Η τελευταία βραχύβια κυβέρνηση, αφού έβαλε την υπογραφή της στο 3ο κατά σειρά Μνημόνιο, προκήρυξε εκλογές. Οι δύο προηγούμενες, αφού κι εκείνες είχαν υπογράψει από ένα Μνημόνιο η κάθε μία, ετελεύτησαν πολύ πριν εξαντλήσουν την προβλεπόμενη τετραετία.
Αισίως λοιπόν μετράμε μέσα σε έξι χρόνια κρίσης, πέντε εκλογικές αναμετρήσεις συμπεριλαμβανομένης της επερχόμενης, ένα δημοψήφισμα, οκτώ υπουργούς Οικονομίας σε κυβερνήσεις όλων των ειδών και των αποχρώσεων και τρία μνημόνια που συνοδεύονται από πολλά δισεκατομμύρια δανεισμού και αύξηση του χρέους, από το οποίο προσπαθούμε να γλυτώσουμε κυνηγώντάς το όπως ο σκύλος την ουρά του.
Υποτίθεται ότι η εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονταν στα μνημόνια, θα δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις, οι οποίες θα μας βοηθούσαν να ανοικοδομήσουμε την οικονομία, ώστε αυτή να ξαναπάρει μπροστά και να αμβλύνει σταδιακά τις σκληρότατες επιπτώσεις της χρεοκοπίας σε πολλά (όχι όλα) στρώματα της κοινωνίας.
Ξεχνούμε όλα αυτά τα χρόνια, ότι πριν την κρίση, περάσαμε αρκετές δεκαετίες ζωής χαρισάμενης, σε μια οικονομία ανθηρή, με πολλά δισεκατομμύρια εισροών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το Δημόσιο να αντλεί από τις διεθνείς αγορές φτηνά κεφάλαια άνω των 200 δισ. μόνο την τελευταία 20ετία, τις τράπεζες να χρηματοδοτούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις επίσης να αντλούν φτηνά και εύκολα κεφάλαια, να επενδύουν και να αναπτύσσονται, τα νοικοκυριά να αποταμιεύουν.
Πού πήγαν όλα αυτά τα χρήματα; Τι έγιναν; Πού βρίσκεται το αντίκρυσμά τους στη χώρα; Πόσο συνέβαλαν στην αναδιοργάνωση και ανασυγκρότηση του κράτους και την παραγωγική αναβάθμιση της οικονομίας;
Δυστυχώς, αυτοί οι πολύτιμοι πόροι κατασπαταλήθηκαν για να διατηρηθεί ένα πελατειακό κράτος, χωρίς κανένα έλεγχο των δαπανών, καμία πειθαρχία, με προϋπολογισμούς που μόνιμα εκτροχιάζονταν ώστε να φτάσουμε στη στιγμή που τα δάνεια συνοδεύονταν από σκληρά επώδυνα μέτρα κι αυτά δεν εφαρμόσθηκαν δίκαια και δεν κατανεμήθηκαν ισομερώς στην κοινωνία.
Και ναι, το να ζούμε με δανεικά κι αυτά υπό την προϋπόθεση αυστηρών έως εξευτελιστικών για τη χώρα ελέγχων από τους πιστωτές, αντιμετωπίζεται ως ατιμωτικό και προσβλητικό πολλές φορές καθεστώς για την κοινωνία που πτώχευσε και εκλήθη να πληρώσει ακριβά τα λάθη και τις σπατάλες.
Στοίχισαν πολύ ακριβά τα μνημόνια στην ελληνική κοινωνία. Αλλά εν τω μεταξύ σ’ αυτά τα έξι δύσκολα χρόνια της κρίσης, πόσο άλλαξε νοοτροπία η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα; Στα πόσα μνημόνια άραγε θα βάλουμε μυαλό; Τι άλλαξε στην κατεύθυνση ανασυγκρότησης του κράτους μετά από το τεράστιο κόστος τόσων δισεκατομμυρίων υποτιθέμενης μνημονιακής προσαρμογής;
Αυτό που σίγουρα άλλαξε είναι ότι χάθηκε το 25% – 30% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, το χρέος αντί να μειωθεί αυξήθηκε, το 40% των δανείων του ιδιωτικού τομέα «κοκκίνισαν», οι επενδύσεις, η αποταμίευση, οι αξίες κατέρρευσαν και η οικονομία καταστράφηκε. Μαζί της καταστράφηκε και το πολιτικό σύστημα που έφερε την ευθύνη της προσαρμογής αλλά και της αποτυχίας.
Να συμφωνήσουμε ότι κανείς δεν θέλει τα μνημόνια; Ασφαλώς. Να συμφωνήσουμε ότι η εφαρμογή τους, έγινε πρόχειρα με κουτοπονηριές, αποφεύγοντας τα δύσκολα; Ασφαλώς. Να συμφωνήσουμε ότι κάθε μνημόνιο μας δένει πιο σφιχτά με νέο δάνειο και τερατώδες χρέος; Να συμφωνήσουμε.
