Politico: Η «αόρατη» διαίρεση της Γερμανίας και η εκλογική μάχη της 23ης Φεβρουαρίου

Αν και η Ανατολική Γερμανία αντιπροσωπεύει λιγότερο από το ένα πέμπτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας, οι ψηφοφόροι της βρίσκονται στο προσκήνιο ενόψει των εκλογών της 23ης Φεβρουαρίου. Ο λόγος είναι η ισχυρή παρουσία του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το οποίο κερδίζει έδαφος στην περιοχή.

Από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, οι εκλογικές περιφέρειες της Ανατολικής Γερμανίας συγκαταλέγονται στις πιο ευμετάβλητες της χώρας, με την πολιτική τους προτίμηση να αλλάζει διαρκώς. Αντιθέτως, μεγάλες περιοχές της Δυτικής και Νότιας Γερμανίας παραμένουν πιστές στα ίδια κόμματα από τη δεκαετία του ’90.

Στην πραγματικότητα, με εξαίρεση τις εκλογές του 2005, όπου η αναμέτρηση μεταξύ της Άνγκελα Μέρκελ (CDU) και του Γκέρχαρντ Σρέντερ (SPD) ήταν τόσο αμφίρροπη που και οι δύο αρχικά ισχυρίστηκαν τη νίκη, η Ανατολική Γερμανία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη κάθε καγκελαρίου από την ενοποίηση της χώρας και μετά.

Μια ιστορική διαίρεση που δεν εξαφανίστηκε ποτέ

Η διάσπαση μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας δεν σταμάτησε να υφίσταται με την πτώση του Τείχους το 1989. Μια «αόρατη» γραμμή συνεχίζει να χωρίζει τη χώρα, όπως φαίνεται από δημογραφικούς και οικονομικούς δείκτες.

Τα κυρίαρχα κόμματα της Δύσης, όπως το SPD και η CDU, δεν έχουν το ίδιο ισχυρό έρεισμα στην Ανατολή, λόγω της κομμουνιστικής της κληρονομιάς. Αυτό αφήνει περισσότερο χώρο για ανερχόμενες πολιτικές δυνάμεις, όπως η AfD στα δεξιά, αλλά και κόμματα της αριστεράς ή της ακροαριστεράς όπως το Die Linke.

Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν τις εκλογικές προτιμήσεις της Ανατολικής Γερμανίας σε συνεχιζόμενες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Το αφήγημα «είναι η οικονομία, ανόητε», που χρησιμοποιήθηκε για να εξηγήσει τη δυσαρέσκεια των ανατολικογερμανών ψηφοφόρων απέναντι στα παραδοσιακά κόμματα, παραμένει επίκαιρο. Επιπλέον, η αίσθηση υποεκπροσώπησης των πρώην ανατολικών κρατιδίων σε υψηλόβαθμες κυβερνητικές και κοινωνικές θέσεις εξακολουθεί να προκαλεί αντιδράσεις.

Παράλληλα, οι έρευνες δείχνουν ότι η συμπάθεια προς τη Ρωσία είναι πιο διαδεδομένη στην Ανατολική Γερμανία, γεγονός που εξηγεί γιατί κόμματα με φιλορωσικές θέσεις – τόσο στα άκρα της δεξιάς όσο και της Αριστεράς – σημειώνουν εκεί μεγαλύτερη απήχηση.

Η άνοδος της AfD και οι νέοι παίκτες στην πολιτική σκηνή

Η στήριξη προς την AfD αποδίδεται, από ορισμένους, στην πρόσφατη εμπειρία της Ανατολικής Γερμανίας με την απολυταρχία. Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο του βουλευτή της CDU, Μάρκο Βάντερβιτς, το 2021, όταν υποστήριξε ότι οι πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας «δεν έχουν φτάσει ακόμη στη δημοκρατία» λόγω της σοσιαλιστικής τους διαπαιδαγώγησης – μια δήλωση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.

Σύμφωνα με το Politico, πέρα από την AfD, ένα νέο κόμμα με αριστερό-λαϊκιστικό προσανατολισμό κερδίζει έδαφος στην Ανατολική Γερμανία: η Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), η οποία ιδρύθηκε από την πρώην ηγετική φυσιογνωμία της Αριστεράς, Σάρα Βάγκενκνεχτ. Σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Μάρτιν Έλφ, η πλατφόρμα του BSW συνδυάζει παραδοσιακές αριστερές θέσεις για την οικονομία και το κοινωνικό κράτος, με μια σαφή στάση κατά της μετανάστευσης.

Παρότι υπάρχουν επικαλύψεις στις πολιτικές θέσεις των δύο κομμάτων, η υποστήριξη προς την AfD παραμένει ιδιαίτερα ανθεκτική. «Αν εξετάσουμε τις δημοσκοπήσεις, βλέπουμε ότι η άνοδος του BSW δεν συνοδεύεται από πτώση της AfD», σημειώνει ο Έλφ.

Το πολιτικό μέλλον της Ανατολικής Γερμανίας

Με την AfD να καταγράφει ισχυρές επιδόσεις στις ανατολικές περιοχές της χώρας, υπάρχει η ανησυχία ότι το αίσθημα απομόνωσης των ανατολικογερμανών ψηφοφόρων θα ενταθεί. Εάν η CDU χάσει έδρες στα ανατολικά εξαιτίας της ανόδου της AfD, τότε η εκπροσώπηση των ανατολικών κρατιδίων στην επόμενη κυβερνητική συμμαχία – η οποία πιθανότατα θα είναι συντηρητική – ενδέχεται να μειωθεί.

Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο Ζέπελιν, Γιοάχιμ Μπενκε, προειδοποιεί: «Αυτό είναι πρόβλημα, διότι οι πολίτες των ανατολικών κρατιδίων θα νιώσουν ότι δεν εκπροσωπούνται επαρκώς».

Η εκλογική δυναμική της Ανατολικής Γερμανίας έχει διαμορφώσει τις πολιτικές εξελίξεις της χώρας εδώ και δεκαετίες. Και με τις επικείμενες εκλογές, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να κρίνει όχι μόνο το μέλλον της νέας κυβέρνησης, αλλά και την πολιτική κατεύθυνση της Γερμανίας συνολικά.

Διαβάστε ακόμη