Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) πραγματοποιεί νέους ελέγχους για τις ελληνικές τράπεζες που εντάσσονται στο Πρόγραμμα Αξιολόγησης του Χρηματοοικονομικού Τομέα (FSAP), το οποίο θεωρείται από τα σημαντικότερα εργαλεία εποπτείας του ΔΝΤ.
Τι είναι το Πρόγραμμα Αξιολόγησης του Χρηματοοικονομικού Τομέα
Το FSAP θεσπίστηκε το 1999 και αποτελεί μια εις βάθος αξιολόγηση της σταθερότητας και της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος κάθε χώρας.
Στις ανεπτυγμένες οικονομίες υλοποιείται αποκλειστικά από το ΔΝΤ, με έμφαση στην ικανότητα του τραπεζικού συστήματος να διαχειρίζεται κρίσεις, στην ποιότητα του κανονιστικού πλαισίου και την εποπτεία.
Στις αναδυόμενες ή αναπτυσσόμενες αγορές, όπως θεωρείται ακόμη η Ελλάδα, παρά τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη, η διαδικασία γίνεται συχνά σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία αναλαμβάνει την αποτίμηση της χρηματοπιστωτικής ανάπτυξης. Χωρίς ένα χρηματοοικονομικό σύστημα γεμάτο υγεία πολύ δύσκολα θα επιτευχθεί ανάπτυξη.
Το πρόγραμμα αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, αφού τα πορίσματα οδηγούν σε συστάσεις που επηρεάζουν όχι μόνο τον τραπεζικό κλάδο, αλλά και το σύνολο της οικονομίας.
Οι εισηγήσεις του Ταμείου, άλλωστε, λαμβάνονται υπόψη σε μελλοντικές διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του Αρθρου IV και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το πώς θα διαμορφωθεί η πολιτική για τη σταθερότητα του συστήματος.
Τι ακριβώς κοιτάζει το ΔΝΤ
Η ατζέντα που θα εξεταστεί στην ελληνική περίπτωση περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που ξεκινούν από τις νέες τάσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον και φτάνουν έως τις πιο τεχνικές παραμέτρους της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών.
Ψηφιοποίηση και Τεχνητή Νοημοσύνη: Το ΔΝΤ θα εξετάσει κατά πόσο οι επιχειρήσεις, μέσω των τραπεζών, επενδύουν σε αυτοματοποίηση, big data και Τεχνητή Νοημοσύνη για να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους.
Πράσινη μετάβαση: Σημαντικό μέρος της αξιολόγησης θα αφιερωθεί στην υιοθέτηση πρακτικών ESG και στη ζήτηση για πράσινα χρηματοδοτικά προϊόντα.
Γεωπολιτική αβεβαιότητα: Θα αποτιμηθεί η ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού σε περιόδους έντασης, ειδικά με φόντο τις εμπορικές τριβές ΗΠΑ – Ευρώπης.
Εργασιακό περιβάλλον: Εξετάζεται η προσαρμογή των τραπεζών και των επιχειρήσεων στα υβριδικά μοντέλα εργασίας, με έμφαση στην αναβάθμιση δεξιοτήτων του προσωπικού.
Χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι: Στο μικροσκόπιο μπαίνουν τα υψηλά επιτόκια, ο πληθωρισμός και οι περιορισμοί στην πρόσβαση σε ρευστότητα.
Συναλλαγματικός/μακροοικονομικός κίνδυνος: Το Ταμείο θα μελετήσει την εξάρτηση της χώρας από τις ξένες αγορές και τις συνέπειες από τη μεταβλητότητα των νομισμάτων ή τους δασμούς.
Κυβερνοασφάλεια: Η αύξηση των περιστατικών παραβίασης δεδομένων οδηγεί σε αυξημένες απαιτήσεις για ισχυρότερη προστασία.
Κλιματική αλλαγή: Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που πλήττουν παραγωγή και μεταφορές συνιστούν πλέον έναν από τους βασικούς κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Προοπτικές και ρυθμιστικό πλαίσιο
Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, το ΔΝΤ εκτιμά σταδιακή αποκλιμάκωση των επιτοκίων και σταθεροποίηση του πληθωρισμού. Μακροπρόθεσμα, το βάρος μεταφέρεται στις επενδύσεις σε πράσινη ενέργεια, τεχνολογία και ανθεκτικότητα εφοδιαστικών αλυσίδων.
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στο κανονιστικό πλαίσιο, με έμφαση στην ενίσχυση της εποπτείας, στη διαφάνεια και την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG. Παράλληλα, εξετάζονται οι διεθνείς τάσεις εναρμόνισης στη φορολογία, όπως οι κανόνες του ΟΟΣΑ για τους Πυλώνες 1 και 2.
Οι ελληνικές τράπεζες και τα SOS
Πέρα όμως από τη γενική ατζέντα, υπάρχουν τέσσερα καίρια ζητήματα που αφορούν αποκλειστικά τις ελληνικές τράπεζες:
■ Το πρόγραμμα «Ηρακλής»: Το ΔΝΤ θα αξιολογήσει την πορεία και τις καθυστερήσεις του προγράμματος διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων σε συνάρτηση με τις κρατικές εγγυήσεις.
■ Πιστωτική επέκταση: Θα εξεταστεί σε ποιους τομείς κατευθύνονται τα νέα δάνεια και πώς μπορεί να διατηρηθεί η δυναμική μετά το πέρας του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF).
■ Ποιότητα χαρτοφυλακίου: Η ποιότητα των δανειακών χαρτοφυλακίων παραμένει πρώτη προτεραιότητα, καθώς συνδέεται άμεσα με τη σταθερότητα του συστήματος.
■ Συνολική εικόνα ενεργητικού: Το Ταμείο θα αποτιμήσει την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών ώστε να εκτιμηθεί ο βαθμός έκθεσης σε πιθανές κρίσεις.
Η εξέλιξη του ελέγχου
Με βάση τα ευρήματα, το FSAP θα καταλήξει σε συστάσεις τόσο μικροπροληπτικού όσο και μακροπροληπτικού χαρακτήρα. Οι συστάσεις αυτές συγκεντρώνονται στο λεγόμενο «Aide Memoire», ένα εμπιστευτικό έγγραφο που παραδίδεται στις εθνικές αρχές.
Στη συνέχεια ακολουθεί η σύνταξη της Εκθεσης Σταθερότητας Χρηματοπιστωτικού Συστήματος (FSSA), η οποία συζητείται στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ μαζί με την ετήσια Εκθεση του Αρθρου IV. Η δημοσιοποίηση της FSSA, αν και τυπικά προαιρετική, στην πράξη θεωρείται σχεδόν δεδομένη.
Γιατί έχει σημασία
Η αξιολόγηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο που η ελληνική οικονομία προσπαθεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητά της απέναντι στους διεθνείς κινδύνους, ενώ οι τράπεζες επιχειρούν να κλείσουν οριστικά το κεφάλαιο της κρίσης χρέους. Το Πρόγραμμα Αξιολόγησης του Χρηματοοικονομικού Τομέα λειτουργεί όχι μόνο ως μέτρο πίεσης για τη βελτίωση του τραπεζικού συστήματος, αλλά και ως ένα εργαλείο που μπορεί να δώσει το στίγμα για την επόμενη μέρα της οικονομίας.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα δεν είναι τυπική διαδικασία. Αντίθετα, αποτελεί κρίσιμη άσκηση που θα αναδείξει τόσο τα ισχυρά όσο και τα αδύναμα σημεία του συστήματος, επηρεάζοντας εντέλει τη διαμόρφωση πολιτικών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Διαβάστε ακόμη
ΥΠΕΘΟ: Νέο «παράθυρο» για φοροαπαλλαγή 7 έτη – Ποιοι κερδίζουν
Μπέττυ Χαραλαμποπούλου (Geosystems Hellas): Η εταιρεία που… βλέπει τα πάντα από ψηλά
ΗΠΑ: Οι επιστήμονες «παίρνουν το όπλο τους» κατά του Τραμπ για το κλίμα (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα