Ναυτιλία: Ο ΙΜΟ εξετάζει τον πρώτο παγκόσμιο φόρο ρύπων

Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) βρίσκεται ένα βήμα πριν από την καθιέρωση δεσμευτικών κανονισμών για την κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων στη διεθνή ναυτιλία – με τον πρώτο παγκόσμιο φόρο εκπομπών στην ιστορία να βρίσκεται στο τραπέζι.

Αυτήν την εβδομάδα, ο IMO πραγματοποιεί κρίσιμες συνομιλίες στα κεντρικά του στο Λονδίνο, προκειμένου να καταλήξει σε μέτρα για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ναυτιλίας, ενός κλάδου που ευθύνεται για περίπου το 3% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Μεταξύ των προτάσεων που εξετάζονται, περιλαμβάνουν ένα παγκόσμιο πρότυπο ναυτιλιακού καυσίμου, καθώς και ένα οικονομικό μέτρο, όπως ο εδώ και χρόνια συζητούμενος φόρος άνθρακα ή ένα σύστημα εμπορίας πιστώσεων άνθρακα. Εφόσον εφαρμοστεί, ένας ισχυρός μηχανισμός τιμολόγησης εκπομπών στον ναυτιλιακό κλάδο θα μπορούσε να καταστεί μία από τις πιο σημαντικές συμφωνίες για το κλίμα της δεκαετίας.

Ωστόσο, η υιοθέτηση ενός φιλόδοξου φόρου άνθρακα δεν θεωρείται δεδομένη, καθώς υπάρχουν αντιδράσεις λόγω των αυξανόμενων εμπορικών εντάσεων, των νέων δασμών που εισάγονται από τις ΗΠΑ, αλλά και της επιφυλακτικότητας μελών που αντιτίθενται σε οποιαδήποτε μορφή φορολογικού μηχανισμού.

Η Σάρα Έντμοντσον, επικεφαλής διεθνούς πίεσης στην αυστραλιανή μεταλλευτική εταιρεία Fortescue, χαρακτήρισε τις διαπραγματεύσεις «απολύτως ιστορικές», ιδιαίτερα λόγω της προοπτικής επιβολής ενός παγκόσμιου φόρου άνθρακα. «Πιστεύω ότι θα ήταν μια απόλυτη αλλαγή του παιχνιδιού. Καμία άλλη βιομηχανία σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει δεσμευτεί σε τέτοιας κλίμακας στόχο – και, θα έλεγα, ούτε οι περισσότερες χώρες», δήλωσε στο CNBC.

Παρ’ όλα αυτά, πρόσθεσε ότι «το αποτέλεσμα παραμένει αβέβαιο» όσον αφορά στην καθιέρωση μιας παγκόσμιας τιμής άνθρακα. «Γίνονται πολλές συζητήσεις για δομές τύπου φόρου, καθώς η ίδια η λέξη φόρος είναι ιδιαίτερα φορτισμένη σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία ή ακόμη και η Κίνα. Ωστόσο, υπάρχουν αξιόλογες προτάσεις με ισοδύναμη επίδραση», εξήγησε. Η Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) του IMO αναμένεται να ολοκληρώσει τις συνομιλίες την Παρασκευή.

«Μια μεγάλη ευκαιρία»

Μεταξύ των θερμότερων υποστηρικτών της επιβολής φόρου εκπομπών στη ναυτιλία συγκαταλέγονται νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού, όπως τα Φίτζι, οι Νήσοι Μάρσαλ και το Βανουάτου, καθώς και χώρες της Καραϊβικής όπως Μπαρμπάντος, Τζαμάικα και Γρενάδα.
Αντιθέτως, χώρες όπως η Βραζιλία, η Κίνα και η Σαουδική Αραβία αντιτίθενται στον φόρο, επικαλούμενες κινδύνους για την οικονομική ανταγωνιστικότητα και την αύξηση των παγκόσμιων ανισοτήτων.

«Για χώρες όπως το Βανουάτου, βλέπουμε ότι η UNFCCC δεν κινείται αρκετά γρήγορα – και αυτή είναι μια μεγάλη ευκαιρία», δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Ραλφ Ρεγκενβάνου. Η UNFCCC είναι η Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, που αποτελεί τη βάση των διεθνών διαπραγματεύσεων για το κλίμα.

Αν εγκριθεί, θα πρόκειται για το «πρώτο μέτρο που υιοθετείται σε επίπεδο βιομηχανίας από έναν πολυμερή οργανισμό του ΟΗΕ, με πολύ μεγαλύτερη ισχύ απ’ ό,τι μπορούμε να πετύχουμε μέσω του UNFCCC», πρόσθεσε. Το 2023, οι αντιπρόσωποι του IMO συμφώνησαν σε στόχο μηδενικών καθαρών εκπομπών στον ναυτιλιακό κλάδο «έως ή γύρω στο 2050» και καθόρισαν ότι το 2025 θα αποφασιστεί ένα πακέτο μεσοπρόθεσμων μέτρων μείωσης εκπομπών.

Έκκληση για αποφασιστικό οικονομικό μέτρο

«Κάτι θα επιτευχθεί», δήλωσε ο Τζον Μαγκς, επίσημος εκπρόσωπος του Clean Shipping Coalition στον IMO. «Το χρονοδιάγραμμα είναι σαφές και καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για να τηρηθεί. Δεν είναι ζήτημα αν θα υπάρξει συμφωνία, αλλά πόσο φιλόδοξη και αποτελεσματική θα είναι – και πόσοι θα διαφωνήσουν», είπε σύμφωνα με το CNBC.

Ο Μαγκς προειδοποίησε ότι παραμένει μεγάλο το χάσμα ανάμεσα στις προοδευτικές και πιο συντηρητικές χώρες εντός του IMO. «Από την πλευρά των προοδευτικών χωρών, υπάρχει αισιοδοξία γιατί έχουν τεκμηριωμένες προτάσεις και την τεχνική υποστήριξη να τις υλοποιήσουν», εξήγησε.

«Όμως στο τέλος της ημέρας, η Κίνα, η Βραζιλία και άλλες χώρες δεν θα υποχωρήσουν αμαχητί. Θα ζητήσουν ανταλλάγματα με κάποιον τρόπο». Η διεθνής ναυτιλία, η οποία διακινεί περίπου το 90% του παγκόσμιου εμπορίου, θεωρείται ένας από τους πιο δύσκολους τομείς προς απανθρακοποίηση, λόγω της τεράστιας κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων.

Η Άντζι Φάραγκ-Τιμπό, αντιπρόεδρος παγκόσμιων μεταφορών του Environmental Defense Fund, ανέφερε ότι μία επιτυχής έκβαση στον IMO θα περιλαμβάνει ένα φιλόδοξο πρότυπο καυσίμου και ένα «αποφασιστικό» οικονομικό μέτρο για να διασφαλιστεί η ουσιαστική μείωση των ρύπων.

«Τα μέτρα αυτά, που πρέπει να περιλαμβάνουν έναν δίκαιο μηχανισμό αναδιανομής μέσω υπαρχόντων χρηματοδοτικών εργαλείων για το κλίμα, θα ενθαρρύνουν τους πλοιοκτήτες να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων και να στραφούν σε καθαρές ή σχεδόν μηδενικές λύσεις – ενώ θα υποστηρίζουν τις ευάλωτες περιοχές που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή, με την ταχύτητα και την ένταση που απαιτείται», κατέληξε η Άντζι Φάραγκ-Τιμπό.

Διαβάστε ακόμη