Ο παγκόσμιος κύκλος του νερού έχει εισέλθει σε περίοδο μεγάλης αστάθειας και ακρότητας, με έντονες διακυμάνσεις ανάμεσα σε ξηρασίες και πλημμύρες, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO). Αυτές οι ακραίες μεταβολές προκαλούν σοβαρούς κινδύνους για τις κοινωνίες και τις οικονομίες, ιδίως σε περιοχές που εξαρτώνται άμεσα από τους υδάτινους πόρους.
Ποια είναι η διαδικασία του κύκλου του νερού
Ο κύκλος του νερού περιλαμβάνει την εξάτμιση από επιφάνειες νερού και έδαφος —ποταμούς, λίμνες, ταμιευτήρες— που ανεβαίνει στην ατμόσφαιρα ως υδρατμός. Στη συνέχεια δημιουργούνται αέρια ρεύματα υδρατμών, τα οποία μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις και καταλήγουν πίσω στη γη με τη μορφή βροχής ή χιονιού.
Η κλιματική αλλαγή, με τις εκπομπές από καύση ορυκτών καυσίμων, διαταράσσει αυτή την ισορροπία, επιφέροντας αλλαγές στην ένταση, τη διάρκεια και την κατανομή των υδατικών κύκλων.
Πού παρατηρούνται οι πιο σοβαρές επιπτώσεις
Περίπου τα δύο τρίτα των λεκανών απορροής ποταμών διεθνώς δεν παρουσίασαν «κανονικές συνθήκες» το προηγούμενο έτος: είτε είχαν υπερβολική ποσότητα νερού ή επέδειξαν μεγάλη έλλειψη.
Το 2024 χαρακτηρίστηκε ως το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, εντείνοντας τις ξηρασίες. Ο ποταμός Αμαζόνιος έφτασε σε πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα.
Περιοχές της νότιας Αφρικής αντιμετώπισαν τόσο έντονη ξηρασία που οι αρχές χρειάστηκε να θανατώσουν εκατοντάδες ζώα, συμπεριλαμβανομένων ελεφάντων, για να διασφαλιστεί η επιβίωση του οικοσυστήματος.
Πλημμύρες, ποιότητα νερού και τήξη παγετώνων
Παρά τη γενική ξηρασία, σε πολλές περιοχές υπήρξαν πλημμύρες σε μεγαλύτερο βαθμό από τις προηγούμενες χρονιές. Η Ευρώπη αντιμετώπισε τις πιο εκτεταμένες πλημμύρες από το 2013, ενώ ο τυφώνας «Helene» προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές στις Ηνωμένες Πολιτείες, με δεκάδες θανάτους.
Παράλληλα, σχεδόν σε όλες τις 75 κύριες λίμνες του κόσμου καταγράφεται επιδείνωση της ποιότητας του νερού, λόγω θερμοκρασιών, μείωσης όγκου και ρύπων. Οι παγετώνες, τρίτη συνεχόμενη χρονιά, χάνουν τεράστιες μάζες πάγου — περίπου 450 γιγατόνους — συμβάλλοντας στην άνοδο του επιπέδου της θάλασσας και στην επιδείνωση των υδατικών πόρων εκεί όπου το χιόνι και ο πάγος αποτελούν βασική πηγή ύδρευσης και άρδευσης.
Οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις
Το οικονομικό κόστος αυτής της αστάθειας είναι ήδη υψηλό. Πλημμυρικά φαινόμενα προκαλούν ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι περιορισμοί στην πρόσβαση σε νερό και η διαθεσιμότητα υδάτινων πόρων μπορεί να οδηγήσουν σε συγκρούσεις.
Οι κοινότητες που βασίζονται στην ύδρευση από υφάλμυρα ύδατα, τους ταμιευτήρες, τους ποταμούς και παγετώνες βλέπουν τις ζωτικές υποδομές τους να απειλούνται. Η γεωργική παραγωγή, η ενέργεια μέσω υδροηλεκτρικών έργων και η υγιεινή εξαρτώνται άμεσα από αυτές τις αλλαγές.
Τι ζητάει η έκθεση και πώς πρέπει να αντιδράσουν οι πολιτικές
Η έκθεση του WMO λειτουργεί ως «καμπανάκι», καλώντας σε δράση: μείωση εκπομπών, διαχείριση υδάτινων πόρων, επένδυση σε υποδομές που αποθηκεύουν νερό, αποκατάσταση οικοσυστημάτων.
Χρηματοδοτικά εργαλεία πρέπει να κινητοποιηθούν, οι κυβερνήσεις να υιοθετήσουν πιο αυστηρά πρότυπα ποιότητας νερού και να διευκολύνουν την εμπλοκή κοινοτήτων στο σχεδιασμό διαχείρισης υδάτων.
Διαβάστε ακόμη
Χαράλαμπος Καραγκίκας (e-menus): Η startup που φιλοδοξεί να αλλάξει τον χάρτη της εστίασης (pics)
PepsiCo Hellas: Το μεγάλο στοίχημα στην HORECA και το «όπλο» των Lay’s
Restart στα τρένα με επενδύσεις €10 δισ. την επόμενη δεκαετία
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα