορυκτών, μια μόνιμη έκθεση ταριχευμένων ζώων και έναν τοίχο αναρρίχησης. Μεταξύ των διαφόρων δραστηριοτήτων στις οποίες συμμετέχουν οι μαθητές είναι η ορχήστρα, η χορωδία και η θεατρική ομάδα.
Το κλασικό Λύκειο είναι ο παλαιότερος τύπος δημόσιου λυκείου στην Ιταλία και «γεννήθηκε» το 1859 όταν εφαρμόστηκε το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο της εποχής. Κατά την πενταετή φοίτηση, τα αρχαία ελληνικά, όπως και τα λατινικά, είναι υποχρεωτικά και αποτελούν θεμελιώδες κομμάτι του εκπαιδευτικού προγράμματος. Τα αρχαία ελληνικά δε θεωρούνται παρωχημένα, αλλά διαμορφώνουν τη μορφωτική ταυτότητα των μαθητών. Δεν είναι τυχαίο ότι η πολιτική, ακαδημαϊκή και πολιτιστική ελίτ της Ιταλίας έχει ακολουθήσει κλασικές σπουδές. Εξηγείται, επομένως, η αγάπη των σπουδαστών στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό, αφού τα αρχαία αποτελούν δομικό στοιχείο της ιταλικής εκπαίδευσης.
Φωτογραφίες: 123RF