Αλλά αφού δεν μας αρέσουν τα μνημόνια, αφού το πολιτικό σύστημα, δεξιό, σοσιαλιστικό, αριστερό, δεν μπορεί να τα εφαρμόσει, γιατί τόσα χρόνια δεν φρόντισε να επεξεργασθεί ένα άλλο σχέδιο; Μια δική του πρόταση που αφού θα την έχει σχεδιάσει, θα αναλάβει και να την εφαρμόσει; Ήταν πιο εύκολο να σκίζει μνημόνια στα λόγια και να κόβει μετά μισθούς και συντάξεις; Ήταν πιο εύκολο να «διαπραγματεύεται» σκληρά με τους δανειστές και μετά να διαλύει το κοινωνικό κράτος;
Η εμπειρία τόσων χρόνων κρίσης, δείχνει πως ήταν πιο εύκολο να καταστρέφουν τη χώρα, παρά να θίξουν το πελατειακό κράτος που έχτισαν τόσα χρόνια.
Το πολιτικό σύστημα διαλύθηκε γιατί αρνήθηκε να αυτοκριθεί και να διορθωθεί. Ο καθένας προστάτευσε τα δεξιά ή αριστερά πελατάκια του. Και σήμερα ακόμα, άλλοι υπόσχονται στους αγρότες, άλλοι υπόσχονται στους ανήμπορους, άλλοι υπόσχονται περήφανους λαγούς με εθνικά πετραχείλια. Κανένας δεν τολμάει να πει, αυτό που ξέρει κι ο τελευταίος έλληνας πολίτης: ότι τα ψέματα τελειώσανε. Η φορολογική κουρελού πρέπει επιτέλους να γίνει σοβαρό φορολογικό σύστημα στο οποίο θα συνεισφέρουν ΟΛΟΙ, μηδενός εξαιρουμένου, χωρίς παραθυράκια και τρύπες διαφυγής. Ότι το κράτος αναλαμβάνει την ευθύνη να κυνηγήσει ανελέητα όσους φοροδιαφεύγουν, θα δουλέψει συστηματικά και μεθοδικά για να περιορίσει την παραοικονομία, ότι θα σταματήσει να βολεύει φίλους, ξαδέλφια, κόρες, συγγενείς και κουμπάρους, ότι θα εφαρμόσει ένα πραγματικά αξιοκρατικό σύστημα και θα διαλέξει τους καλύτερους και τους πιο άξιους, γιατί αυτούς χρειάζεται για να ανασυγκροτήσει την οικονομία, ότι θα ασχοληθεί σοβαρά με την παραγωγική ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα ώστε να γίνει ανταγωνιστικός. Ότι θα βάλει κανόνες που θα βοηθούν την επιχειρηματικότητα την οποία θα ελέγχει δίκαια και δεν θα κάνει τα στραβά μάτια στους «ισχυρούς» που ξέρουν τα κόλπα. Ότι θα υιοθετήσει ένα ασφαλιστικό σύστημα που δεν θα μοιράζει (δεν έχει άλλωστε) λεφτά από δω κι από κεί και δεν θα βγάζει στη σύνταξη τους 45άρηδες.
Το πολιτικό σύστημα διαλύθηκε γιατί κυβερνούσε σαν τζάμπα μάγκας κι όταν ήρθε η συμφορά έχασε τ’ αυγά και τα πασχάλια. Προσπάθησε να μας κάνει το τραπέζι με ληγμένα τρόφιμα. Με μοντέλα του εύκολου παρελθόντος.
Ο κόμπος έφτασε στο χτένι και ο χρόνος τέλειωσε.
Όποιος υπόσχεται ότι έχει τη λύση στο τσεπάκι να βγει, να την περιγράψει, με ειλικρίνεια και να μας πει την πάσα αλήθεια. Να ξεδιπλώσει το πρόγραμμά του με κάθε λεπτομέρεια. Να εξηγήσει τι σημαίνει το ένα και τι σημαίνει το άλλο. Τι σημαίνει εθνικό νόμισμα για το κάθε σπίτι και την κάθε δουλειά. Τι σημαίνει έξοδος και ποιο είναι το κόστος και κυρίως πώς θα πληρωθεί.
Κι όποιος θεωρεί ότι πρέπει να πιούμε το πικρό ποτήρι του 3ου μνημονίου να μας πεί, πώς σκοπεύει να κυβερνήσει ώστε αυτό το μνημόνιο να είναι πραγματικά το τελευταίο. Να εξηγήσει αναλυτικά, πώς η χώρα και η οικονομία θα ανασυγκροτηθεί, τι μέτρα θα πάρει, πώς θα αξιοποιήσει τα διαθέσιμα χρήματα, πώς θα περιορίσει τη σπατάλη, πώς θα μειώσει τις δαπάνες, πώς θα αυξήσει τα έσοδα. Ποιο είναι το σχέδιό του για την απασχόληση, πώς θα σταματήσει την αιμορραγία φυγής των νέων. Και να μας πει επίσης, ποια είναι τα έμπειρα στελέχη που θα αναλάβουν να διαχειρισθούν, να διαπραγματευτούν, να δουλέψουν. Κι ας αφήσουν στην άκρη προσωπικές φιλοδοξίες και κουτσαβακισμούς. Τους αρέσει ή όχι, να καθήσουν και να συζητήσουν σοβαρά σαν σοβαροί άνθρωποι. Να συμφωνήσουν ότι δεν μπορεί να διαφωνούν μονίμως. Να σοβαρευτούν επιτέλους.
Στα δύο πρώτα μνημόνια, αποτύχαμε παταγωδώς. Και δεν αντέχουμε άλλη αποτυχία. Στα πόσα μνημόνια δηλαδή θα σοβαρευτούμε για να μην καούμε ολοσχερώς;