Ένα δεύτερο σχέδιο έκτακτης ανάγκης εξετάζουν πλέον οι ευρωπαϊκές χώρες, προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος να ξεμείνει η Ουκρανία από ρευστό μέσα στις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους, σε περίπτωση που δεν υπάρξει εγκαίρως συμφωνία για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες της ΕΕ φιλοδοξούσαν να εγκρίνουν ένα σχέδιο για τη δέσμευση των ακινητοποιημένων αποθεμάτων της Μόσχας, με στόχο την παροχή δανείου «αποζημιώσεων» ύψους 140 δισ. ευρώ προς το Κίεβο. Ωστόσο, η πρόταση συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις από τον πρωθυπουργό του Βελγίου, Μπαρτ ντε Βέβερ, στη χώρα του οποίου είναι τοποθετημένα τα συγκεκριμένα κεφάλαια.
Κλιμάκωση του επείγοντος
Καθώς οι συζητήσεις για ειρήνη εντείνονται και τα ταμειακά αποθέματα της Ουκρανίας μειώνονται επικίνδυνα, το ζήτημα των ρωσικών πόρων αποκτά χαρακτήρα άμεσης προτεραιότητας, σημειώνει το Politico. «Αν δεν κινηθούμε εμείς, θα κινηθεί κάποιος άλλος πριν από εμάς», προειδοποίησε αξιωματούχος της ΕΕ, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας. Στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι η νέα ειρηνευτική πρωτοβουλία του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, μπορεί να ενισχύσει τη στήριξη στο σχέδιο του δανείου αποζημιώσεων. Σύμφωνα με αυτό, τα χρήματα θα επιστραφούν στη Ρωσία μόνο εάν –και όταν– αποδεχθεί να καταβάλει επίσημα πολεμικές αποζημιώσεις, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά απίθανο.
Οι διπλωμάτες αναμένουν ότι η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα δώσει εντολή στις υπηρεσίες της να παραδώσουν μέσα στις επόμενες ημέρες ένα πρώτο νομικό κείμενο για τον μηχανισμό του δανείου, καθώς αυξάνεται η πίεση για οριστική λύση.
Το Βέλγιο και οι φόβοι αντιποίνων
Παρά τις εντατικές συνομιλίες μεταξύ Βελγίου και Κομισιόν, ο ντε Βέβερ συνεχίζει να εκφράζει ανησυχίες για νομικές ευθύνες, αλλά και για πιθανή αντίδραση της Μόσχας, εάν τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια αξιοποιηθούν ως εγγύηση δανείου. Έτσι, στις Βρυξέλλες εξετάζεται ήδη πώς θα διασφαλιστεί η χρηματοδότηση της Ουκρανίας αν το σχέδιο των αποζημιώσεων δεν προχωρήσει εγκαίρως – δηλαδή πριν από τη σύνοδο της 18ης Δεκεμβρίου, όπου θα έπρεπε να εγκριθεί.
Μία πρόταση που φαίνεται να κερδίζει έδαφος είναι η δημιουργία «γέφυρας» χρηματοδότησης με ευρωπαϊκό δανεισμό, ώστε να καλυφθούν οι πρώτοι μήνες του 2026. Αυτή η προσωρινή λύση θα έδινε επιπλέον χρόνο για την τελική υλοποίηση του δανείου αποζημιώσεων από τα ρωσικά αποθέματα, με τρόπο αποδεκτό από το Βέλγιο και πιο ασφαλή μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με δύο διπλωμάτες, η Ουκρανία θα μπορούσε να επιστρέψει το αρχικό αυτό δάνειο στην ΕΕ, μόλις λάβει τα χρήματα του μεγάλου δανείου αποζημιώσεων.
Οι επόμενες κινήσεις
Στη συνάντηση της Τρίτης στις Βρυξέλλες, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών συζήτησαν με την Κομισιόν όλες τις διαθέσιμες επιλογές. Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Λιθουανία και το Λουξεμβούργο πίεσαν να συνεχιστεί η επεξεργασία προτάσεων χρηματοδότησης. Την ιδέα του δανείου-γέφυρας είχε διατυπώσει ήδη από τις 4 Νοεμβρίου ο Επίτροπος Οικονομίας, Βάλντις Ντομπρόβσκις, προειδοποιώντας πως όσο οι αποφάσεις καθυστερούν, οι δυσκολίες θα αυξάνονται.
Την ανάγκη άμεσης λύσης υπογραμμίζει και η προειδοποίηση του Κιέβου ότι κινδυνεύει να εξαντλήσει τα χρήματά του μέσα στους πρώτους μήνες του επόμενου έτους. Την ίδια στιγμή, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε την Τρίτη ότι οι ευρωπαίοι σύμμαχοι θα καταλήξουν τις επόμενες ημέρες σε σχέδιο που θα εξασφαλίσει χρηματοδότηση και θα δώσει ορατότητα στην Ουκρανία.
Το δίλημμα για το Βέλγιο – και ο ρόλος του Τραμπ
Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, το δάνειο αποζημιώσεων θεωρείται μονόδρομος, καθώς τα κράτη-μέλη δεν δείχνουν διάθεση να συνεισφέρουν επιχορηγήσεις από τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς. Οι δημοσιονομικές πιέσεις και το υψηλό κόστος δανεισμού καθιστούν τον ενδοευρωπαϊκό δανεισμό αναπόφευκτη επιλογή – εφόσον οι Βέλγοι τελικά πειστούν. Ένας διπλωμάτης παραδέχθηκε στο Politico, ότι χρειάζεται συνδυασμός του μεγάλου σχεδίου με μία από τις εναλλακτικές λύσεις, αλλά «όχι με καθυστερήσεις, γιατί η πίεση για άμεση δράση είναι ισχυρή».
Ωστόσο, η πιθανότητα έκδοσης ευρωπαϊκού κοινού χρέους –αποκαλούμενου από ορισμένους «ευρωομόλογα», παρότι ο όρος αποφεύγεται– αντιμετωπίζει ακόμα σοβαρά εμπόδια. Η έγκριση θα απαιτήσει ομοφωνία από τα 27 κράτη-μέλη, και η Ουγγαρία έχει αντιταχθεί επανειλημμένα σε νέες πρωτοβουλίες χρηματοδότησης της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας.
Μία πιθανή διέξοδος θα ήταν να παρουσιαστεί το δάνειο ως εργαλείο ανοικοδόμησης της Ουκρανίας – και όχι ως χρηματοδότηση πολεμικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, η αυξανόμενη δυναμική για ειρήνευση, καθώς η ομάδα του Προέδρου Τραμπ πιέζει Κίεβο και Μόσχα προς έναν συμβιβασμό, ενδέχεται να δημιουργήσει πολιτική κάλυψη.
Οι νεότερες εκδοχές του ειρηνευτικού σχεδίου αναφέρονται στη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων για την ανοικοδόμηση της χώρας. Την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξοργίστηκαν με τις πληροφορίες ότι στο πρώτο αμερικανικό προσχέδιο υπήρχε πρόθεση οι ΗΠΑ να κερδίσουν από τη χρήση αυτών των κεφαλαίων.
Οι Ευρωπαίοι ελπίζουν τώρα ότι έχουν πείσει τους ανθρώπους του Τραμπ πως η τελευταία λέξη για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων, για την άρση των κυρώσεων στη Ρωσία και για την πορεία ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ πρέπει να ανήκει στην Ευρώπη.
Διαβάστε ακόμη
Intralot: Ποια θα είναι η επίπτωση από το φορο – χαράτσι στη Μ. Βρετανία
To σαφάρι του βασιλικού καβουριού: Η εμπειρία της περιπέτειας στον αρκτικό κύκλο
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα