Η Τζένιφερ Λόπεζ, οι Backstreet Boys, ο Τζάστιν Τίμπερλεϊκ και πολλοί ακόμη αστέρες της αμερικανικής μουσικής σκηνής κατακλύζουν την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο, την ώρα που ο πόλεμος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία έχει ουσιαστικά αποκλείσει τη Μόσχα από τον παγκόσμιο χάρτη των μεγάλων περιοδειών. Tο Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Αζερμπαϊτζάν και η Γεωργία, μετατράπηκαν απροσδόκητα σε νέους πυρήνες συναυλιακής δραστηριότητας.
Μετά την εισβολή του 2022 και την κατάρρευση των σχέσεων της Ρωσίας με τη Δύση, η Μόσχα –κάποτε ένας από τους μεγαλύτερους κόμβους ζωντανής μουσικής της Ανατολικής Ευρώπης– έπαψε να αποτελεί σταθμό για διεθνείς περιοδείες. Η ζήτηση όμως δεν εξαφανίστηκε, μετακινήθηκε. Από τότε, περισσότεροι από 20 παγκόσμιοι καλλιτέχνες, από τους Guns N’ Roses έως τον Bruno Mars, εμφανίστηκαν για πρώτη φορά σε χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ, δίνοντας στους Ρώσους λάτρεις της μουσικής τη δυνατότητα να διατηρήσουν επαφή με την δυτική κουλτούρα — ακόμη κι αν χρειάζεται πλέον να ταξιδεύουν. Ο ιστότοπος Yandex Afisha καταγράφει αύξηση 70 φορές στη ζήτηση εισιτηρίων για συναυλίες στο εξωτερικό.
Για χώρες όπως το Καζακστάν, η Αρμενία και η Γεωργία, πρόκειται για μια πολιτιστική και οικονομική έκρηξη. Νέες θέσεις εργασίας, νέες τεχνολογικές ανάγκες, νέες ευκαιρίες, ακόμη και μια ανανεωμένη αίσθηση δυνατοτήτων προκύπτουν μέσα στη σκιά του πολέμου. «Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αυτή η πόλη φιλοξενούσε κυρίως πρώην αστέρες που είχαν ξεπεραστεί», λέει χαρακτηριστικά ο Σεργκέι Τσίκιν από το Αλμάτι. «Τώρα έρχονται εδώ άνθρωποι από όλη την πρώην Σοβιετική Ένωση, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας».
Η μεταστροφή είναι θεαματική. Στο Tbilisi Sports Palace, σε μια συναυλία των Deep Purple –την πρώτη στη Γεωργία μετά από 12 χρόνια– οι θεατές πέρασαν μέσα από σιδερένιους φράχτες και γκρίζες σοβιετικές πολυκατοικίες για να βρεθούν σε έναν χώρο εξοπλισμένο με τελευταίας τεχνολογίας φώτα και ήχο. Ο τραγουδιστής Ian Gillan υποδέχτηκε ένα κοινό που αναμείγνυε τουρίστες από τη Ρωσία με Αρμένιους, Πολωνούς, Ουκρανούς και ντόπιους Γεωργιανούς. Οι Deep Purple, που κάποτε έπαιζαν τακτικά στη Μόσχα και είχαν συναντηθεί με τον τότε πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έχουν πλέον καταδικάσει την εισβολή και επέστρεψαν τα δώρα που είχαν λάβει.
Καθώς η Μόσχα προσπαθεί να ανακτήσει την επιρροή της, οι συναυλίες σε Γεωργία και Κεντρική Ασία αποδεικνύουν ότι μεγάλα τμήματα της πρώην σοβιετικής επικράτειας απομακρύνονται από τη ρωσική επιρροή. Οι χώρες αυτές απέφυγαν να ευθυγραμμιστούν με το Κρεμλίνο, σε αντίθεση με τη Λευκορωσία του Αλεξάντερ Λουκασένκο, όπου «δεν γίνονται καθόλου συναυλίες», όπως σχολιάζει ο Ολέγκ, που ταξίδεψε από το Μινσκ για μια συναυλία.
