Ο Γουίλιαμ Φίσερ βρισκόταν στο Περού, έτοιμος να ξεκινήσει ένα ταξίδι με μοτοσυκλέτα του στη Νότια Αμερική, όταν έλαβε μια επαγγελματική πρόταση που δεν μπορούσε να αρνηθεί. Μια νεοφυής τεχνολογική επιχείρηση, με έδρα τις ΗΠΑ τον προσέγγισε την άνοιξη του 2024 και ο Φίσερ ενδιαφέρθηκε άμεσα. Υπήρχε, όμως, ένα σοβαρό εμπόδιο: η εταιρεία απαιτούσε 100% φυσική παρουσία στο γραφείο, χωρίς εξαιρέσεις.
Αυτό δεν ταίριαζε καθόλου με το σχέδιό του να ταξιδέψει σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, ούτε με τον τρόπο ζωής του ως ψηφιακού νομάδα, που ακολουθούσε από το 2021, δουλεύοντας εξ αποστάσεως ενώ ταξίδευε σε Ισπανία, Μεξικό και Νότια Αφρική, μεταξύ άλλων. Προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τον μελλοντικό εργοδότη του, προτείνοντας να μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Νέας Υόρκης και Νότιας Αμερικής, υπενθυμίζοντας πως είχε ήδη δουλέψει με επιτυχία εξ αποστάσεως για δύο άλλες εταιρείες. Η απάντηση ήταν αρνητική.
Τελικά, ο Φίσερ αποφάσισε πως η ευκαιρία ήταν πολύ καλή για να την απορρίψει, ιδιαίτερα επειδή του προσέφεραν δελεαστικές μετοχικές απολαβές. Έτσι, εγκατέλειψε τα σχέδιά του και μετακόμισε στη Νέα Υόρκη. «Θα μπορούσε να πει κανείς ότι έκανα και μείωση αποδοχών λόγω αύξησης φόρων και κόστους ζωής», λέει. «Στην περίπτωσή μου, το έκανα για την προοπτική της μετοχικής συμμετοχής». Προς το παρόν, η μοτοσυκλέτα του παραμένει παρκαρισμένη στο Περού.
Η άνοδος και η πτώση των ψηφιακών νομάδων
Η πανδημία προκάλεσε ριζικές αλλαγές στην παγκόσμια αγορά εργασίας και ανέτρεψε τα δεδομένα για το πού και πώς δουλεύουμε. Η εξ αποστάσεως εργασία γνώρισε τεράστια άνθηση και πολλοί εργαζόμενοι εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία να ταξιδέψουν χωρίς να θυσιάσουν τη δουλειά τους. Άλλοι έγιναν πλήρως ψηφιακοί νομάδες, ενώ ορισμένοι απλώς εργάζονταν για λίγο καιρό από μια παραλία στο Μεξικό.
Πολλές χώρες θέσπισαν ειδικές βίζες για να προσελκύσουν αυτούς τους νέους περιηγητές, ώστε να αντισταθμίσουν τις απώλειες στον τουρισμό. Με το τέλος των ταξιδιωτικών περιορισμών, η κινητικότητα αυξήθηκε ραγδαία και οι εργαζόμενοι άρχισαν να αναζητούν εργασία σε άλλες χώρες. Ωστόσο, αυτή η «γιορτή» φαίνεται πως φτάνει στο τέλος της.
Η επιστροφή στο γραφείο έχει περιορίσει το φαινόμενο του ψηφιακού νομαδισμού, ενώ πολλές εταιρείες παρακολουθούν πλέον πιο αυστηρά τις μετακινήσεις των υπαλλήλων τους. Παράλληλα, οι διεθνείς αναζητήσεις εργασίας μειώνονται λόγω οικονομικής αβεβαιότητας και πιο αυστηρών μεταναστευτικών πολιτικών σε διάφορες χώρες. Πολλοί εργαζόμενοι, που γεύτηκαν για πρώτη φορά την ελευθερία του να δουλεύουν από όπου θέλουν, τώρα παραμένουν στις χώρες τους.
Η παγκοσμιοποίηση σε ύφεση
Ανάλυση της πλατφόρμας εργασίας Indeed δείχνει ότι το ενδιαφέρον για εργασία στο εξωτερικό έχει μειωθεί δραστικά μεταξύ 2024 και 2025. Οι αναζητήσεις για αγγελίες από IP εκτός της χώρας εργασίας έχουν επιστρέψει σε προπανδημικά επίπεδα – μείωση που παρατηρείται στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Γερμανία και στην Αυστραλία.
Ο οικονομολόγος της Indeed, Κόρι Στάχε, αποδίδει αυτή τη μείωση σε οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες. Η γενική επιβράδυνση της προσλήψεων και το αυξημένο κόστος ζωής καθιστούν δύσκολη και ακριβή τη μετεγκατάσταση. Οι διεθνείς ευκαιρίες σε τομείς όπως η τεχνολογία, η αρχιτεκτονική και τα γνωσιακά επαγγέλματα είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο – χαρακτηριστικό της «ύφεσης των λευκών κολάρων».
Η Κέιτ Χούπερ, αναλύτρια του Migration Policy Institute, εξηγεί ότι η αρχική εκτίναξη στις μετακινήσεις εργαζομένων μετά την πανδημία σταθεροποιήθηκε, λόγω οικονομικής επιβράδυνσης ή κορεσμένων αγορών εργασίας, όπως στην Ευρώπη. Η μαζική προσέλευση Ουκρανών προσφύγων έχει οδηγήσει αρκετούς εργοδότες να στραφούν σε αυτό το εργατικό δυναμικό, αντί να επενδύσουν σε ακριβές διεθνείς προσλήψεις.
Παράλληλα, χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ επιβάλλουν πλέον πιο περιοριστικές μεταναστευτικές πολιτικές. Ακόμη και χώρες με φιλικές προς τους ξένους πολιτικές, όπως η Γερμανία, δυσκολεύονται να μεταφέρουν το μήνυμά τους στους υποψήφιους εργαζόμενους. «Χρειάζεται χρόνος για να φιλτραριστεί τέτοια πληροφορία», λέει η Χούπερ.
Επιστροφή στη βάση
Για πολλούς, το να μείνουν στη χώρα τους φαίνεται πιο ασφαλής επιλογή. Αυτό ισχύει και για τον Αργκία Ντας, σύμβουλο εφοδιαστικής αλυσίδας, που μετά από χρόνια σπουδών και εργασίας στις ΗΠΑ, επέστρεψε στην Ινδία το 2020. Η διαδικασία έκδοσης visa είχε γίνει εξουθενωτική και προσφορές από την Ινδία τον έκαναν να σκεφτεί τη μόνιμη επιστροφή. Ένας φίλος του, επίσης Ινδός, απολύθηκε πρόσφατα από τη Microsoft και προσπαθεί να μείνει στο Σιάτλ, όπου έχει οικογένεια και υποχρεώσεις. «Αν σε απολύσουν στη χώρα σου, τουλάχιστον μπορείς να γυρίσεις στο πατρικό σου», λέει χαρακτηριστικά.
Αν και η εξ αποστάσεως εργασία κατά την πανδημία άνοιξε νέους δρόμους, πλέον οι εταιρείες είναι λιγότερο διατεθειμένες να ανεχτούν υπαλλήλους που δουλεύουν από χώρες όπου δεν έχουν παρουσία. Δεν είναι μόνο θέμα ελέγχου αλλά και νομικής συμμόρφωσης, τονίζει ο Brendan Coggan της Envoy Global, εταιρείας συμβούλων σε ζητήματα μετανάστευσης. Οι κυβερνήσεις παρακολουθούν πλέον στενότερα ποιος μπαίνει και βγαίνει από τη χώρα τους, συλλέγοντας βιομετρικά δεδομένα και αξιοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη.
Οι βίζες για ψηφιακούς νομάδες προσφέρουν πιο επίσημη λύση, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς. Απαιτούν χρόνο, κόστος και είναι σχεδιασμένες για μακρόχρονες διαμονές, όχι για περαστικούς εργαζόμενους. «Πολλές φορές αυτές οι βίζες λειτουργούν περισσότερο σαν εργαλείο marketing παρά ως λύση ουσίας», λέει η Χούπερ.
Ορισμένες εταιρείες προτιμούν πλέον το επιχειρηματικό ταξίδι αντί για τη μακροχρόνια αποστολή εργαζομένων στο εξωτερικό. Είναι πιο οικονομικό και περιορίζει τα νομικά ρίσκα. «Ο κόσμος συνεχίζει να δουλεύει από άλλες χώρες — απλώς όχι με τον ίδιο τρόπο», εξηγεί η Σάρλοτ Γουίλς από τη Fragomen. «Συχνά πρόκειται για προσωρινές καταστάσεις πριν επιστρέψουν στη βάση τους».
Διαβάστε ακόμη
Καπνός από πυρκαγιές: Πώς να προστατευθείτε από την κακή ποιότητα αέρα
Σιτάρι: Το ισχυρό δολάριο και η εξασθένηση της ζήτησης «ρίχνουν» τις τιμές (γράφημα)
Θανάσης Μαρτίνος: Νέα αγορά φορτηγού πλοίου από την EastMed
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα