Σε μια περίοδο όπου ο θαλάσσιος τουρισμός καλείται να ισορροπήσει μεταξύ ανάπτυξης και βιωσιμότητας, η φετινή παρουσία της CLIA (Διεθνής Ενωση Εταιρειών Κρουαζιέρας) στo Posidonia Sea Tourism Forum ανέδειξε τις προοπτικές αλλά και τις προκλήσεις του κλάδου.
Η κυρία Μαρία Δεληγιάννη, διευθύντρια Ανατολικής Μεσογείου της CLIA, δίνει ολοκληρωμένες απαντήσεις σε μείζονα ζητήματα που απασχολούν σήμερα την αγορά της κρουαζιέρας: από την ανάγκη ανάδειξης εναλλακτικών ελληνικών προορισμών και την ευθύνη της διαχείρισης του υπερτουρισμού, μέχρι τη συμβολή του κλάδου στην εθνική οικονομία και τις πρωτοβουλίες προς μια πράσινη μετάβαση και την επιβολή τέλους επιβάτη. Παράλληλα, αναδεικνύει τις προοπτικές απασχόλησης των νέων και τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη της κρουαζιέρας. Το 2024, στην Ελλάδα το 55% της κίνησης επιβατών κρουαζιέρας ετησίως συγκεντρώθηκε σε 3 μόλις προορισμούς, τον Πειραιά, τη Σαντορίνη και τη Μύκονο.
Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από το φετινό Posidonia Sea Tourism Forum;
Το θέμα των φετινών Ποσειδωνίων για τον θαλάσσιο τουρισμό ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον, καθώς υπάρχει πράγματι ανάγκη δημιουργίας νέων εμβληματικών προορισμών ή, θα λέγαμε ακόμα καλύτερα, ανάγκη ανάδειξης εναλλακτικών προορισμών. Το 2024 στην Ελλάδα το 55% της κίνησης επιβατών κρουαζιέρας ετησίως συγκεντρώθηκε σε μόλις 3 προορισμούς, τον Πειραιά, τη Σαντορίνη και τη Μύκονο. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα διαθέτει περισσότερους από 40 προορισμούς κρουαζιέρας. Εν μέρει αυτό οφείλεται στην έλλειψη υποδομών σε επίπεδο λιμένων, ωστόσο θεωρούμε ότι η κρουαζιέρα είναι μια μορφή τουρισμού που μπορεί να ενισχύσει την τοπική οικονομία σε μικρές κοινότητες, με σχετικά μικρή επιβάρυνση στις υποδομές. Παράλληλα, στις συζητήσεις τονίστηκε ότι πέρα από τις υποδομές, για την εύρυθμη λειτουργία της κρουαζιέρας και την ομαλή διάχυση του κόσμου απαιτείται και η κατάλληλη προετοιμασία των προορισμών για την υποδοχή των επισκεπτών, συμπεριλαμβανομένων τη δημιουργία και οργάνωση των εκδρομών.
Ερευνες της CLIA δείχνουν ότι οι καταναλωτές δίνουν προτεραιότητα στις αυθεντικές, «εκτός πεπατημένης» εμπειρίες, όντας ανοιχτοί στο να επισκεφθούν νέους προορισμούς. Οι εταιρείες κρουαζιέρας είναι έτοιμες να εμπλουτίσουν τα δρομολόγιά τους με εναλλακτικούς προορισμούς. Ιδιαίτερα θετική και υποστηρικτή ήταν η ομιλία του Ελληνα επιτρόπου για τις Μεταφορές και τον Τουρισμό Απόστολου Τζιτζικώστα, ο οποίος δήλωσε τη διάθεσή του για συνεργασία με τον κλάδο της κρουαζιέρας αναγνωρίζοντας τόσο τη σημασία του κλάδου για την ευρωπαϊκή οικονομία όσο και τις υπέρογκες προσπάθειές μας στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης. Αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την ανάπτυξη και υιοθέτηση της ευρωπαϊκής πολιτικής λιμένων και της ευρωπαϊκής πολιτικής τουρισμού που ανέφερε.
Το θέμα του υπερτουρισμού μονοπώλησε τη συζήτηση. Τι απαντάτε σε αυτούς που στοχεύουν την κρουαζιέρα ως πρωταρχική πηγή του προβλήματος;
Αρχικώς να τονίσουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, περίπου 1,4 δισεκατομμύρια τουρίστες ταξίδεψαν στο εξωτερικό το 2024, εκ των οποίων 34,6 εκατομμύρια προήλθαν από την κρουαζιέρα (ποσοστό 2%). Η Ελλάδα, όπως τόνισε και ο κ. Τζιτζικώστας κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, είναι στο top 10 των πιο δημοφιλών προορισμών του κόσμου. Η χώρα δέχθηκε το 2024 πάνω από 40 εκατομμύρια επισκέπτες. Την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκαν πάνω από 8 εκατομμύρια κινήσεις επιβατών κρουαζιέρας, που αντιστοιχεί σε περίπου 2 εκατομμύρια ταξιδιώτες κρουαζιέρας στην Ελλάδα ετησίως.
Είναι λοιπόν ατεκμηρίωτο και μεροληπτικό σε μια χώρα τόσο τουριστική όσο η Ελλάδα να μην αναγνωρίζουμε ότι η κρουαζιέρα δεν μπορεί να είναι η πηγή όλων των προβλημάτων. Απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση του τουρισμού στον εκάστοτε προορισμό. Στην πραγματικότητα, η απάντηση στο πρόβλημα του υπερτουρισμού είναι η σωστή διαχείριση. Ο κλάδος της κρουαζιέρας δύναται να προσφέρει αυτή την αποτελεσματική διαχείριση, καθώς σχεδιάζουμε τα δρομολόγιά μας 2-3 χρόνια πριν. Ωστόσο, αυτό δεν συνεπάγεται ότι θα πρέπει να είμαστε ο μόνος κλάδος από τον οποίο απαιτούνται λύσεις. Κάθε προορισμός μπορεί να οργανώσει και να ελέγξει όλες τις εισροές τουριστών του, αν και εφόσον το επιθυμεί.
Οσον αφορά τις δικές μας δραστηριότητες, θεωρούμε ότι η θέσπιση συστημάτων οργάνωσης θέσεων ελλιμενισμού των πλοίων είναι κομβικής σημασίας καθώς μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στην καλύτερη διάχυση των αφίξεων, και ως εκ τούτου των επιβατών κρουαζιέρας, μέσα στην ημέρα και κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Παράλληλα, στους προορισμούς, οι tour operators οργανώνουν με τον πλέον βέλτιστο τρόπο τις εκδρομές φροντίζοντας για την ομαλή επίσκεψη των επιβατών και την απρόσκοπτη λειτουργία της κρουαζιέρας στη στεριά.
Ενα άλλο θέμα που έχει απασχολήσει είναι η συνεισφορά της κρουαζιέρας στην οικονομία. Ποια είναι η θέση σας;
Την απάντηση σε αυτή την ερώτηση τη δίνουν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες. Τόσο ο δήμαρχος και ο πρόεδρος του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Μυκόνου όσο και η επιχειρηματική κοινότητα της Σαντορίνης έχουν τονίσει τη σημασία του κλάδου μας για την τοπική οικονομία και κοινωνία. Το ίδιο ισχύει και για προορισμούς όπως το Ηράκλειο, η Κέρκυρα, η Ρόδος και το Κατάκολο. Και αυτή η συμβολή φαίνεται να εκτιμάται ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, όπως ο κορωνοϊός, που εκμηδένισε τις δραστηριότητες του κλάδου μας και κατέδειξε ακόμα περισσότερο τη σημασία της κρουαζιέρας για τις τοπικές οικονομίες.
Παράλληλα, καθημερινά δεχόμαστε αιτήματα άλλων προορισμών που αναζητούν τρόπους να προσελκύσουν την κρουαζιέρα. Οσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία μας, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της CLIA, την οποία πραγματοποιεί κάθε χρόνο το παγκοσμίου φήμης οικονομικό ερευνητικό κέντρο Oxford Economics, η κρουαζιέρα απέφερε στην ελληνική οικονομία το 2023 2 δισ. ευρώ και πάνω από 22.600 θέσεις εργασίας.
Στην Ευρώπη, ο τουρισμός κρουαζιέρας συμβάλλει ετησίως:
■ 55+ δισ. ευρώ.
■ 440.000 θέσεις εργασίας.
■ 350+ λιμάνια κρουαζιέρας.
■ Το 97% των κρουαζιερόπλοιων παγκοσμίως κατασκευάζεται στην Ευρώπη.
■ Τα κρουαζιερόπλοια αντιπροσωπεύουν το 80% της αξίας των παραγγελιών για τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία.
Η επιβολή του τέλους κρουαζιέρας φαίνεται να έχει επιφέρει αναστάτωση στις εταιρείες κρουαζιέρας. Ποια είναι η θέση του κλάδου;
Η Ελλάδα έχει μεγάλη δυναμική για την ανάπτυξη νέων προορισμών και, συνεπώς, για τη διασπορά των όγκων επιβατών και των οικονομικών οφελών. Η βιομηχανία της κρουαζιέρας είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την κυβέρνηση και τις λιμενικές αρχές ώστε να στηρίξει τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών σε αυτούς τους αναδυόμενους προορισμούς. Η CLIA είχε συζητήσει εδώ και καιρό με την ελληνική κυβέρνηση το ενδεχόμενο αύξησης των λιμενικών τελών, το οποίο απορρέει από την ανάγκη εκσυγχρονισμού των ελληνικών λιμένων. Τα λιμάνια καλούνται να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες του κλάδου αλλά και στην ευκαιρία που αποτελεί η κρουαζιέρα για πληθώρα προορισμών.
Ωστόσο, οι πρόσφατες ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης αφορούν την άμεση επιβολή, ήδη εν μέσω της τουριστικής σεζόν, ενός νέου τέλους κρουαζιέρας που δεν σχετίζεται με τα λιμενικά τέλη, καθώς πρόκειται για τέλος «επισκέπτη» που στοχεύει μόνο στους επιβάτες κρουαζιέρας που αποβιβάζονται σε ελληνικούς προορισμούς. Παρότι ο στόχος της κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει επενδύσεις σε προορισμούς κρουαζιέρας μέσω του τέλους είναι απολύτως θεμιτός, ο χρόνος επιβολής του τέλους και ο τρόπος με τον οποίο εισάγεται εγείρει σοβαρές προκλήσεις. Η ενδεχόμενη εφαρμογή του εν μέσω της φετινής σεζόν θα έχει εμπορικές επιπτώσεις για τις εταιρείες κρουαζιέρας, καθώς δεν δίνει κανένα περιθώριο προσαρμογής.
Προκύπτουν, επίσης, πρακτικές δυσκολίες: σημαντικό μέρος τόσο της οικονομικής όσο και της πρακτικής διαχείρισης του νέου τέλους μετατίθεται στους τοπικούς ναυτιλιακούς πράκτορες, οι οποίοι ενδέχεται να μην είναι σε θέση να διαχειριστούν τις προκαταβολικές πληρωμές φόρων. Τέλος, και εν απουσία συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, δεν μας έχουν ακόμα διευκρινιστεί το πλαίσιο κατανομής των εσόδων και οι επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν από τα έσοδα του τέλους.
Η CLIA διοργάνωσε ένα πάνελ για την αποανθρακοποίηση του κλάδου της κρουαζιέρας, αλλά και τη συνολική στρατηγική του για τη βιώσιμη ανάπτυξή του. Ποια είναι τα βασικά συμπεράσματα;
Ο κλάδος της κρουαζιέρας παραμένει προσηλωμένος στον στόχο για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050 και οι εταιρείες κρουαζιέρας ακολουθούν πολλαπλές οδούς για να επιτύχουν αυτόν τον παγκόσμιο στόχο. Ηδη επενδύουν σε πλοία με προηγμένες τεχνολογίες κινητήρων και πρόωσης που θα υποστηρίξουν τη χρήση βιώσιμων πηγών ενέργειας – ενισχύοντας την ευελιξία καυσίμων στα πλοία για τη μετάβαση σε ενέργεια χαμηλότερων εκπομπών άνθρακα στο μέλλον.
■ Παράκτια ενεργειακή υποστήριξη (Onshore Power Supply – OPS): 147 πλοία σήμερα (52% του παγκόσμιου στόλου), 210 πλοία μέχρι το 2028.
■ Βιοκαύσιμα (advanced biofeuls): σήμερα 4 πλοία χρησιμοποιούν προηγμένα βιοκαύσιμα. Το 2023 οι εταιρείες κρουαζιέρας ανέφεραν ότι χρησιμοποίησαν 7.400 τόνους βιοκαυσίμων.
■ Yγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG): 19 πλοία σήμερα. Μέχρι το 2028 41 πλοία θα είναι ικανά να χρησιμοποιούν βιοαέριο ή συνθετικό LNG.
■ Μεθανόλη: 7 νεότευκτα πλοία αναμένεται να τεθούν σε υπηρεσία με καύσιμα χαμηλού ή μηδενικού άνθρακα, συμπεριλαμβανομένων 5 πλοίων που προβλέπεται να χρησιμοποιούν πράσινη μεθανόλη και δύο που προβλέπεται να χρησιμοποιούν πράσινο υδρογόνο.
■ Ηλεκτρική ενέργεια: περισσότερο από το 15% των κρουαζιερόπλοιων που θα τεθούν σε υπηρεσία τα επόμενα πέντε χρόνια θα είναι εξοπλισμένα με συστήματα μπαταριών ώστε να είναι δυνατή η παραγωγή υβριδικής ενέργειας μόλις είναι διαθέσιμη.
■ Το βιβλίο παραγγελιών 2025-2036 διαθέτει σήμερα 77 πλοία, που αποτελούν επένδυση 59 δισ. ευρώ.
Πόσο δημοφιλής είναι η κρουαζιέρα σήμερα;
Η κρουαζιέρα με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα γεννήθηκε τη δεκαετία του 1950. Ηταν η εποχή όπου τα αεροπορικά ταξίδια έγιναν πιο προσβάσιμα και οικονομικά προσιτά για να διασχίσει κανείς τον Ατλαντικό. Τότε γεννήθηκε η ιδέα του ταξιδιού αναψυχής με σύντομες, κυκλικές διαδρομές σε θερμά κλίματα. Τη δεκαετία του 1980, όταν πραγματοποιήθηκε η άνθηση της κρουαζιέρας, περίπου 2 εκατομμύρια επιβάτες ταξίδευαν ετησίως.
Τα τελευταία 5 χρόνια περισσότεροι από 30 εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν κρουαζιέρα κάθε χρόνο. Η κρουαζιέρα είναι σήμερα ο πιο ταχέως αναπτυσσόμενος κλάδος του τουρισμού. Το 2024, 34,6 εκατομμύρια επιβάτες πραγματοποίησαν κρουαζιέρα, δηλαδή αύξηση 16% συγκριτικά με το 2019. Και αυτή η τάση συνεχίζεται. Το 2025 προβλέπεται ότι 37,6 εκατομμύρια επιβάτες θα κάνουν κρουαζιέρα, αύξηση 26,6% συγκριτικά με το 2019. Το 2028 προβλέπουμε 41,9 εκατομμύρια επιβάτες κρουαζιέρας, αύξηση 41,5% συγκριτικά με το 2019.
Σύμφωνα με τις έρευνές μας, ο πρωταρχικός λόγος να πραγματοποιήσει κάποιος κρουαζιέρα είναι η δυνατότητα να επισκεφθεί πολλούς προορισμούς κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού. Το 2024 ο πιο δημοφιλής προορισμός ήταν η Καραϊβική, οι Μπαχάμες και οι Βερμούδες (43,3%), η Μεσόγειος (16,7%) και η υπόλοιπη Ευρώπη (8,8%). Η Ελλάδα παραμένει σταθερά η 3η μεγαλύτερη χώρα-προορισμός στην Ευρώπη, μετά την Ιταλία και την Ισπανία, με πάνω από 5.500 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων ετησίως και πάνω από 8 εκατομμύρια κινήσεις επιβατών κρουαζιέρας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η Ασία και ειδικότερα η Κίνα, που επιστρέφουν δυναμικά στον χάρτη με τους πιο δημοφιλής προορισμούς κρουαζιέρας (7,5%).
Διαβάστε ακόμη
Τράπεζες: Νέοι στόχοι μετά τα αποτελέσματα του α’ τριμήνου
«Καμπάνα» με ένα κλικ: Αυτόματα τα πρόστιμα για καθυστερημένες δηλώσεις στην Εφορία
Στεγαστική κρίση: Οι Ελληνες αγοραστές στρέφονται σε μικρότερα σπίτια (πίνακες + pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα