Σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν από τις εκρηκτικές αυξήσεις στις διεθνείς τιμές του κακάο, πολλοί αγρότες στην Ακτή Ελεφαντοστού, τη Γκάνα και άλλες χώρες της Αφρικής καταφεύγουν ολοένα και περισσότερο στο λαθρεμπόριο, θεωρώντας το οικονομική λύτρωση αλλά και πράξη σχεδόν θεϊκής έμπνευσης. Με τις παράνομες πωλήσεις, εξασφαλίζουν έσοδα υπερτριπλάσια από τον εθνικό μισθό διαβίωσης.
Η τιμή του κακάο σχεδόν τριπλασιάστηκε από το 2023, αγγίζοντας τα 13.000 δολάρια ο τόνος, πριν υποχωρήσει κοντά στα 9.000. Ο συνδυασμός ακραίων καιρικών φαινομένων, φυτοασθενειών και μακροχρόνιων υποεπενδύσεων στις βασικές χώρες παραγωγής έχει δημιουργήσει ελλείψεις, ενισχύοντας τη ζήτηση.
Παρότι η Ακτή Ελεφαντοστού παραμένει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας, οι ελεγχόμενες από την κρατική Conseil du Café-Cacao (CCC) τιμές κυμαίνονται στο ένα τρίτο της παγκόσμιας, καθιστώντας ελκυστική τη διακίνηση σε γειτονικές χώρες χωρίς τέτοιους περιορισμούς. Το φαινόμενο έχει δημιουργήσει έλλειψη ιχνηλασιμότητας και προμήθειας για τους διεθνείς εμπόρους, προκαλώντας πονοκέφαλο και για τους υποστηρικτές της βιωσιμότητας και της καταπολέμησης της παιδικής εργασίας.
Η CCC προπωλεί μέρος της σοδειάς πριν τη συγκομιδή, για να διασφαλίσει ελάχιστη τιμή στους αγρότες. Όταν όμως ανέβηκαν οι τιμές, είχε ήδη δεσμευτεί με εξαγωγικά συμβόλαια σε τιμές κάτω της αγοράς. Οι αγρότες συχνά πωλούν τη σοδειά σε μεσάζοντες, που επιλέγουν το λαθρεμπόριο προς χώρες με διπλάσιες τιμές.
Η Γκάνα, δεύτερη σε παραγωγή, ακολουθεί παρόμοιο μοντέλο με την Cocobod και υπέστη ιστορική μείωση παραγωγής. Το λαθρεμπόριο όξυνε την κατάσταση. Τον Απρίλιο, τιμές σε Γουινέα, Τόγκο και Λιβερία ξεπερνούσαν κατά πολύ την CCC, δημιουργώντας ευκαιρίες αρμπιτράζ.
Στη Γουινέα, που δεν έχει αυξήσει επίσημα τις φυτείες της, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 15% το 2023-24 και υπερδιπλασιάστηκαν στο ξεκίνημα της νέας περιόδου, στοιχείο που αποδίδεται σε λαθραία εισροή από γειτονικές χώρες. Ο ερευνητής Fabrice Laurent εκτιμά πως η αύξηση δεν δικαιολογείται από την εγχώρια παραγωγή.
Το μεγαλύτερο ποσοστό κακάο της Γουινέας καταλήγει στην Ευρώπη – κατά 70% στην Ολλανδία. Την ίδια ώρα, τα φορτία στα λιμάνια της Ακτής Ελεφαντοστού μειώθηκαν κατά 30%, με εκτιμώμενη απώλεια 100.000 τόνων λόγω διαρροής. Καθώς το κακάο αποτελεί το 40% των εξαγωγικών εσόδων της χώρας, η απώλεια επηρεάζει σοβαρά τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η κατάσταση επιβαρύνει όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, ενισχύοντας τα διαρθρωτικά προβλήματα του τομέα και προκαλώντας αναστάτωση στους διεθνείς αγοραστές και τις ρυθμιστικές αρχές.
Διαβάστε ακόμη
Πρότζεκτ – μαμούθ της οικογένειας Τραμπ στη νήσο Σάσωνα στην Αλβανία με 1,4 δισ. δολάρια
Ελληνικά Οινοποιεία: Εισήλθε με 12% ο Γιώργος Δασκαλάκης της Kaizen – Νέα deals ενόψει (pics)