Η κυβέρνηση, η Εφορία και σε μεγάλο βαθμό η κοινή γνώμη θεωρούν τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες φοροφυγάδες. Οτι δηλαδή εισπράττουν χρήματα χωρίς απόδειξη και δεν τα δηλώνουν στην Εφορία. Παρόλο που έχουν «το όνομα», όμως, δεν έχουν μόνο αυτές οι επαγγελματικές κατηγορίες «τη χάρη». Θεωρούμε όλοι πως οι μισθωτοί και οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν φοροδιαφεύγουν. Για σκεφτείτε όμως κάποιους δημόσιους υπαλλήλους, π.χ. τους καθηγητές των σχολείων που κάνουν ιδιαίτερα, τις διάφορες ειδικότητες δημοσίων υπαλλήλων, π.χ. φοροτεχνικούς, μηχανικούς, γιατρούς που εκτός της θέσης τους στο Δημόσιο έχουν και απογευματινές δουλειές αδήλωτες ή ακόμη χειρότερα εκείνους που λαδώνονται «για να γίνει η δουλειά».
Δεν είναι μέρος της παραοικονομίας -και μάλιστα μεγάλο- αυτό ή μήπως δεν είναι μέρος της παραοικονομίας το χρήμα που φοροδιαφεύγει μέσω σύνθετων σχημάτων των μεγάλων επιχειρήσεων, π.χ. με τριγωνικές συναλλαγές ή με υπεράκτιες επιχειρήσεις;
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες φοροδιαφεύγουν όσο φοροδιαφεύγουν και όλοι οι υπόλοιποι. Και σε αυτή τη φοροδιαφυγή συμβάλλει καθοριστικά η διάθεση αυτού που πληρώνει, ο οποίος θέλει να αποφύγει τον υψηλό ΦΠΑ και να μειώσει το κόστος του.
Δεν είναι λοιπόν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μικρομεσαίοι περισσότερο φοροφυγάδες από άλλους, απλώς είναι αυτοί που έχουν τη ρετσινιά. Τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΑΑΔΕ για τις δηλώσεις του 2024 των ελεύθερων επαγγελματιών αποκαθιστούν σε κάποιο βαθμό τη φήμη τους.
Τα εισοδήματα που δηλώθηκαν σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ είναι αυξημένα το 2024 σε σχέση με το 2023, κι αυτό οφείλεται αφενός στον πληθωρισμό που αυξάνει τα κόστη και αφετέρου στη χρήση ηλεκτρονικών συναλλαγών που αυξάνει τα δηλωθέντα ποσά. Παρά το γεγονός ότι οι συναλλαγές με μετρητά χωρίς αποδείξεις και ΦΠΑ συνεχίζονται, όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, οι δηλώσεις των ελεύθερων επαγγελματιών δεν απέχουν τόσο πολύ από την υποτιθέμενη πραγματικότητα – μοιάζουν λογικές.
Για παράδειγμα, μοιάζει λογικό ένας υδραυλικός ή ένας ηλεκτρολόγος να δηλώνει εισοδήματα γύρω από τις 35.000 ευρώ τον χρόνο. Αντιστοιχούν σε περίπου 3.000 ευρώ τον μήνα, που αν διαιρεθούν με 25 εργάσιμες ημέρες εμφανίζουν εισόδημα 120 ευρώ την ημέρα, που αντιστοιχεί σε δύο ή τρεις επισκέψεις για επισκευές ημερησίως με κόστος από 30-60 ευρώ ανά επίσκεψη, ποσό ρεαλιστικό. Φυσικά το πραγματικό εισόδημα μπορεί είναι μεγαλύτερο αν προστεθούν και κάποιες επισκέψεις που δεν δηλώθηκαν, αλλά πόσες να είναι αυτές ημερησίως; Και είναι από όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες ή από κάποιους; Πάντως το 24ωρο δεν έχει περιθώρια για πολλές αδήλωτες δουλειές πάνω από τις τρεις δηλωμένες την ημέρα, μαζί με τους χρόνους μετακινήσεων.
Συνολικά, με βάση τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και τη σχετική επεξεργασία που έκανε στα δεδομένα των δηλώσεων του φορολογικού έτους 2024, ένας στους τρεις επαγγελματίες δήλωσε ακαθάριστα έσοδα κάτω από 30.000 ευρώ, με το 16% να ξεπερνά ετησίως τα 100.000 ευρώ. Λόγω των υψηλών φόρων και βέβαια της υφής των προϊόντων, οι καπνέμποροι και οι πρατηριούχοι καυσίμων έχουν την τιμητική τους. Ακολουθούν οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή παρασκευασμάτων ζωοτροφών και οι φαρμακοποιοί και στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται οι επαγγελματίες που επισκευάζουν ρολόγια και κοσμήματα.
Τι δήλωσαν οι επαγγελματίες
■ Ηλεκτρολόγοι: τα 9.339 φυσικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στον κλάδο δήλωσαν μέσο ακαθάριστο εισόδημα 38.652 ευρώ από 36.300 ευρώ το 2023.
■ Υδραυλικοί: τα 9.300 φυσικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται δήλωσαν μέσο ακαθάριστο εισόδημα 34.389 ευρώ από 32.354 ευρώ το 2023.
■ Μεσίτες ακινήτων: οι 4.208 μεσίτες δήλωσαν μέσο τζίρο 16.678 ευρώ για το 2024 από 15.123 ευρώ το 2023.
■ Εκμεταλλευτές ταξί: οι 29.906 φορολογούμενοι που εκμεταλλεύονται ταξί δήλωσαν ακαθάριστα έσοδα για το 2024 κατά μέσο όρο 23.314 ευρώ από 18.595 ευρώ το 2023.
■ Μαραγκοί: οι 5.832 μαραγκοί δήλωσαν για το 2024 ακαθάριστα έσοδα 36.376 ευρώ από 35.593 ευρώ το 2023.
■ Ιδιοκτήτες μπαρ: οι 28.081 ιδιοκτήτες μπαρ δήλωσαν ακαθάριστα έσοδα 48.935 ευρώ για το 2024 από 43.524 ευρώ που είχαν δηλώσει για το 2023.
■ Δικηγόροι: το μέσο ακαθάριστο εισόδημα που δήλωσαν 35.411 δικηγόροι ανήλθε για το 2024 σε 26.943 ευρώ από 23.720 ευρώ το 2023.
■ Αρχιτέκτονες: οι 11.143 αρχιτέκτονες δήλωσαν κατά μέσο όρο ακαθάριστα έσοδα 23.314 ευρώ για το 2024, αυξημένα σε σχέση με τα 20.573 ευρώ που είχαν δηλώσει για το 2023 .
■ Γιατροί: σε 24.453 ανέρχονται οι γιατροί που δήλωσαν μέσο τζίρο 44.854 ευρώ για το 2024, ενώ για το 2023 είχαν εμφανίσει μέσο τζίρο 44.337 ευρώ.
Οι υψηλότερες εισπράξεις
Τις μεγαλύτερες ετήσιες εισπράξεις εμφάνισαν:
■ 184 φορολογούμενοι που δραστηριοποιούνται στο τομέα του χονδρικού εμπορίου προϊόντων καπνού με μέσο ετήσιο τζίρο 1.217.695 ευρώ.
■ 3.248 επαγγελματίες από το λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης με μέσο ετήσιο τζίρο 628.592 ευρώ.
■ 70 αυτοαπασχολούμενοι από την παραγωγή παρασκευασμάτων ζωοτροφών με μέσα έσοδα ύψους 449.551 ευρώ.
■ 46 επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή έτοιμου σκυροδέματος με μέσο ετήσιο τζίρο 329.924 ευρώ.
■ 33 επαγγελματίες στη διανομή ηλεκτρικού ρεύματος με μέσο ετήσιο τζίρο 309.914 ευρώ.
■ 7.482 φαρμακοποιοί με μέσο τζίρο 301.621 ευρώ.
■ 38 επαγγελματίες στην επεξεργασία και συντήρηση πατατών με μέσο τζίρο 266.770 ευρώ.
■ 61 φορολογούμενοι στην παραγωγή προϊόντων κρέατος και πουλερικών με μέσο τζίρο 241.641 ευρώ.
■ 61 φορολογούμενοι στην κατασκευή πλαστικών ειδών συσκευασίας με μέσο τζίρο 239.400 ευρώ.
Οι χαμηλότεροι τζίροι
Στον αντίποδα, τις πιο χαμηλές εισπράξεις εμφάνισαν:
■ 568 φορολογούμενοι που δραστηριοποιούνται στην επισκευή και επιδιόρθωση ρολογιών και κοσμημάτων με μέσα ετήσια ακαθάριστα έσοδα ύψους 5.238 ευρώ.
■ 48 φορολογούμενοι που δραστηριοποιούνται στην ενοικίαση βιντεοκασετών και δίσκων με μέσο ακαθάριστο τζίρο 5.697 ευρώ.
■ 372 φορολογούμενοι στη Μεταδευτεροβάθμια Εκπαίδευση με μέσο ακαθάριστο τζίρο 6.672 ευρώ.
■ 3.316 επαγγελματίες στην επισκευή ειδών προσωπικής χρήσης με μέσο ακαθάριστο τζίρο 8.061 ευρώ.
■ 1.526 επαγγελματίες στο λιανικό εμπόριο κλωστοϋφαντουργίας με μέσο ακαθάριστο τζίρο 8.495 ευρώ.
■ 1.829 φορολογούμενοι σε οργανισμούς διαμεσολάβησης με μέσα ακαθάριστα έσοδα 8.695 ευρώ.
■ 729 επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην επιδιόρθωση υποδημάτων με ακαθάριστα έσοδα 8.767 ευρώ.
■ 809 φορολογούμενοι στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με ακαθάριστα έσοδα 10.112 ευρώ.
■ 177 φορολογούμενοι στην κατασκευή επίπλων με μέσα ακαθάριστα έσοδα 10.143 ευρώ.
■ 47 επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών υγείας με μέσα ακαθάριστα έσοδα 10.220 ευρώ.
Συμπερασματικά, τα αναλυτικά στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ΑΑΔΕ δεν δικαιολογούν σε καμία περίπτωση τον χαρακτηρισμό όλων των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων και των μικρομεσαίων ως φοροφυγάδων.