Έντονη ανησυχία επικρατεί σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι μια ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τη Ρωσία ως προκάλυμμα για μια νέα εισβολή στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το Bloomberg.
Όπως αναφέρουν αξιωματούχοι με γνώση των διαπραγματεύσεων, βασικό «αγκάθι» στις συνομιλίες αποτελεί ο φόβος ότι το αμερικανικό σχέδιο για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης θα έδινε στο Κρεμλίνο τη δυνατότητα να αναπτύξει μυστικά δυνάμεις στην αμφισβητούμενη περιοχή. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Μόσχα θα μπορούσε στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει «υβριδικές» μεθόδους, όπως επιχειρήσεις προβοκάτσιας με ψευδή πρόσχημα, για να υπονομεύσει τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ και να προετοιμάσει το έδαφος για νέα στρατιωτική επέμβαση.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο έλεγχος των εδαφών στο ανατολικό μέτωπο βρίσκεται στο επίκεντρο πολύπλοκων διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσινγκτον, Κιέβου και Μόσχας. Η Ρωσία απαιτεί την πλήρη αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που δεν τελούν υπό ρωσικό έλεγχο, αίτημα που η ουκρανική πλευρά απορρίπτει κατηγορηματικά, αρνούμενη να παραχωρήσει έδαφος.
Οι λεπτομέρειες των συνομιλιών δεν έχουν δημοσιοποιηθεί. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ συζήτησαν το ενδεχόμενο μετατροπής του Ντονμπάς σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» υπό ειδικό καθεστώς διοίκησης, ενώ η Ρωσία προκρίνει την επιλογή μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Την ίδια εβδομάδα, ο Ζελένσκι έθεσε και την ιδέα διεξαγωγής δημοψηφίσματος για πιθανές εδαφικές λύσεις στην περιοχή.
«Η Ρωσία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε αποχώρηση ουκρανικών στρατευμάτων από εδάφη που ελέγχονται σήμερα από το Κίεβο», προειδοποιούν πηγές που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα σχολιασμού των ανησυχιών αυτών.
Ο Πούτιν διατηρεί μαξιμαλιστικές βλέψεις, λένε οι Ευρωπαίοι
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν «πιθανότατα διατηρεί τους μαξιμαλιστικούς του στόχους στην Ουκρανία». Το κρίσιμο ερώτημα, όπως σημειώνουν, είναι αν η Μόσχα θα συνεχίσει να απορρίπτει κάθε ειρηνευτική συμφωνία ή αν, τακτικά, θα στηρίξει τις αμερικανικές προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας τις επόμενες εβδομάδες, προκειμένου να αποκομίσει στρατηγικά οφέλη.
Πέρα από τον κίνδυνο υβριδικών επιθέσεων, οι ίδιες πηγές εκφράζουν φόβους για πιθανή ρωσική παρέμβαση σε δημοψήφισμα ή εκλογικές διαδικασίες που ενδέχεται να ακολουθήσουν μια συμφωνία ειρήνης.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται να μεταβεί τη Δευτέρα στο Βερολίνο, όπου θα συναντηθεί με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, μεταξύ των οποίων και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ θα έχουν προηγουμένως συναντήσεις εργασίας για τα προσχέδια των προτάσεων.
Ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, Πίτερ Ρίκετς, χαρακτήρισε εύλογες τις ευρωπαϊκές ανησυχίες για την αμερικανική πρόταση περί αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Όπως είπε, μόλις η προσοχή των ΗΠΑ στραφεί αλλού, ο Πούτιν θα μπορούσε να «δημιουργήσει επεισόδια ως πρόσχημα», επικαλούμενος για παράδειγμα την προστασία ρωσόφωνων πληθυσμών, προκειμένου να επέμβει εκ νέου.
«Αυτό θα άφηνε το υπόλοιπο της Ουκρανίας εκτεθειμένο στην επόμενη ρωσική επίθεση», τόνισε, σημειώνοντας ότι πρόκειται για ζήτημα θεμελιώδους σημασίας όχι μόνο για την Ουκρανία, αλλά και για τη συνολική ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Ασάφειες γύρω από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στο Ντονμπάς
Παραμένει ασαφές ποιο καθεστώς θα είχε μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη και ποιος θα ήταν υπεύθυνος για την επιτήρησή της. Σύμφωνα με πληροφορίες, Αμερικανοί διαπραγματευτές έχουν μιλήσει για ειδική διοίκηση της περιοχής, ενώ παράλληλα φέρονται να εξετάζουν την de facto αναγνώριση των περιοχών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, καθώς και της Κριμαίας, ως ρωσικών.
Οι μερικώς κατεχόμενες περιφέρειες Ζαπορίζια και Χερσώνα προβλέπεται να «παγώσουν» στα σημερινά όρια της γραμμής επαφής. Την ίδια ώρα, ο σύμβουλος του Κρεμλίνου, Γιούρι Ουσακόφ, φέρεται να στηρίζει την ιδέα της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, προτείνοντας την ανάπτυξη της ρωσικής εθνοφρουράς ή αστυνομικών δυνάμεων αντί του τακτικού στρατού — πρόταση που Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θεωρούν μη αποδεκτή για το Κίεβο και τους συμμάχους του.
Η ουκρανική κυβέρνηση επαναλαμβάνει ότι δεν πρόκειται να παραχωρήσει εδάφη και ζητά «αδιάτρητες» εγγυήσεις ασφαλείας, αντίστοιχες με τον μηχανισμό συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, γνωστό ως Άρθρο 5. «Υπάρχει ένα ερώτημα στο οποίο εγώ –και όλοι οι Ουκρανοί– θέλουμε απάντηση», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Αν η Ρωσία ξεκινήσει ξανά πόλεμο, τι θα κάνουν οι εταίροι μας;».
Διαβάστε ακόμη
Επενδύσεις 2 δισ. ευρώ – Ξεκλειδώνει ο Αναπτυξιακός (πίνακας)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα