Μια νέα φάση για το σύστημα των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας ανοίγει με την Κοινωνική Συμφωνία που συνυπέγραψαν κυβέρνηση και κοινωνικοί εταίροι μετά από επτάμηνο κύκλο εντατικών συζητήσεων. Η συμφωνία επιδιώκει να απαντήσει σε χρόνιες αδυναμίες της προηγούμενης δεκαετίας, επαναφέροντας κανόνες που είχαν σχεδόν ακυρωθεί στην περίοδο των μνημονίων και προσφέροντας πιο προβλέψιμο πλαίσιο λειτουργίας τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους εργαζομένους.
Δημιουργείται ένα θεσμικό περιβάλλον ικανό να στηρίξει σταδιακά την επανεμφάνιση κλαδικών συμβάσεων, οι οποίες μπορούν με τη σειρά τους να επιφέρουν πιο ικανοποιητικές αμοιβές. Το σημαντικότερο στοιχείο είναι ότι οι διαπραγματεύσεις πλέον θα εξελίσσονται με σαφέστερους κανόνες, μειώνοντας την αβεβαιότητα και περιορίζοντας την πιθανότητα αιφνιδιασμών στα δύο μέρη.
Κεντρικός στόχος της νέας αρχιτεκτονικής είναι να δοθεί πραγματικό βάρος στις κλαδικές συμβάσεις, οι οποίες έχουν συρρικνωθεί σημαντικά. Μόλις το 20% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα καλύπτεται σήμερα από ΣΣΕ — ένα ποσοστό που θεωρείται εξαιρετικά χαμηλό σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Το νέο πλαίσιο αποσκοπεί να ανεβάσει σταδιακά το ποσοστό κάλυψης μέχρι και στο 80%, επιτρέποντας μια πιο ομαλή και δίκαιη μισθολογική εξέλιξη. Παράλληλα, σύμφωνα με υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Εργασίας, ο πιο προσγειωμένος στόχος για την επόμενη τριετία είναι να αγγίξει το ποσοστό το 40% με 45%.
Για να γίνει αυτό, μειώνεται στο 40% η απαιτούμενη εκπροσώπηση εργοδοτών προκειμένου μια κλαδική σύμβαση να μπορεί να επεκταθεί. Επιπλέον, εισάγεται διαδικασία «ταχείας επέκτασης» χωρίς καν το συγκεκριμένο όριο, αρκεί να υπάρχει κοινή υπογραφή από τη ΓΣΕΕ και μία από τις μεγάλες εργοδοτικές οργανώσεις. Με αυτή τη ρύθμιση αναμένεται να ξεμπλοκάρουν συμβάσεις που μέχρι τώρα δεν μπορούσαν να προχωρήσουν λόγω ανεπαρκούς εκπροσώπησης.
Ένα από τα πιο καθοριστικά σημεία της συμφωνίας είναι η πλήρης προστασία των όρων μιας σύμβασης αφού αυτή λήξει. Όλοι οι όροι συνεχίζουν να εφαρμόζονται για τρεις μήνες και παρατείνονται μέχρι την υπογραφή νέας συλλογικής ή ατομικής συμφωνίας. Έτσι καταργείται στην πράξη το καθεστώς της μερικής μετενέργειας που επικράτησε στα μνημονιακά χρόνια και συχνά οδηγούσε σε ξαφνικές μειώσεις μισθών ή σε δυσμενείς αλλαγές στις συνθήκες εργασίας. Παράλληλα, οι νέοι εργαζόμενοι που προσλαμβάνονται μέσα σε αυτό το διάστημα προστατεύονται και αυτοί από τους όρους της παλαιάς σύμβασης, γεγονός που ενισχύει τη διαφάνεια και τη σιγουριά στην αγορά εργασίας.
Η συμφωνία φέρνει αλλαγές και στον τρόπο αντιμετώπισης των διαφορών ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζομένους. Οι διαδικασίες του ΟΜΕΔ γίνονται πιο αποτελεσματικές με την καθιέρωση προελέγχου των προϋποθέσεων για μονομερή προσφυγή και την κατάργηση του δεύτερου βαθμού διαιτησίας, επιταχύνοντας σημαντικά την έκδοση αποφάσεων. Παρά όλα αυτά, διατηρείται η δυνατότητα προσφυγής στη δικαιοσύνη για όποιον θεωρεί ότι θίγεται, ώστε το πλαίσιο να παραμένει ισορροπημένο και λειτουργικό.
Οι εργαζόμενοι πάντως εκφράζουν ενστάσεις, καθώς υποστηρίζουν ότι η συμφωνία εισάγει επιπλέον «φίλτρα» στην προσφυγή στη διαιτησία και δεν τους επιτρέπει μονομερή προσφυγή. Αυτό, όπως τονίζουν, στερεί από την εργατική πλευρά το δικαίωμα να ενεργοποιήσει διαδικασίες που θα υποχρέωναν την εργοδοσία να προσέλθει στην υπογραφή σύμβασης όποτε υπάρχουν αδιέξοδα.
Ένα ακόμη σημείο κριτικής είναι ότι δεν γίνεται καμία ουσιαστική κίνηση για την επαναφορά της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Η ΕΓΣΣΕ, που στα μνημονιακά χρόνια έχασε τον καθοριστικό της ρόλο και περιορίστηκε σε συμβολική λειτουργία, δεν έχει ακόμη επιστρέψει στο παραδοσιακό τριμερές σχήμα κοινωνικών εταίρων που καθόριζε τα κατώτατα όρια και τους βασικούς κανόνες στην αγορά εργασίας. Εάν αυτό συνέβαινε, οι κοινωνικοί εταίροι — και όχι το κράτος — θα είχαν ξανά τον πρώτο λόγο στον καθορισμό του θεσμικού πλαισίου που συμπληρώνει τον κατώτατο μισθό και καθορίζει τα ελάχιστα δικαιώματα όλων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα.
Διαβάστε ακόμη
Μεγανήσι: Πώς τρεις γενιές της οικογένειας Σκλαβενίτη συνέβαλαν στην ανάπτυξη του νησιού
Από το νότο ως το βορρά: Η Ευρώπη χτίζει ηλεκτρικά δίκτυα με ανεκτέλεστα δεκάδων δισ. ευρώ
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα