Αν η Ευρώπη θέλει πράγματι να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα, δεν μπορεί να συνεχίσει να μετακινείται όπως σήμερα. Παρότι η αεροπορία αντιπροσωπεύει σχετικά μικρό ποσοστό των παγκόσμιων εκπομπών, στην ευρωπαϊκή ήπειρο αποτελεί δυσανάλογα βαριά πηγή επιβάρυνσης. Τα τρένα υψηλής ταχύτητας, που εκπέμπουν έως και 90% λιγότερο CO₂ ανά ταξίδι, παραμένουν συχνά η εναλλακτική που επιλέγεται τελευταία — ακόμη και σε αποστάσεις που θα μπορούσαν εύκολα να καλυφθούν σιδηροδρομικά.
Αυτήν ακριβώς την αντίφαση επιχειρεί να ανατρέψει το Starline: ένα φιλόδοξο όραμα για έναν ενιαίο ευρωπαϊκό σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας, σχεδιασμένο όχι ως άθροισμα εθνικών δικτύων, αλλά ως ένα «μεγα-μετρό» που διασχίζει ολόκληρη την ήπειρο. Το σχέδιο προβλέπει πέντε βασικές γραμμές συνολικού μήκους περίπου 22.000 χιλιομέτρων, οι οποίες θα συνδέουν σχεδόν 40 μεγάλες πόλεις, από τη δυτική Ευρώπη έως τα ανατολικά της σύνορα.
Πίσω από το Starline βρίσκεται η δεξαμενή σκέψης 21st Europe, η οποία φιλοδοξεί να μετατρέψει τον σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας σε βασικό εργαλείο τόσο βιώσιμης κινητικότητας όσο και ευρωπαϊκής συνοχής. Όπως υποστηρίζουν οι δημιουργοί του, το εγχείρημα δεν αφορά μόνο ταχύτερα ταξίδια, αλλά μια στρατηγική στροφή που ευθυγραμμίζεται με τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050.
Πέντε γραμμές, μία ήπειρος
Ο σχεδιασμός του δικτύου βασίζεται σε πέντε κύριους άξονες. Η γραμμή Α θα ενώνει τη Νάπολη με το Ελσίνκι. Η γραμμή Β θα ξεκινά από τη Λισαβόνα και θα φτάνει έως το Κίεβο, περνώντας μεταξύ άλλων από τη Μαδρίτη και την Αθήνα. Η γραμμή Γ θα συνδέει τη Μαδρίτη με την Κωνσταντινούπολη, με βασικό κόμβο τη Βαρκελώνη. Η γραμμή Δ θα εκτείνεται από το Δουβλίνο έως το Κίεβο, ενώ η γραμμή Ε θα ενώνει το Μιλάνο με το Όσλο.
Με αυτόν τον σχεδιασμό, όχι μόνο όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Μασσαλία, το Μόναχο, η Βαρκελώνη και το Λίβερπουλ, θα ενταχθούν σε ένα συνεκτικό σύστημα μεταφορών. Η φιλοσοφία θυμίζει περισσότερο αστικό μετρό μεγάλης κλίμακας, παρά το σημερινό μωσαϊκό αποσπασματικών και συχνά ασύμβατων εθνικών σιδηροδρομικών δικτύων.
Από την παράδοση στην ενιαία εμπειρία
Η Ευρώπη δεν ξεκινά από το μηδέν. Διαθέτει πλούσια σιδηροδρομική παράδοση, από τα ιστορικά νυχτερινά τρένα έως το Interrail που εξακολουθεί να προσελκύει νέους ταξιδιώτες. Ωστόσο, οι διασυνοριακές συνδέσεις παραμένουν συχνά αργές, περίπλοκες και ακριβότερες από τις πτήσεις μικρών αποστάσεων. Το Starline στοχεύει να ανατρέψει αυτή την εξίσωση, προσφέροντας ενιαία εμπειρία ταξιδιού σε όλη την ήπειρο.
Το σχέδιο δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στην ενεργειακή διάσταση. Προβλέπει τη λειτουργία σταθμών και υποδομών με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας — ηλιακή, αιολική και αποθήκευση σε μπαταρίες — καθώς και «έξυπνη» διαχείριση της κατανάλωσης. Η πλεονάζουσα ενέργεια θα αποθηκεύεται σε περιόδους χαμηλής ζήτησης, μειώνοντας το κόστος και αυξάνοντας την ανθεκτικότητα του συστήματος σε ενεργειακές κρίσεις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η προσέγγιση στο εσωτερικό των συρμών. Το Starline εγκαταλείπει τη λογική των παραδοσιακών τάξεων και προτείνει ζώνες χρήσης: ήσυχους χώρους για συγκέντρωση, ανοιχτές περιοχές για εργασία και συζήτηση, αλλά και ειδικές ενότητες για οικογένειες. Στόχος είναι το ταξίδι μεγάλων αποστάσεων να γίνει άνετο και λειτουργικό, με εργονομικά καθίσματα, χώρους καφέ και κοινόχρηστες περιοχές.
Παράλληλα, το δίκτυο προβλέπεται να εξυπηρετεί και τη μεταφορά φορτίου, επιτρέποντας σε επείγοντα αγαθά να κινούνται γρήγορα και με χαμηλότερο περιβαλλοντικό κόστος. Έτσι μειώνεται η ανάγκη για αεροπορικές μεταφορές μικρών αποστάσεων και αποσυμφορείται το οδικό δίκτυο.
Ένα πολιτικό στοίχημα ευρωπαϊκής κλίμακας
Αν το Starline υλοποιηθεί, θα αποτελέσει την πρώτη πραγματικά ολοκληρωμένη διακρατική σιδηροδρομική υποδομή στην ιστορία της Ευρώπης. Οι εμπνευστές του αναγνωρίζουν ότι το εγχείρημα δεν είναι μόνο τεχνικό, αλλά βαθιά πολιτικό: απαιτεί συντονισμό, κοινή χρηματοδότηση και σταθερή συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών.
Σε μια εποχή όπου η κλιματική κρίση πιέζει για λύσεις μεγάλης κλίμακας, το Starline προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης. Όχι απλώς ένα δίκτυο τρένων, αλλά μια νέα αφήγηση για τις μετακινήσεις, την ενέργεια και την ευρωπαϊκή συνοχή — ένα τρένο που μεταφέρει μαζί του την ιδέα μιας πιο βιώσιμης και πιο ενωμένης Ευρώπης.
Διαβάστε ακόμη
Νέος γύρος έντασης ΗΠΑ–ΕΕ μετά τις αλλαγές στο ευρωπαϊκό ESG – Με πρόστιμα απειλεί η Ουάσιγκτον
Γιατί οι τεχνολογικοί κολοσσοί «παγώνουν» τα ταξίδια των εργαζομένων
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα