Ενώ πέρυσι οι Ελληνες που εκδήλωναν ενδιαφέρον για να κάνουν συναλλαγές μέσω bitcoin ήταν μερικές εκατοντάδες τον χρόνο, σήμερα -και μετά τα capital controls- φτάνουν τις μερικές εκατοντάδες την ημέρα! Ηδη πολλές εταιρείες δηλώνουν έτοιμες να εγκαταστήσουν δίκτυο ATM με bitcoins – Χρησιμοποιούνται σε αγοραπωλησίες αυτοκινήτων, ταβέρνες, κομμωτήρια μέχρι και για αγορά έργων Τέχνης
των Βασίλη Γούλα, Παναγιώτη Γκρουμούτη
Σκεφτείτε για μια στιγμή ότι το ημερολόγιο δείχνει όχι Οκτώβριο του 2015, αλλά του 2012 ή του 2013. Και κάποιος σας πρότεινε να αγοράσετε ένα άυλο, μη υπαρκτό, ένα ψηφιακό νόμισμα, μια λογιστική εγγραφή στο Ιντερνετ. Σκεφτείτε απλώς την αντίδρασή σας.
Αναλογιστείτε τώρα πώς νιώσατε όταν το θέμα όχι μόνο της ύπαρξης, αλλά της χρήσης του πιθανώς ως εναλλακτικού ή παράλληλου με το ευρώ νομίσματος ανακινήθηκε σοβαρά, πριν από περίπου έναν χρόνο, από έναν κορυφαίο οικονομολόγο και καθηγητή που εκείνη την εποχή μάλιστα αναλάμβανε τα ηνία του οικονομικού επιτελείου της νεοεκλεγείσας τότε κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Πόσοι πιστέψατε ότι θα έφτανε η στιγμή στη χώρα μας και τα capitlal controls θα δικαίωναν το όραμα του Γιάνη με ένα «ν» και στην Ελλάδα των μάλλον συντηρητικών προσεγγίσεων ως προς τις οικονομικές θεωρίες και λύσεις θα γίνονταν συναλλαγές με το ψηφιακό νόμισμα bitcoin; Πόσοι θα πιστεύατε ότι σήμερα μπορεί κάποιος να αγοράσει μέσω ενός -ουσιαστικά μη υπαρκτού- ηλεκτρονικού πορτοφολιού από… παϊδάκια και μπιφτέκια έως αυτοκίνητα; Κι όμως, αν το 2013 διαλέγατε για παράδειγμα την ταβέρνα «Αγγελος» στο Χαϊδάρι, μάλλον θα το κάνατε για τα ζουμερά παϊδάκια της. Φέτος την ίδια ταβέρνα επισκέφτηκαν το καλοκαίρι παρέες νεαρών επειδή έμαθαν ότι εκεί μπορούσαν να πληρώσουν με bitcoins. Στη Νέα Πέραμο Θεσσαλονίκης μπορεί κανείς σήμερα να αγοράσει όποιο αμάξι θέλει από συγκεκριμένη αντιπροσωπία μεταχειρισμένων σε τιμές που ξεκινούν από τα 15 με 20 bitcoins. Για του λόγου το αληθές, ένα τζιπ Cherokee του 2006 πωλείται από ιδιώτη σήμερα στα 10.000 ευρώ ή αν προτιμάτε περίπου 47 bitcoins!!! Και κούρεμα-ξύρισμα με bitcoins μπορείτε να κάνετε, όμως, στο κομμωτήριο «Extravagant Coiffure» στη Νέα Ερυθραία. Ή να πιείτε το καφεδάκι ή το ποτό σας σε πολλά καφέ και μπαρ στην Κεφαλλονιά ή στην Πάτρα…
Οι εναλλακτικές
Ιούνιος 2015: Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με την κρίση των capital controls, των κλειστών τραπεζικών γκισέ και τις ουρές στα ΑΤΜs για να βγάλει κανείς 50-60 ευρώ ημερησίως. Τα προβλήματα στις καθημερινές συναλλαγές των πολιτών είναι αρκετά, όπως και εκείνα των εμπορικών συναλλαγών εταιρειών και των επαγγελματιών γενικά. Είναι η εποχή που άπαντες ψάχνουν εναλλακτικές λύσεις. Ωστόσο, μία είναι έτοιμη από καιρό: ο λόγος για το ψηφιακό νόμισμα bitcoin που έχει προϊστορία χρήσης του σε τρίτες, διεθνείς αγορές, αλλά και στη χώρα μας μια πρώτη παρουσία μέσω εταιρειών που δηλώνουν έτοιμες ακόμα και να εγκαταστήσουν ένα εκτεταμένο δίκτυο ATMs με bitcoins.
Η κρίση και κυρίως το τραπεζικό κενό έδωσαν χώρο και πεδίο δράσης σε αυτό που παλαιότερα θα ξένιζε και μόνο στην απλή αναφορά του: στις ηλεκτρονικές συναλλαγές με ψηφιακό -τεχνητό- νόμισμα, στην επιλογή της χρήσης ενός εναλλακτικού νομίσματος με εντονότατες, ενίοτε και ημερήσιες, διακυμάνσεις στην αξία του, με δομή και λειτουργία παρόμοιες με τις παλαιότερες «πυραμίδες» που εμφανίζονταν σχεδόν σε όλες τις οικονομίες, αλλά και με ένα απόλυτο πλεονέκτημα τη δεδομένη χρονική στιγμή: την αμεσότητα των συναλλαγών χωρίς κανέναν ενδιάμεσο, καμία εποπτική αρχή, κανένα πρόσκομμα, κανέναν περιορισμό στο ύψος ή στον αριθμό των συναλλασσομένων και κανέναν φόρο ή καμία προμήθεια.
Υψηλού ρίσκου αλλά χωρίς πλαφόν
Αίφνης οι Ελληνες που στήνονταν στην ουρά των ΑΤΜs για 50 ευρώ κάθε νύχτα είχαν μια εναλλακτική με την οποία μπορούσαν να δώσουν λύσεις σε πιεστικά προβλήματα: μια εταιρεία για παράδειγμα μπορεί μέσω ψηφιακών συναλλαγών να πληρώσει αυτοστιγμεί τους εξωτερικούς ή εσωτερικούς προμηθευτές της, χωρίς καν πλαφόν στη συναλλαγή. Ενας γονιός μπορεί να πληρώσει τα νοίκια και τα δίδακτρα του παιδιού του που σπουδάζει σε άλλη πόλη ή χώρα. Τα πλεονεκτήματα, πολλαπλάσια των μειονεκτημάτων: το bitcoin έχει μεγάλη διακύμανση, υψηλό ρίσκο χρήσης ακόμα και ως προς την ημερήσια ισοτιμία του και απαιτεί τεχνολογική εξοικείωση. Την ίδια ώρα μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, να το έχετε μαζί σας στο τηλέφωνο ή τον υπολογιστή σας, δεν βαρύνεται με φόρους, δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθούν οι συναλλαγές σας και κανείς δεν μπορεί να σας δεσμεύσει τον λογαριασμό!
Είναι προφανές ότι το bitcoin ή όποια άλλη εναλλακτική μορφή συναλλαγών υπάρχει ή θα υπάρξει στο μέλλον βρίσκει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί σε οικονομίες που αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα, ιδίως σε οικονομίες στις οποίες ο τραπεζικός κλάδος καταρρέει ή έχει μπει σε «καθεστώς προστασίας», όπως επί της ουσίας λειτουργούν τα περιβόητα capital controls. Για όσους αμφιβάλλουν, αρκεί μια απλή περιήγηση στους εξειδικευμένους ιστότοπους (Mt.Gox, Bitcoin.com, CryptoCoinsNews κ.λπ.) για να διαπιστώσει ότι πρώτη χώρα σε εγκατάσταση και λειτουργία τερματικών μηχανών συναλλαγών σε bitcoins είναι η ταλανισμένη από την οικονομική κρίση και τις αλλεπάλληλες χρεοκοπίες Αργεντινή, όπου μόνο στο Μπουένος Αϊρες αναφέρονται πάνω από 8.000 τερματικά για συναλλαγές με bitcoins.
