Ένα είναι το καυτό θέμα στην ατζέντα της ΕΚΤ: το ψηφιακό ευρώ που έχει εξοργίσει τις τράπεζες και τους δεξιούς πολιτικούς. Η συζήτηση εντείνεται, καθώς τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να καταλήξουν σε τελική συμφωνία σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του ψηφιακού ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει επίσης να το εγκρίνει, με σοβαρές συζητήσεις που πιθανότατα θα ενταθούν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου.
Στην ουσία, το ψηφιακό ευρώ είναι μια νέα μέθοδος πληρωμής με γεωπολιτικές προεκτάσεις. Χωρίς εικονικά χαρτονομίσματα και κέρματα, η ΕΚΤ φοβάται ότι η νομισματική της εξουσία θα διαλυθεί σε μια ψηφιακή εποχή όπου οι πληρωμές σε μετρητά μειώνονται.
Προωθεί το ψηφιακό ευρώ επειδή υποστηρίζει ότι η αδράνεια καθιστά την Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβολικά εξαρτημένη από τους κολοσσούς των πιστωτικών καρτών Mastercard και Visa των ΗΠΑ για τη διεκπεραίωση διασυνοριακών συναλλαγών. Ακόμα χειρότερα, εταιρείες τεχνολογίας που έχουν μεγάλη ανάγκη από δεδομένα, όπως η Meta, η Apple ή η X, θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να πάρουν μερίδιο από την πίτα των πληρωμών, αφήνοντας την Ευρώπη στο έλεος ξένων συμφερόντων.
Η άνοδος του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία έχει εντείνει τις ανησυχίες, ειδικά δεδομένου ότι ο Λευκός Οίκος δεν έχει δείξει ιδιαίτερη αυτοσυγκράτηση στην άσκηση πίεσης στις εταιρείες για την επίτευξη των στόχων του. Ο Τραμπ υπέγραψε επίσης τον νόμο Genius Act, ο οποίος στοχεύει στην ενίσχυση ορισμένων κρυπτονομισμάτων
Τα stablecoins διαφέρουν από τα κρυπτονομίσματα που παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις, όπως το bitcoin, επειδή η αξία τους είναι συνδεδεμένη με ένα νόμισμα fiat, στις περισσότερες περιπτώσεις το δολάριο ΗΠΑ. Αυτό κάνει τα stablecoins πολύ πιο σταθερά από άλλα κρυπτονομίσματα, πράγμα που σημαίνει ότι αποτελούν πραγματική απειλή για τα παραδοσιακά νομίσματα όπως το ευρώ — ιδίως για τις διασυνοριακές πληρωμές.
Η ΕΚΤ εντείνει την πίεσή της, συμμετέχοντας σε μια σειρά σεμιναρίων για τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Σεπτέμβριο — ακολουθούμενη από μια επίσκεψη του Πιέρο Τσιπολόνε. Τα στελέχη της ΕΚΤ θα έχουν επίσης την ευκαιρία να υποστηρίξουν το ψηφιακό ευρώ αργότερα αυτό το μήνα, όταν οι υπουργοί Οικονομικών και οι κεντρικοί τραπεζίτες της ΕΕ συγκεντρωθούν στην Κοπεγχάγη.
Για πρώτη φορά, όμως, οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ δεν είναι το κύριο μέλημα της ΕΚΤ. Ο κύριος στόχος της είναι ένας Ισπανός με το όνομα Φερνάντο Ναβαρέτε. Ο Ναβαρέτε, πρώην κεντρικός τραπεζίτης που έγινε βουλευτής της κεντροδεξιάς στην ΕΕ, είναι υπεύθυνος για τη διαπραγμάτευση του νομικού πλαισίου του ψηφιακού ευρώ μέσω του Κοινοβουλίου. Το πρόβλημα για την ΕΚΤ είναι ότι ο Ναβαρέτε είναι σοβαρά επιφυλακτικός.
Η ιδέα των ψηφιακών νομισμάτων των κεντρικών τραπεζών, ή CBDC, υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, αν και σπάνια έχει προχωρήσει πέρα από το στάδιο της ιδέας. Η ΕΚΤ άρχισε να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός τέτοιου νομίσματος το 2019, μετά την αποτυχημένη προσπάθεια της Meta, να εισαγάγει το δικό της παγκόσμιο εικονικό νόμισμα για τα 3 δισεκατομμύρια χρήστες της, με τη μορφή ενός stablecoin.
Η μεγάλη διαφορά είναι ότι το ψηφιακό ευρώ θα είναι νόμιμο ψηφιακό νόμισμα που εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα και, θεωρητικά, δεν απαιτεί τη συμμετοχή εμπορικής τράπεζας — κάτι που είναι αρκετά επαναστατικό.
Οι πληρωμές με ψηφιακό ευρώ θα είναι επομένως θεωρητικά απλούστερες από τις σημερινές ψηφιακές πληρωμές. Αντί η τράπεζά σας να πρέπει να διεκπεραιώσει μια εξαιρετικά περίπλοκη και κρυφή συναλλαγή με την τράπεζα του πωλητή χρησιμοποιώντας τρίτες εταιρείες πληρωμών (όπως η Visa ή η Mastercard), θα στέλνετε απλά τα ψηφιακά ευρώ από το ψηφιακό πορτοφόλι σας απευθείας στο ψηφιακό πορτοφόλι του πωλητή. Θα είναι σαν να παραδίδετε μετρητά. Στη θεωρία, δε χρειάζεται να εμπλακούν τράπεζες ή εταιρείες πληρωμών, αν και στην πράξη, θα πρέπει να συμμετάσχουν στη διανομή του ψηφιακού ευρώ. Με άλλα λόγια, το ψηφιακό ευρώ θα έσπαγε την κυριαρχία του ιδιωτικού τομέα στις ψηφιακές πληρωμές.
Πολλοί στον τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό κλάδο, εν τω μεταξύ, έχουν χαρακτηρίσει το έργο «λύση που δημιουργεί πρόβλημα», εν μέσω φόβων ότι θα πληρώσουν το κόστος για την υλοποίηση της υποδομής που απαιτείται για τη λειτουργία του ψηφιακού ευρώ. Η εισαγωγή του θα μπορούσε επίσης να καταπνίξει τη μελλοντική καινοτομία, καθορίζοντας τη μελλοντική κατεύθυνση του κλάδου πληρωμών της ΕΕ, όπως υποστηρίζουν.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι μόνο ένα από τα εμπόδια που πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΚΤ. Οι αξιωματούχοι στο Συμβούλιο της ΕΕ, που εκπροσωπεί τα διάφορα κράτη-μέλη, στοχεύουν να οριστικοποιήσουν τη διαπραγματευτική τους θέση σχετικά με το νομοσχέδιο για το ψηφιακό ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Η συμμετοχή τους έχει επίσης θέσει την ΕΚΤ σε εγρήγορση, ειδικά καθώς το Συμβούλιο θέλει να έχει τον τελευταίο λόγο σχετικά με το πόσα ψηφιακά ευρώ μπορεί να κατέχει ένας πολίτης ανά πάσα στιγμή, προκειμένου να κατευνάσει τους φόβους των δανειστών για τραπεζική κρίση.
Μια άλλη συζήτηση είναι αν οι τράπεζες πρέπει να λαμβάνουν μερίδιο για τη διανομή ψηφιακών ευρώ και για τη διασφάλιση ότι τα συστήματα πληρωμών τους δέχονται και επωφελούνται από συναλλαγές με εικονικά τραπεζογραμμάτια στα ταμεία.
Όλα αυτά, σύμφωνα με το Politico, προμηνύουν μια έντονη πολιτική συζήτηση τους επόμενους μήνες — αν και το Κοινοβούλιο δε σχεδιάζει να καταλήξει σε τελική απόφαση πριν από τον επόμενο Μάιο, πράγμα που σημαίνει ότι είναι απίθανο να κυκλοφορήσουν τα ψηφιακά ευρώ τουλάχιστον μέχρι το 2028.
Διαβάστε ακόμη
Νομοσχέδιο της ΔΕΘ: Ολες οι φοροελαφρύνσεις και τα μέτρα στήριξης για την κοινωνία – Δείτε αναλυτικά
Τι είναι το ΕΕ72 και γιατί όλοι στον κόσμο της μόδας μιλούν για αυτό;
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα