Στα νησιά του Αιγαίου, το νερό παύει να είναι αυτονόητο αγαθό και γίνεται πανάκριβη υπηρεσία. Κάτοικοι και επαγγελματίες αντικρίζουν λογαριασμούς που θυμίζουν… φόρο πολυτελείας, ενώ οι τοπικές ΔΕΥΑ παλεύουν με ανομβρία, γερασμένα δίκτυα και εκρηκτική ζήτηση από τον τουρισμό. Στη Μήλο, όπου η τιμή φτάνει τα 4,5 €/m³ προ ΦΠΑ, ένας απλός χώρος διαμονής χωρίς πλυντήριο χρεώθηκε 1.485,81 € για το τρίμηνο Απριλίου–Ιουνίου 2025. Και δεν είναι μεμονωμένο: σε Κουφονήσι και Μικρές Κυκλάδες το τελικό κόστος εκτινάχθηκε μέσα σε έναν χρόνο από 1,95 €/m³ στα 9,67 €/m³ — αυξήσεις που αγγίζουν ή και ξεπερνούν το 700%.
Γιατί «στεγνώνουν» τα νησιά
Κλιματική πίεση: ανομβρία και υψηλή ξηρασία ανεβάζουν δραματικά το ισοζύγιο ζήτησης–προσφοράς.
Τουριστική έκρηξη: πληθυσμός και κατανάλωση πολλαπλασιάζονται τους καλοκαιρινούς μήνες· στη Χίο ο πληθυσμός τριπλασιάζεται αγγίζοντας ~150.000.
Δίκτυα και κόστος ενέργειας: παλαιωμένες υποδομές, απώλειες 35%–40% και ακριβό ρεύμα για αφαλατώσεις.
Πισίνες & κήποι: σε νησιά όπως η Πάρος, οι αρχές εκτιμούν ότι ~10% της συνολικής κατανάλωσης πάει σε πισίνες, ενώ ~70% μετά το απόγευμα αφορά ποτίσματα σε κατοικίες, ξενοδοχεία και Airbnb.
Το αποτέλεσμα είναι υπερφόρτωση: η Λέρος εξαρτάται από υδροφόρα του Π.Ν., το Μεγανήσι εφαρμόζει διακοπές υδροδότησης, ενώ στη Σαντορίνη —παρά 13+ μονάδες αφαλάτωσης— η κατανάλωση τα καλοκαίρια φτάνει στο 125%–160% της προσφοράς· ακόμη και με παραγωγή ~23.000 m³/ημέρα, η κάλυψη παραμένει οριακή.
Οικονομία νοικοκυριών & επιχειρήσεων υπό πίεση
Οι κλιμακωτές χρεώσεις έχουν γίνει «κόφτης» στις τσέπες:
Νάξος: καθαριστήριο χρεώθηκε 48.000 € σε οκτάμηνο.
Ρόδος: επιχείρηση έλαβε λογαριασμό 80.000 € για 1,5 έτος.
Κουφονήσι (Μαΐος–Αύγουστος 2024): ενδεικτικά, ξενοδοχείο 6.900 €, εστιατόρια 11.500 € & 21.000 €, beach bar 17.000 €, κομμωτήριο 3.000 €, άλλο ξενοδοχείο 29.000 €.
Στη Μήλο, με νέες κλίμακες (0–40 m³: 2,12 €/m³, 41–80: 3,32 €, 81–180: 4,5 €), μια κατοικία 100 τ.μ. και κατανάλωση 600 m³/έτος φτάνει 2.852,8 €, από ~980 € παλιότερα — αύξηση άνω του 600%.
«Ακριβή μου αφαλάτωση»
Μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου καταγράφει 57 μονάδες αφαλάτωσης, χωρίς όμως να αποτελούν πανάκεια: στα υδατικά συστήματα 39 νησιών η ζήτηση υπερβαίνει τα διαθέσιμα αποθέματα. Ενδεικτικά κόστη παραγωγής νερού (€/m³): Σύμη 6,69, Σαντορίνη 4,19, Σύρος 4,04, Σίφνος 3,55, Σέριφος/Ίος/Φολέγανδρος 2,99, Μύκονος 2,56. Το τελικό τιμολόγιο στον καταναλωτή απογειώνεται ανάλογα με τα δημοτικά τέλη ύδρευσης/αποχέτευσης και τις ανάγκες βιωσιμότητας των ΔΕΥΑ.
Κανόνες κατανάλωσης και νέες πολιτικές
Τοπικοί φορείς ζητούν διακριτή τιμολόγηση μικρών–μεγάλων καταναλωτών, αναδιάρθρωση κλιμάκων και κανόνες για πισίνες (αριθμός, τροφοδοσία, λειτουργία).
Η κυβέρνηση εξετάζει —εφόσον η λειψυδρία επιδεινωθεί— υποχρεωτική χρήση θαλασσινού νερού στις πισίνες. Παράλληλα:
- Νέο πλαίσιο κοστολόγησης/τιμολόγησης και συγχωνεύσεις των 125 ΔΕΥΑ ανά περιφερειακή ενότητα για εξυγίανση.
- Έργα ύδρευσης σε άνυδρα/τουριστικά σημεία με 50 εκ. € από ΕΣΠΑ (+80 εκ. €), επιπλέον 10 εκ. € από έσοδα ρύπων προς ναυτιλία για υδροδοτικά έργα.
- Ένταξη έργων ύδρευσης στο Ταμείο Απανθρακοποίησης όταν συνδυάζονται με ΑΠΕ για μείωση κόστους αφαλάτωσης.
- Μεγάλη επένδυση στη λίμνη Κρεμαστών για ταμιευτήρες ΕΥΔΑΠ και συνολικές επενδύσεις ~6 δισ. € (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΥΑ, δήμοι) για επάρκεια, ποιότητα, αντικατάσταση δικτύων, τηλεμετρία και έλεγχο διαρροών.
Το διακύβευμα είναι διπλό: ασφάλεια νερού για τους μόνιμους κατοίκους και βιώσιμος τουρισμός χωρίς να εξαντλούνται οι υδατικοί πόροι. Χωρίς στοχευμένες επενδύσεις, αυστηρή διαχείριση ζήτησης και δίκαιο σύστημα χρέωσης, οι λογαριασμοί θα συνεχίσουν να «καίνε» — και τα νησιά να διψούν.