Η παγκόσμια κατανάλωση άνθρακα σημείωσε ιστορικό ρεκόρ το 2024, παρά τις προσπάθειες για μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, απειλώντας σοβαρά τους στόχους για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση State of Climate Action, αν και το μερίδιο του άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε λόγω της αύξησης των ανανεώσιμων πηγών, η συνολική ενεργειακή ζήτηση αυξήθηκε, οδηγώντας σε υψηλότερη συνολική καύση άνθρακα.
Η έκθεση παρουσιάζει ζοφερή εικόνα για την ικανότητα των κρατών να αποφύγουν τις ολοένα πιο έντονες συνέπειες της κλιματικής κρίσης, επισημαίνοντας ότι οι χώρες υπολείπονται των στόχων μείωσης εκπομπών που οι ίδιες έχουν θέσει.
Η Κλέα Σούμερ του World Resources Institute, που ηγήθηκε της μελέτης, δήλωσε:
«Κάνουμε τα σωστά βήματα, αλλά όχι αρκετά γρήγορα. Για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά βλέπουμε ότι οι προσπάθειες κατάργησης του άνθρακα είναι εκτός τροχιάς».
Ο άνθρακας “μπλοκάρει” τη μετάβαση στο καθαρό ρεύμα
Για να επιτευχθεί μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών έως το 2050, όπως προβλέπει η Συμφωνία των Παρισίων, όλο και περισσότεροι τομείς πρέπει να στραφούν στην ηλεκτρική ενέργεια αντί για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ωστόσο, αυτό έχει νόημα μόνο αν η παραγωγή ηλεκτρισμού γίνει χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
«Ένα ενεργειακό σύστημα που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα προκαλεί αλυσιδωτές επιπτώσεις», τονίζει η Σούμερ. «Δεν υπάρχει αμφιβολία: δεν θα περιορίσουμε την υπερθέρμανση στους 1,5°C όσο η χρήση άνθρακα συνεχίζει να αυξάνεται».
Παρότι οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί να μειώσουν σταδιακά τη χρήση άνθρακα, ορισμένες χώρες κινούνται αντίθετα. Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι πανηγύρισε φέτος την υπέρβαση του 1 δισ. τόνου παραγωγής άνθρακα, ενώ ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ έχει εκφράσει ανοιχτά τη στήριξή του στα ορυκτά καύσιμα.
Οι προσπάθειες του Τραμπ να περιορίσει τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας και να ανακαλέσει επιδοτήσεις για πράσινη μετάβαση δεν έχουν ακόμα αποτυπωθεί στις εκπομπές, αλλά η έκθεση προειδοποιεί ότι τα αποτελέσματα θα φανούν τα επόμενα χρόνια. Αντίθετα, Κίνα και ΕΕ φαίνεται να διατηρούν τη δυναμική των ΑΠΕ.
Η καλή είδηση: οι ΑΠΕ αναπτύσσονται εκθετικά
Η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αυξάνεται με ρυθμούς-ρεκόρ, με την ηλιακή ενέργεια να χαρακτηρίζεται από την έκθεση ως «η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας στην ιστορία». Παρ’ όλα αυτά, οι ρυθμοί ανάπτυξης πρέπει να διπλασιαστούν μέσα στη δεκαετία για να επιτευχθούν οι απαιτούμενες μειώσεις εκπομπών.
Η Σόφι Μπεμ από το WRI υπογραμμίζει:
«Οι πρόσφατες επιθέσεις των ΗΠΑ κατά της καθαρής ενέργειας δυσκολεύουν την επίτευξη των στόχων, αλλά η παγκόσμια μετάβαση είναι ευρύτερη από οποιαδήποτε χώρα. Η καθαρή ενέργεια είναι πλέον η πιο φθηνή και αξιόπιστη επιλογή για την οικονομική ανάπτυξη».
Κρίσιμοι τομείς: θέρμανση, βιομηχανία, δάση
Η πρόοδος στην ενεργειακή απόδοση παραμένει αργή, κυρίως στη θέρμανση κτηρίων, ενώ οι βιομηχανικές εκπομπές αυξάνονται. Ο χαλυβουργικός τομέας, συγκεκριμένα, καταγράφει αύξηση της «ανθρακικής έντασης», δηλαδή περισσότερες εκπομπές ανά τόνο παραγωγής.
Στον αντίποδα, οι μεταφορές δείχνουν θετικά σημάδια: πάνω από το 20% των νέων αυτοκινήτων παγκοσμίως ήταν ηλεκτρικά το 2024, με την Κίνα να φτάνει σχεδόν το 50%.
Η έκθεση προειδοποιεί επίσης για την κατάσταση των “ανθρακικών καταβοθρών” — δασών, υγροτόπων, ωκεανών και τυρφώνων — που απορροφούν CO₂. Παρά τις δεσμεύσεις για προστασία, πάνω από 8 εκατ. εκτάρια δασών χάθηκαν οριστικά το 2024, αριθμός υψηλότερος από το 2021.
Η ανθρωπότητα χρειάζεται να επιταχύνει εννέα φορές τους ρυθμούς προστασίας δασών για να επιτύχει τον στόχο μηδενικής αποψίλωσης.
Διαβάστε ακόμη
Mega deal Τουρκίας – Βρετανίας για 20 Eurofighter αξίας 10,74 δισ. δολαρίων (tweet)
Το ΔΝΤ προειδοποιεί: Το χρέος των ΗΠΑ ξεπερνά Ιταλία και Ελλάδα για πρώτη φορά στον αιώνα (tweets)
ΕΕ–Κίνα σε συνομιλίες για σπάνιες γαίες: Εκτακτο σχέδιο έχει στα σκαριά η Κομισιόν
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα