Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά η οικονομική κρίση που χτύπησε την Ευρώπη έχει βαθύτερες και σοβαρότερες συνέπειες ακόμη και από εκείνες της “Μεγάλης Υφεσης”, που ξεκίνησε το 1929 με το χρηματιστηριακό κραχ, υποστηρίζει το Business Insider.
Μέχρι να εκφωνήσει την εναρκτήρια ομιλία του ο πρόεδρος Roosevelt το Μάρτιο το 1933, η Αμερική βίωνε ήδη τον πέμπτο χρόνο βαθιάς ύφεσης. Το γνωστό κραχ άφησε πίσω του περισσότερους από έναν στους πέντε ανθρώπους σε παραγωγική ηλικία άνεργους. Η βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 50% και το πραγματικό ΑΕΠ υποχώρησε κατά το ένα τρίτο.
Σε αντίθεση με αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ από το 1929 έως το 1940, η εικόνα της Ευρώπης παρουσιάζεται καλύτερη μετά την χρηματοοικονομική κρίση που έπληξε την Ευρωζώνη. Το πραγματικό ΑΕΠ της Ευρώπης έχει υποχωρήσει 5% από το peak του και η ανεργία ανήλθε στο 12%. Ωστόσο, όπως μεταδίδει το Business Insider, τα στοιχεία αυτά καλύπτουν μία πληθώρα “αμαρτιών”.
Η ίδια πηγή επικαλείται την περίπτωση της Ελλάδας, αναφέροντας ότι το πραγματικό ΑΕΠ υποχώρησε 25% από το τελευταίο τρίμηνο του 2007 μέχρι το δ’ τρίμηνο του 2013, ενώ η ανεργία των νέων σε Ιταλία και Πορτογαλία παραμένει στα σοκαριστικά επίπεδα του 44% και 35% αντιστοίχως.
Και στις δύο περιπτώσεις η κρίση είχε σοβαρό αντίκτυπο στην κοινωνία, πλήττοντας περισσότερο τις φτωχότερες και πιο ευάλωτες ομάδες, ενώ χάθηκαν πολλές ευκαιρίες για έγκαιρη και αποφασιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων, τα οποία δεν έχουν σταματήσει να διογκώνονται.
Η ανεργία κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Υφεσης έφθασε το 25,2% στις ΗΠΑ, ενώ στην Ευρωζώνη άγγιξε μόλις το 12,2%. Ωστόσο…
Τα ποσοστά ανεργίας στις ΗΠΑ από το 1929 έως το1940 και στην Ευρωζώνη από το 2007 έως το 2013.
…Τα στοιχεία καλύπτουν το γεγονός ότι ορισμένες χώρες επλήγησαν πολύ περισσότερο από ό,τι οι ΗΠΑ τη δεκαετία του ‘ 30, όπως η Ελλάδα (27%) και η Ισπανία (24,4%).
.
Αυτή η εμβληματική φωτογραφία που δείχνει τους ανέργους να περιμένουν στην ουρά για ένα πιάτο σούπα είναι αποκαλυπτική των συνθηκών διαβίωσης κατά τη Μεγάλη Υφεση στις ΗΠΑ…
…Παρόμοιες σκηνές εκτυλίχθηκαν στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου.
Οπως για παράδειγμα, ο κόσμος που περιμένει να σερβιριστεί στην κρεαταγορά της Αθήνας, την Τσικνοπέμπτη.
Η FED του 1930 εναντίον της ΕΚΤ του σήμερα
Federal Reserve (από αριστερά) — Roy A. Young, Eugene Meyer, Marriner Eccles- Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (αριστερά προς δεξιά) — Jean-Claude Trichet, Mario Draghi.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η ανταπόκριση της Fed στη Μεγάλη Υφεση ήταν “πολύ μικρή και πολύ αργά”. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται πώς η βαθμιαία μείωση των επιτοκίων δεν κατάφερε να σταματήσει τον αποπληθωρισμό.
Η Fed μείωσε το επιτόκιο σε έντεκα βήματα από 6% τον Οκτώβριο το 1929 στο 1,5% το 1931.
H Fed είχε τα χέρια δεμένα λόγω του “κανόνα του χρυσού”, που την εμπόδιζε να μειώσει δραστικά τα επιτόκια έως το 1933. Αντιθέτως, η ΕΚΤ δεν είχε κανένα περιορισμό και αύξησε τα επιτόκια πριν τελειώσει η κρίση.
Πώς ενήργησαν οι πολιτικοί ηγέτες; Η ομάδα των ΗΠΑ (1929-1940) απέναντι στην ομάδα της Ευρώπης:
Ομάδα ΗΠΑ (από αριστερά) — Herbert Hoover, Franklin D. Roosevelt- Ομάδα Ευρώπη (από πάνω αριστερά) — Angela Merkel, Nicholas Sarkozy, Silvio Berlusconi, Brian Cowen, Γιώργος Παπανδρέου, José Zapatero.
Υπό τον Roosevelt, οι ΗΠΑ είχαν το New Deal, ένα γενναίο πακέτο τόνωσης με τα τρία βασικά R, relief, recovery, reform, δηλαδή ανακούφιση, ανάκαμψη, μεταρρύθμιση.
Και ιδού τα αποτελέσματα. Χρειάστηκε να περάσουν 10 χρόνια από την αρχή της Μεγάλης Υφεσης για να μπορέσουν οι ΗΠΑ να επιστρέψουν στα προ-κρίσης επίπεδα παραγωγής.
Το αμερικανικό πραγματικό ΑΕΠ από το 1919 έως το 2006.
Ωστόσο, το πραγματικό ΑΕΠ της Ευρωζώνης παραμένει 3% κάτω από τα προ-κρίσης επίπεδα σχεδόν επτά χρόνια μετά.
Το ΑΕΠ στην Ευρωζώνη από το 1995 έως το 2014.
Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ελλάδα και Ισπανία (PIIGS) δεν προβλέπεται να ανακτήσουν τα προ-κρίσης επίπεδα παραγωγής πριν από το 2019.
Οσο περισσότερο διαρκεί η επιβράδυνση και η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για ανεπανόρθωτη ζημιά στην εν δυνάμει ανάπτυξη, καθώς οι εργαζόμενοι χάνουν τις δεξιότητες και το ηθικό τους.
Οι ενδείξεις καταστροφής είναι ήδη εμφανείς στα στοιχεία της Ευρωζώνης. Οι προβλέψεις για το ΑΕΠ των μεγαλύτερων οικονομιών είναι απογοητευτικές.
Μία μόνιμη ζημιά θα μπορούσε να αποτελέσει τεράστιο πρόβλημα, καθώς ο ευρωπαϊκός πληθυσμός είναι γηραιότερος από τον αμερικανικό και το εργατικό δυναμικό του συρρικνώνεται συνεχώς, κάτι που δεν γινόταν στις ΗΠΑ από το 1929 έως το 1940.
ΟΙ ΗΠΑ εξήλθαν από τη Μεγάλη Υφεση πιο ενωμένες από ποτέ.
Επτά χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης, η Ευρώπη είναι πιο διχασμένη από ποτέ. Οι ακροδεξιοί ευρωσκεπτικιστές κερδίζουν έδαφος σε όλη την περιοχή, εντείνοντας τις αμφιβολίες για το μέλλον της Ευρωζώνης.
Το ερώτημα είναι εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να δώσουν νέα πνοή στο ευρώ και ώθηση στην οικονομία της περιοχής ή θα επιτρέψουν να οδηγηθεί το οικοδόμημα στην κατάρρευση.
