Κι έτσι φτάσαμε πάλι, ημερολογιακά, στο φθινόπωρο: οι διακοπές τελείωσαν, οι περισσότεροι γύρισαν στις πόλεις τους και, παρά τις ελπίδες ότι κάτι θα είχε αλλάξει με το πέρασμα των ημερών, τα πράγματα βρέθηκαν ακριβώς όπως τα άφησαν. Ακόμα χειρότερα, πολλοί συνάνθρωποί μας δεν κατάφεραν να φύγουν καν για διακοπές, με αποτέλεσμα η κούραση να συσσωρεύεται και το άγχος να φαίνεται ακόμα πιο έντονο. Υπήρχε η προσδοκία πως το καλοκαίρι θα άλλαζε τις ζωές μας, θα έδινε ανάσα, αλλά η πραγματικότητα απέδειξε πως οι πλάνες -ή και η φτώχια- μας συνοδεύουν ακόμα.
Οι δρόμοι των ελληνικών πόλεων, και κυρίως της Αθήνας, γέμισαν ξανά από αυτοκίνητα, με οδηγούς και επιβάτες να προσπαθούν να επανασυνδεθούν με την καθημερινότητα. Οι κεντρικές αρτηρίες φιλοξένησαν ξανά πλήθος οχημάτων και ανθρώπων που επιστρέφουν στη ρουτίνα, ενώ οι γείτονες, οι συνάδελφοι, οι φίλοι και οι γνωστοί αντιμετωπίζουν ξανά τα ίδια προβλήματα: λογαριασμοί, δόσεις, σχολεία, μετακινήσεις, επισκευές, φροντιστήρια και αμέτρητες υποχρεώσεις που μοιάζουν ατελείωτες. Η καθημερινότητα επιστρέφει με ένα κύμα άγχους και στρες, αντί για τη γλυκιά ανάμνηση από παραλίες και ξεγνοιασιά.
Παρά το γεγονός πως όλοι αντιμετωπίζουμε παρόμοιες δυσκολίες, ο καθένας διαχειρίζεται την πίεση με διαφορετικό τρόπο. Σπάνια, όμως, με ηρεμία, λογική και πολιτισμό. Και είναι εμφανές πως η κοινωνία πλήττεται από το γενικευμένο άγχος: η αγένεια και η ένταση στους δρόμους, στα σούπερ μάρκετ, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ακόμη και στις τράπεζες, έχουν χτυπήσει «κόκκινα». Η καθημερινότητα δεν έχει φιλοσοφία, έχει φακέλους με λογαριασμούς και υποχρεώσεις που σφίγγουν σαν θηλιές στο λαιμό.
Κάποιοι θα πουν: «Τι να κάνουμε, να γλεντάμε; Να χαμογελάμε ενώ όλα είναι δύσκολα;». Άλλοι θα απαντήσουν, ευγενικά, πως κανείς δεν έχει δικαίωμα να καθορίζει τη ζωή των άλλων – και αρκεί να μην ενοχλείται κανείς. Και όμως, η επιμονή, η κόρνα, η φασαρία και οι εντάσεις των άλλων συνεχίζουν να μας ταλαιπωρούν, ακόμα και όταν η δική μας ζωή προσπαθεί να προχωρήσει με ηρεμία.
Αυτό το φθινόπωρο, λοιπόν, είναι ευκαιρία να αλλάξουμε στάση: να αντιμετωπίσουμε την καθημερινότητα με ψυχραιμία, παιδεία και πολιτισμό. Δεν χρειάζεται να αφήσουμε τον εκνευρισμό και την αγένεια να καθορίζουν την ποιότητα της ζωής μας. Αντί να ζούμε με το ζωνάρι μας λυμένο, έτοιμοι για καυγά, μπορούμε να αναζητήσουμε τρόπους να βελτιώσουμε τη ζωή μας, να οργανώσουμε τις υποχρεώσεις μας, να βρούμε λύσεις για τη διαχείριση του άγχους και να επενδύσουμε σε μικρές καθημερινές χαρές. Ας σταματήσουμε τις υπερβολές, τα σπρωξίματα και τις φωνές. Ας θυμηθούμε ότι η πνευματική φτώχεια είναι χειρότερη από την οικονομική και πως η καλή διάθεση, η κατανόηση και η αλληλεγγύη κάνουν τη ζωή πιο υποφερτή.
Καλή σεζόν, λοιπόν, με λιγότερο θυμό, περισσότερη ψυχραιμία και με στόχο να φτιάξουμε τη ζωή μας καλύτερη, αντί να περιμένουμε τις όποιες διακοπές για να βρούμε τις λύσεις στα προβλήματα του χειμώνα. Ξέρω ότι αυτή τη στιγμή αγγίζω τα όρια της ουτοπίας με αυτά που γράφω, αλλά σκεφτείτε ότι θα μπορούσα, για παράδειγμα, να κορνάρω μόνος μου στην Κηφισίας για να διαμαρτυρηθώ για τη φασαρία στην Αθήνα! Επειδή, μαζί με την ηρεμία, αναζητείται και η λογική στην πόλη…