Τα αντίστοιχα δεδομένα των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον χώρο στην Ελλάδα δείχνουν ότι ενώ πέρυσι οι Ελληνες που εκδήλωναν ενδιαφέρον για να κάνουν συναλλαγές μέσω bitcoins ήταν μερικές εκατοντάδες τον χρόνο, σήμερα φτάνουν τις μερικές εκατοντάδες την ημέρα! Η κρίση και η απουσία πειστικών εναλλακτικών μορφών συναλλαγών έφερε στη ζωή μας κι αυτό το επίτευγμα της τεχνολογίας και της ανθρώπινης εφευρετικότητας. Οι πιο συντηρητικοί προβλέπουν ότι όταν η κατάσταση εξομαλυνθεί, όταν η κρίση φύγει, μαζί της θα φύγουν και τα ψηφιακά πορτοφόλια και τα εικονικά νομίσματα. Μπορεί και όχι. Σίγουρα, όμως, δεν ξαφνιάζει πια παρά ελάχιστους.
Το σχέδιο Βαρουφάκη…
Με τα νέα δεδομένα στην αγορά, οι επαγγελματίες αναζητούν κάθε δυνατή διέξοδο για να αυξήσουν τον τζίρο τους. Στην πράξη, λοιπόν, και από ανάγκη, το σχέδιο Βαρουφάκη για παράλληλο ηλεκτρονικό νόμισμα γίνεται πραγματικότητα, με κύριο παράδειγμα την εντυπωσιακή αύξηση των συναλλαγών με bitcoins. Εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες Ελληνες καταναλωτές, έχουν βάλει στην καθημερινότητά τους τις συναλλαγές με ηλεκτρονικό παράλληλο νόμισμα. Ηδη τους τελευταίους μήνες στο κέντρο της Αθήνας αλλά και στην επαρχία συναντάς δεκάδες καταστήματα με την ευανάγνωστη σήμανση «Εδώ γίνονται δεκτά bitcoins». Και αυτό γιατί αρκετοί πελάτες, κυρίως νέοι, δείχνουν ενδιαφέρον για το παράλληλο ηλεκτρονικό νόμισμα.
Από βιβλία μέχρι αυτοκίνητα
Οι πρώτες πληρωμές σε παράλληλο εναλλακτικό νόμισμα ξεκίνησαν από καφετέριες στην Κεφαλλονιά και την Πάτρα, σε e-shops, βιβλιοπωλεία, ταβέρνες, αλλά και σε κομμωτήρια.
Αναζητώντας στο Διαδίκτυο επιχειρήσεις που δέχονται το παράλληλο νόμισμα, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι σε bitcoins πωλούνται ακόμη και αυτοκίνητα. Στη μεγαλύτερη ελληνική ιστοσελίδα μεταχειρισμένων αυτοκινήτων θα βρει κανείς δεκάδες οχήματα που κάτω από τις τιμές πώλησής τους σε ευρώ, αναγράφεται και η τιμή σε bitcoins.
Ο κ. Γιώργος Παπαδόπουλος πουλά ένα Jeep Grand Cherokee, μοντέλο του 2006, προς 10.700 ευρώ ή 47,25 bitcoins. «Εβαλα την τιμή του αυτοκινήτου και σε bitcoins γιατί πλέον ο κόσμος συναλλάσσεται με εναλλακτικό παράλληλο νόμισμα. Μόλις βρεθεί κάποιος αγοραστής θα κάνουμε την αγοραπωλησία κανονικά και απλά εγώ θα ρευστοποιήσω σε ευρώ τα bitcoins που θα πάρω». Αλλά και η μάνδρα αυτοκινήτων «Πανταζής» στη Νέα Πέραμο διαθέτει προς πώληση τα περισσότερα μοντέλα της και σε εναλλακτικό παράλληλο νόμισμα.
Ενας από αυτούς τους επιχειρηματίες είναι και ο κ. Γιάννης Νιζάμης που διατηρεί το κομμωτήριο «Extravagant Coiffure» στη Νέα Ερυθραία, το οποίο τους τελευταίους τρεις μήνες δέχεται πληρωμή και σε bitcoins. «Τα capital controls ήταν η αφορμή για να βάλω τα bitcoins στην επιχείρησή μου. Είναι ένας εναλλακτικός τρόπος πληρωμής, κάτι καινούριο και για εκείνον που ασχολείται με τις νέες τεχνολογίες ο ιδανικότερος τρόπος για μια πληρωμή άνετη και γρήγορη, χωρίς να φοβάται να χάσει το πορτοφόλι του».
O 33χρονος Γιάννης Νιζάμης, στο κομμωτήριο «Extravagant Coiffure» που διατηρεί στη Νέα Ερυθραία, δέχεται εδώ και τρεις μήνες πληρωμή και με bitcoins
Ο 33χρονος ιδιοκτήτης του εν λόγω κομμωτηρίου εξηγεί ότι όταν έκλεισαν οι τράπεζες και επιβλήθηκαν τα capital controls άρχισε να ψάχνει και να ενημερώνεται για το παράλληλο εναλλακτικό νόμισμα. «Οταν ενημερώθηκα, αποφάσισα να το χρησιμοποιήσω. Μάλιστα χάρηκα πάρα πολύ όταν πριν από λίγο καιρό μου τηλεφώνησε κάποιος πελάτης και με ρώτησε αν δέχομαι πληρωμή σε bitcoin. Του απάντησα θετικά και φυσικά ήρθε. Οταν τελειώσαμε το κούρεμα, έβγαλε το κινητό του, κάναμε τη συναλλαγή, του έκοψα απόδειξη και έφυγε. Η βοηθός μου τότε με ρώτησε: “Αλήθεια, μας πλήρωσε τώρα;”. Τότε της εξήγησα ότι η πληρωμή ήταν κανονικότατη, απλά έγινε ψηφιακά».
Στον μακρύ κατάλογο με τις επιχειρήσεις που δέχονται παράλληλο εναλλακτικό νόμισμα είναι και δικηγόροι. Η κυρία Εφη Τσακούμη προσφέρει τις νομικές τις υπηρεσίες σε όποιον επιθυμεί να την πληρώσει με bitcoins. Από τους πρώτους που το θέσπισαν ήταν ο ιδιοκτήτης γκαλερί στο Κολωνάκι κ. Γιώργος Γούρλας, ο οποίος είχε δει για πρώτη φορά την πραγματοποίηση συναλλαγών σε bitcoins στην Αμερική. «Δεν μπορεί να έρθει κάποιος, σκέφτηκα, να ζητήσει έναν πίνακα, να θελήσει να με πληρώσει σε οποιοδήποτε νόμισμα και εγώ να του πω δεν πληρώνομαι. Ειδικά σήμερα, με τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην αγορά. Αφήστε που από τη στιγμή που συμμετέχουμε και σε εκθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, προωθώντας έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, κατάλαβα ότι πρέπει να είμαι έτοιμος για συναλλαγές και σε bitcoin», μας εξήγησε.
Και ταβέρνες
Αν βρεθείτε με την παρέα σας στο Χαϊδάρι και πεινάσετε αλλά δεν έχετε ευρώ στην τσέπη, μην ανησυχείτε. Η ταβέρνα «Αγγελος» δέχεται πληρωμή και σε εναλλακτικό παράλληλο νόμισμα. «Είμαστε από τις πρώτες ταβέρνες, ίσως και η μοναδική, που μπορείς να πληρώσεις τα παϊδάκια, τους μεζέδες και το κρασί που θα πιεις με bitcoins», λέει ο κ. Νίκος Χούτας, γιος του ιδιοκτήτη.
Η νέα πραγματικότητα στην ελληνική αγορά αποτυπώθηκε και στις διαδικτυακές επισκέψεις που παρατηρήθηκαν στη μεγαλύτερη ελληνική ιστοσελίδα για το ψηφιακό νόμισμα, BitcoinX.gr. Η αύξηση των επισκέψεων σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπέρασε και το 400%, ενώ ο ιδρυτής της ιστοσελίδας, κ. Αντώνης Τσακούμης, αναφέρει: «Μας χαροποίησε ιδιαίτερα που έστω και υπό αυτές τις συνθήκες ξεκίνησε η αφύπνιση και ο κόσμος άρχισε να αναγνωρίζει τις αξίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του bitcoin».
Οσοι ασχολούνται με το παράλληλο εναλλακτικό νόμισμα επισημαίνουν την αδυναμία μη ύπαρξης δικτύου ΑΤΜ. To πρώτο αυτόματο μηχάνημα bitcoins βρίσκεται σε βιβλιοπωλείο στο Μενίδι, ενώ σε συνέντευξή του στο CNBC ο ιδρυτής της BTCGreece κ. Θάνος Μαρίνος είχε δηλώσει ότι η εταιρεία έχει σχέδια για την εγκατάσταση 1.000 ATMs bitcoins σε όλη την επικράτεια, σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή πλατφόρμα παράλληλων εναλλακτικών νομισμάτων.