Πώς από τη γνωστότερη εταιρεία πώλησης υφασμάτων στον Πειραιά και την καταστροφή της από πυρκαγιά στις αρχές του ’90 βρέθηκε να είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας εισαγωγέας καφέ και συνεργάτης της κορυφαίας ιταλικής εταιρείας Illy
Του Δημήτρη Μαρκόπουλου
Από τα πλέον παλιά και παραδοσιακά καταστήματα του Πειραιά ήταν ο πασίγνωστος «Ιωσηφίδης». Δεν υπάρχει Πειραιώτης ή νησιώτης που να μην είχε αγοράσει έστω έναν πήχη ύφασμα για ράψιμο ρούχου από εκεί. Οι παλιότεροι θυμούνται την ιστορική εταιρεία φουλ στον κόσμο κάθε Χριστούγεννα, να «ντύνει» ολόκληρο το λιμάνι με τις χαρακτηριστικές κοκκινόμαυρες σακούλες της, αφού δεν υπήρχε Πειραιώτης που να μην αγόραζε κάτι από εκεί. Ηταν η χρυσή περίοδος του εμπορίου, όταν οι «νοικοκύρηδες» καπετάνιοι και μηχανικοί των καραβιών, οι αριστοκράτες αλλά και οι συνειδητοποιημένοι αστικά μικροί ή μεσαίοι νησιώτες έμποροι της πόλης έμεναν ακόμα στην περιοχή. Η λαίλαπα του σοσιαλιστικού άρπα κόλλα, η εγκατάλειψη της πόλης στη «μετριοκρατία» και η αποβιομηχάνιση οδήγησαν το μεγάλο λιμάνι σε μαρασμό και στην τελική εγκατάλειψη από τα υγιή στοιχεία του. Ωστόσο, τίποτα από όλα αυτά δεν εμπόδισε την οικογένεια Ιωσηφίδη να τραβήξει τον επιχειρηματικό της δρόμο. Τίποτα εκτός από μια καταστροφική πυρκαγιά που έμελλε να αλλάξει τη ροή των πραγμάτων. Η εταιρεία Αφοί Ιωσηφίδη ΑΒΕΕ, χάρη στις εμπνεύσεις του ιδρυτή της Ιορδάνη Ιωσηφίδη, διέγραψε λαμπρή πορεία στον χώρο για 30 χρόνια, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1960-1990. Το 1991, όμως, καταστράφηκε ολοσχερώς από μια πυρκαγιά που ακόμα θυμούνται οι παλιοί κάτοικοι του λιμανιού. Ηταν η σκοτεινή πειραϊκή περίοδος που ουσιαστικά ξεκίνησε με την πυρκαγιά στα 80s στο πολυκατάστημα της αλυσίδας «Λαμπρόπουλος» στην Ηρώων Πολυτεχνείου και της οποίας την καταστροφή ακολούθησε εκείνη της «Ιωσηφίδης».
Από τις παγοκύστες στους καφέδες
Μια εμπορική οικογένεια όπως η Ιωσηφίδη, όμως, δεν είχε πει την τελευταία της λέξη. Λίγο πριν από την πυρκαγιά, ο δραστήριος γιος του Ιορδάνη Ιωσηφίδη, Γιάννης, θέλησε να κάνει κάτι δικό του. Ηταν στα τέλη της δεκαετίας του ’80 όταν ο νεαρός τότε εκκολαπτόμενος επιχειρηματίας ξεκινούσε τα ταξίδια στην Ιταλία. Πρώτος σταθμός του ήταν η εμπορία παγοκυστών ειδικών προδιαγραφών που προορίζονταν για θεραπευτική αντιμετώπιση μικροατυχημάτων. Λόγω μη ικανοποιητικών προδιαγραφών της προμηθεύτριας εταιρείας, η ενασχόληση διήρκησε μόνο 4 μήνες, όμως το σαράκι της προσωπικής δημιουργίας είχε μπει για τα καλά στο μυαλό του Πειραιώτη businessman. Ανθρωπος με αγάπη για τη νύχτα και τη διασκέδαση, σύντομα ο κ. Γιάννης Ιωσηφίδης κατανοεί πως ο Πειραιάς μπορεί να εξελιχθεί σε Μέκκα των καφετεριών, με τη γνωστή «Φοντάνα» και το «Αλεξάνδρειο» να γνωρίζουν πιένες. Ωστόσο στη χώρα μας οι ξένοι καφέδες δεν είναι ακόμα γνωστοί. Πρόκειται για την περίοδο της φραπεδομανίας. Κάπως έτσι, το 1988 -και έπειτα από μια επίσκεψη και πάλι στην Ιταλία- αποφασίζει να ιδρύσει την εταιρεία Καφέα. Το όνομα προέρχεται από την εναλλακτική ονομασία του καφεόδεντρου, του φυτού από το οποίο προέρχονται οι κόκκοι του καφέ, και αποδίδει στο έπακρο το αντικείμενό της.
Με σπουδές στα Χρηματοοικονομικά, ο κ. Ιωσηφίδης κατόρθωσε μέσα από συνεχή επαγγελματικά ταξίδια στη γείτονα χώρα να συνειδητοποιήσει πως το μέλλον της κατανάλωσης καφέ στη χώρα μας βρισκόταν στον εσπρέσο. Ηταν η ιεροτελεστία της παρασκευής του, η φιλοσοφία που κρύβεται πίσω από το ρόφημα και η εμμονή των Ιταλών στη λεπτομέρεια που του τράβηξαν το ενδιαφέρον. Σε ηλικία 24 ετών, λοιπόν, κάνει το μεγάλο βήμα. Τα πρώτα γραφεία της εταιρείας βρίσκονταν στον Πειραιά, στα 20 τ.μ. ενός σχεδόν εγκαταλελειμμένου κτιρίου ακριβώς απέναντι από την οικογενειακή επιχείρηση στην οδό Νοταρά, πολύ κοντά στην Τρούμπα. Η γειτνίαση έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο, αφού εργαζόταν κανονικά και παράλληλα διατηρούσε τη δική του εταιρεία χωρίς να το ξέρει κανένας από την οικογένειά του. Ηταν το μικρό του μυστικό που σύντομα μαθεύτηκε προκαλώντας εντύπωση. Σύντομα ο πιτσιρικάς Γιάννης Ιωσηφίδης καταλαβαίνει πως για να πετύχει θα πρέπει να φέρει μια μεγάλη ιταλική φίρμα στην Ελλάδα. Πρόκειται για την περίοδο που οι Ελληνες μαϊμούδιζαν τάσεις και μόδες, άρα χρειαζόταν ένα ισχυρό brand. Αυτό δεν ήταν άλλο από την Illy. Η διεκδίκηση της φίρμας Illy Espresso δεν ήταν, πάντως, εύκολη υπόθεση. Οι Ιταλοί είχαν φόβο για την τύχη των ειδών τους στην Ελλάδα λόγω της μεγάλης επιτυχίας τοπικών ροφημάτων, όπως ο ελληνικός καφές και ο φραπέ, αλλά ο κ. Ιωσηφίδης βρήκε έναν απροσδόκητο σύμμαχο, τον κ. Λουίτζι Μικέλι, αξιολογητή για λογαριασμό των Ιταλών και πραγματικό λάτρη της χώρας μας, την οποία επισκεπτόταν κάθε καλοκαίρι. Αυτή η συμπάθεια προς τη χώρα μας έδωσε στον Ελληνα επιχειρηματία το πράσινο φως για να πάρει την αντιπροσωπία. Σύντομα θα δημιουργηθεί και η ομάδα κρούσης της εταιρείας με την προσθήκη του μπαρίστα αλλά και μαθηματικού κ. Γιάννη Βασδέκη και του κ. Γιάννη Καρυοφύλλη, που ανέλαβε την τεχνική υποστήριξη της επιχείρησης.
Η κουλτούρα του καφέ
Σε μικρό διάστημα η εταιρεία θα δημιουργήσει ένα ευρύ δίκτυο service σε ολόκληρη τη χώρα. Από τα μέσα του ’90 θα ξεκινήσει και η έντονη διαφημιστική υποστήριξη του καφέ Illy και το 2000 θα γίνει το μεγάλο βήμα: η μεταστέγαση της εταιρείας σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις 10.000 τ.μ. στην Παιανία. Η φιλοσοφία της εταιρείας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κουλτούρα που περιλαμβάνει όλα τα στάδια παρασκευής του καφέ. Η μηχανή αποτελεί απλώς ένα εργαλείο το οποίο χωρίς τους σωστούς χειρισμούς μπορεί να αποβεί καταστροφικό για το τελικό προϊόν. Ο σωστός τρόπος, με το άλεσμα να ηγείται πάντα της διαδικασίας, η σωστή συντήρηση της μηχανής και, φυσικά, η θερμοκρασία παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο για ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα. Ο εσπρέσο δεν πρέπει να σερβίρεται καυτός, αλλά να έχει τέλειο καϊμάκι, εξαιρετικό άρωμα και βελούδινη υφή. Αυτή η εμμονή του ιδρυτή και των συνεργατών του, με τη θετική της έννοια, οδήγησε στη δημιουργία ενός δικτύου σέρβις, σε 24ωρη βάση, σε όλη την Ελλάδα. Η εταιρεία, πάντως, επένδυσε πάρα πολλά και στην τεχνική της υποδομή. Δεν είναι τυχαίο ότι οι διοικητικές υπηρεσίες και ο αποθηκευτικός χώρος στεγάζονται σε 6.000 τ.μ., ενώ ο υπόλοιπος χώρος έχει διατεθεί στο τεχνικό τμήμα. Οι Ιταλοί μετά την επιτυχία της αντιπροσωπίας τους στην Ελλάδα έδωσαν περιθώριο για να έρθουν στη χώρα κι άλλα είδη τους, όπως ζυμαρικά, γκράπα, σιρόπια γεύσεων για τον καφέ καθώς και σοκολάτα. Ποιος εξάλλου μπορεί να αρνηθεί πως η Αθήνα μετατράπηκε σε ένα μικρό Μιλάνο, όπου ο καπουτσίνο ή ο εσπρέσο πίνονται σαν νερό; Βέβαια, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Illy-Καφέα στη χώρα μας έπαιξε και η επιλογή του κ. Ιωσηφίδη να ποντάρει στις προμήθειες ξενοδοχείων και εστιατορίων και όχι στο να δημιουργήσει δικά του καταστήματα, όπως ανεπιτυχώς πολλοί επιδίωξαν ιδιαίτερα στα τέλη των 90s. Σήμερα, η Καφέα Εμπορική Τεχνική Α.Ε. αποτελεί το μεγαλύτερο δίκτυο διανομής στον κλάδο HORECA στην Ελλάδα.
Το αδιαφιλονίκητο πλεονέκτημά της είναι η πανελλαδική εμβέλεια, όπου με δίκτυο 78 εμπορικών συνεργατών καλύπτει το 96% της επικράτειας. Παράλληλα, η Καφέα είναι ο αποκλειστικός διανομέας του Illy και άλλων προϊόντων στην αγορά της Βουλγαρίας. Πρόκειται για μια αυτόνομη εμπορική εταιρεία με 12μελή οργάνωση και κάθετης μορφής εταιρική διάρθρωση. Αν και ο κ. Ιωσηφίδης παραμένει ιδιαίτερα ενεργός στην εταιρεία, εσχάτως έχει μεταβιβάσει αρμοδιότητες στον γιο του Ιορδάνη, ενώ στις πρόσφατες αξιοσημείωτες συνεργασίες του συγκαταλέγεται κι αυτή με τα καταστήματα «Μikel» του επιχειρηματία κ. Σάκη Κυριακίδη που από το πουθενά έχουν κατακλύσει ολόκληρη την Ελλάδα μέσα σε μια περίοδο μηδενικής ρευστότητας από τις τράπεζες. Η εταιρεία το 2011 παρουσίασε υψηλά κέρδη (7,1 εκατ. ευρώ από 7,6 εκατ. ευρώ το 2010) και το 2012 είχε επίσης θετική πορεία. Βέβαια το δύσκολο σημείο είναι οι υψηλότατες υποχρεώσεις που έχει και οι οποίες προσεγγίζουν σε επίπεδα τους τζίρους της, καθώς φθάνουν στα 20 εκατ. ευρώ, με πωλήσεις περίπου στα 38 εκατ. ευρώ. Καθόλου καλά δηλαδή σε μια αγορά τόσο ευμετάβλητη όσο η ελληνική.
IllycafFe SpA: Μια παγκόσμια δύναμη με πωλήσεις 360 εκατ. ευρώ
Η Illycaffe SpA είναι μια παγκόσμια παραγωγική εταιρεία καφέ που εξειδικεύεται στον εσπρέσο. Ιδρύθηκε το 1933 από τον επιχειρηματία Φραντσέσκο Ιλι και κατόπιν αναπτύχθηκε ραγδαία από τον γιο του Ερνέστο. Σήμερα στο τιμόνι της εταιρείας βρίσκεται η τρίτη γενιά, ο επιχειρηματίας Αντρέα Ιλι. Η επιχείρηση απασχολεί 800 εργαζομένους και παρουσιάζει πωλήσεις άνω των 360 εκατ. ευρώ. Η έδρα της βρίσκεται στην πάντα φιλόξενη για τους Ελληνες από τα χρόνια της Επανάστασης του 1821 Τεργέστη. Ο Φραντσέσκο Ιλι, πάντως, δεν ήταν Ιταλός. Για την ακρίβεια, ήταν Ούγγρος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Φέρεντς Ιλι και είχε καταγωγή από την περιοχή Τέμεσβαρ. Στην Ιταλία βρέθηκε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως αξιωματικός του αυστριακού στρατού, όπου και έμεινε μετά τον πόλεμο. Το 1933 ξεκίνησε την προσωπική του εταιρεία, ενώ το 1935 ανακάλυψε την πρώτη αυτόματη μηχανή καφέ, την επονομαζόμενη και ως illeta. O Ερνέστο Ιλι, ως εκπρόσωπος της δεύτερης γενιάς, προχώρησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην ανακάλυψη μιας σειράς από πατέντες που έφεραν την εταιρεία στην πρωτοπορία. Αυτή τη στιγμή η Illycaffe SpA είναι μια μεγάλη πολυεθνική με παρουσία σε 131 χώρες διατηρώντας σειρά θυγατρικών σε Γαλλία, Βόρεια Αμερική, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο. Διατηρεί επίσης δικό της πανεπιστήμιο καφέ, ειδικά προγράμματα για την εκμάθηση παραγωγής του καφέ στη Βραζιλία κ.ά.