Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την στιγμή που το 5G εισέβαλε στις ζωές μας (κυριολεκτικά κάτω από το ραντάρ). Αυτήν τη στιγμή η κάλυψη της χώρας από δίκτυα 5G είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο (προσεγγιστικά φτάνει στο 99,8%) ενώ ο μέσος όρος των 27 μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται στο 94,3% (πηγή: Έκθεση του Παρατηρητηρίου 5G 2025).
Πρόσφατα, μια νέα έκδοση του 5G, το λεγόμενο 5G Standalone (SA), έχει αρχίσει να προσελκύει το επενδυτικό ενδιαφέρον και να βρίσκεται στο επίκεντρο των τεχνολογικών συζητήσεων. Αξίζει να τονιστεί ότι ενώ τα τωρινά δίκτυα 5G χρησιμοποιούν συχνότητες και σταθμούς βάσης 5G, το κύριο δίκτυο (core network) οικοδομείται ακόμη και σήμερα σε τεχνολογίες από την εποχή του 4G (Non-Standalone). Αντίθετα, στο 5G SA, ολόκληρο το δίκτυο θα βασίζεται αποκλειστικά στις πιο πρόσφατες τεχνολογίες χάρη στις οποίες θα μπορεί να προσφέρει μια ευρεία γκάμα εφαρμογών στους τομείς της τηλεϊατρικής, της ρομποτικής, της «έξυπνης» οδήγησης και της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ).
Οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις στο δρόμο για το 5G SA έχουν επιτρέψει σημαντική μείωση στη συνολική χρονοκαθυστέρηση (latency) που παρατηρείται ιστορικά στα ασύρματα δίκτυα. Αυτό έχει ως άμεση συνέπεια τη σημαντική βελτίωση της ποιότητας επικοινωνίας και το λανσάρισμα νέων εφαρμογών (π.χ. αυτόνομα οχήματα). Επίσης, με το 5G SA, ο διαχειριστής του δικτύου θα μπορεί να προσφέρει τον επιθυμητό τεμαχισμό του δικτύου (network slicing), όπου διαφορετικές εφαρμογές και διαφορετικοί χρήστες θα χρησιμοποιούν δυναμικά το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Το network slicing θα βασίζεται σε τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, προκειμένου να μεγιστοποιεί την ταχύτητα μετάδοσης και τον αριθμό των χρηστών, με το χαμηλότερο δυνατό ενεργειακό αποτύπωμα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το 5G SA θα βοηθήσει σημαντικά στην περαιτέρω ψηφιοποίηση του κράτους, θα εμπλουτίσει τις δυνατότητες της πολιτικής προστασίας ενάντια σε φυσικές καταστροφές και θα ενισχύσει την ασφάλεια των επικοινωνιών μέσω νέων τεχνικών κρυπτογράφησης. Επίσης, αναμένουμε το 5G SA να κινητοποιήσει σημαντικές επενδυτικές συνέργειες σε τομείς με ιδιαίτερο εθνικό και γεωπολιτικό ενδιαφέρον, όπως η εθνική άμυνα, η ναυσιπλοΐα, οι ασφαλείς και σύγχρονες σιδηροδρομικές συνδέσεις και τα δίκτυα ηλεκτρισμού.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι τα τελευταία 15 χρόνια, η ερευνητική μας ομάδα στο Queen’s University Belfast έχει πρωτοπορήσει στην ανάπτυξη καινοτόμων διατάξεων και αλγορίθμων για το 5G SA, με διεθνείς βραβεύσεις και εκατοντάδες δημοσιεύσεις. Πιο συγκεκριμένα, η έρευνά μας επάνω στην τεχνολογία massive MIMO (multiple-input, multiple-output) «ξεκλείδωσε» τις ερευνητικές προσπάθειες για την ανάπτυξη του 5G, ενώ έχει μια εντυπωσιακή οικονομική δυναμική με την παγκόσμια αγορά να αγγίζει τα 71 δισ. δολάρια το 2030 με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 26,1%, προκειμένου να εξυπηρετηθούν περί τα 7 δισ. χρήστες μέσω 5G. Επίσης, αναμένεται και η δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο μέσα στα επόμενα χρόνια στο πλαίσιο της τεχνολογικής αναβάθμισης των συστημάτων massive MIMO καθώς και της ενσωμάτωσής τους στις νέες εφαρμογές.
Από τον Δρ Μιχάλη Ματθαίου, Professor of Communications Engineering and Signal Processing, Queen’s University Belfast, Ηνωμένο Βασίλειο