Παρά τους πολιτικούς κραδασμούς, το κοινό παραμένει δεκτικό. Στη Γεωργία, οι διοργανωτές θυμούνται τη συναυλία του 2023 από τους The Killers, όταν η πρόσκληση ενός Ρώσου θαυμαστή στη σκηνή προκάλεσε αντιδράσεις. Έκτοτε, όπως τονίζει ο Giorgi Gugeshashvili, οι καλλιτέχνες είναι πιο προσεκτικοί: «Διαβάζουν τις ειδήσεις, βλέπουν τι συμβαίνει και δεν επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη».
Ο πόλεμος του Πούτιν έχει αλλάξει ακόμη και τις συζητήσεις μέσα στα πλήθη. Ανάμεσα στα τραγούδια, θεατές σχολίαζαν τις τελευταίες δηλώσεις του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, τα σκάνδαλα διαφθοράς στο Κίεβο και τον τρόπο που η ρωσική μουσική σκηνή έχει καταρρεύσει. «Τίποτα τέτοιο δεν συμβαίνει πια στην πατρίδα μας», λέει η Έλενα από τη Μόσχα.
Στην Αρμενία, η πρώτη συναυλία της J-Lo στο Ερεβάν αποτέλεσε ορόσημο. Ο Χαίκ Σιμονιάν, ιδρυτής της Doping Space, θυμάται πώς μια αυτοσχέδια συναυλία του Kanye West το 2015 του έδειξε τις δυνατότητες της ζωντανής μουσικής στην πρωτεύουσα. Παρ’ όλα αυτά, οι φιλοδοξίες του έμειναν ανεκπλήρωτες επί χρόνια, εξαιτίας έλλειψης χρηματοδότησης και εξειδικευμένων τεχνικών. Η εμφάνιση της J-Lo ήταν το μεγάλο του breakthrough – «το πρώτο πλήρως υλοποιημένο εμπορικό μεγα-γεγονός στην ιστορία της Αρμενίας».
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: 15.000 θεατές στο Ερεβάν, περίπου 20 εκατομμύρια δολάρια δαπάνες επισκεπτών, 3 εκατομμύρια σε φορολογικά έσοδα και τεράστια ψηφιακή προβολή στους 250 εκατομμύρια ακολούθους της J-Lo. Άλλοι 15.000 ταξίδεψαν στην Τασκένδη, ενώ ο Τίμπερλεϊκ προσέλκυσε πάνω από 50.000 άτομα στο Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία.
Πίσω από αυτές τις συναυλίες διαμορφώνεται μια νέα βιομηχανία. Τεχνικοί, μηχανικοί ήχου και φωτισμού αποκτούν εμπειρία με παραγωγές που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν αδύνατες. Τοπικές οικονομίες αναπτύσσονται με ρυθμούς που επιβεβαιώνουν εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών: Η κατανάλωση στην Κεντρική Ασία αυξάνεται κατά 8,6% τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ στη Γεωργία ανεβαίνει 4,7% από την εισβολή και προβλέπεται να φτάσει το 5%.
Για πολλούς νέους στην περιοχή, το φαινόμενο αυτό είναι και προσωπικό. «Είμαι περήφανη», λέει η 19χρονη Λέιλα από την Τιφλίδα. «Αν κοιτάξεις δύο ή τρία χρόνια πίσω, τίποτα από όλα αυτά δεν υπήρχε».
Διαβάστε ακόμη
Ράλι στην κτηματαγορά: Στο 3,1 δισ. ευρώ το 2025 οι αγοραπωλησίες ακινήτων
Αυτοί είναι οι πιο περιζήτητοι κλάδοι εργασίας στην Ευρώπη – Ποιοι τομείς «διψούν» για προσωπικό
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα