Στο παρασκήνιο μιας από τις πιο κρίσιμες διπλωματικές και πολιτικές αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης εκτυλίχθηκε ένα αθόρυβο αλλά έντονο θρίλερ, με πρωταγωνιστές τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλη Κικίλια, την πρόεδρο της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Μελίνα Τραυλού και κορυφαίους αξιωματούχους της Ε.Ε. και των Ηνωμένων Πολιτειών. Η τελική απόφαση της Ελλάδας να απέχει από την ψηφοφορία στο πλαίσιο της 2ης Εκτακτης Συνόδου της Επιτροπής Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC.ES/2) στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) για το φιλόδοξο σχέδιο Net Zero Framework (NZF), το νέο πλαίσιο μηδενισμού εκπομπών αερίου στη ναυτιλία, δεν ήρθε αιφνιδιαστικά, αλλά υπήρξε το αποτέλεσμα μιας αλυσίδας εντατικών διαβουλεύσεων, διπλωματικών πιέσεων και εθνικών υπολογισμών που διήρκεσαν πάνω από έναν μήνα.
Το σχέδιο, το οποίο είχε την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προέβλεπε αυστηρά χρονοδιαγράμματα, βαρύ οικονομικό αποτύπωμα και ποινές για τα πλοία που δεν θα χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα παρότι αυτά δεν είναι ακόμη διαθέσιμα σε βιομηχανική κλίμακα. Η Ελλάδα, ναυτιλιακή υπερδύναμη με τον μεγαλύτερο στόλο στον κόσμο, βρέθηκε στο επίκεντρο της διαπραγμάτευσης, καλούμενη να ισορροπήσει ανάμεσα στη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις και στην προστασία του στρατηγικού της πλεονεκτήματος.
Το χρονικό των αποφάσεων
*9 Σεπτεμβρίου: Η πρώτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου
Σε σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με τη συμμετοχή της προέδρου της ΕΕΕ Μελίνας Τραυλού και των συναρμόδιων υπουργών, καταγράφηκε έντονος προβληματισμός. Οι τεχνικές υπηρεσίες και η ναυτιλιακή κοινότητα προειδοποίησαν ότι το σχέδιο NZF εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη ναυτιλία και την ελληνική οικονομία. Ο πρωθυπουργός ζήτησε πλήρη αποτίμηση των συνεπειών και έδωσε οδηγίες εν όψει των ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων.
*15 Σεπτεμβρίου: Το Λονδίνο και το πρώτο ρήγμα
Ο Βασίλης Κικίλιας ταξιδεύει στο Λονδίνο, έδρα του ΙΜΟ. Στη συνάντησή του με τον γενικό γραμματέα του οργανισμού, Αρσένιο Ντομίνγκεζ, παρουσία του Ελληνα πρέσβη Ιωάννη Τσαούση, γίνεται σαφές ότι οι ελληνικές ενστάσεις δεν θα ληφθούν υπόψη. Ο γενικός γραμματέας επιμένει ότι η συμφωνία είναι «take it or leave it». Η ατμόσφαιρα είναι ψυχρή, οι θέσεις της Ελλάδας καταγράφονται, αλλά δεν αλλάζουν το σχέδιο.
*16 Σεπτεμβρίου: Η Ουάσινγκτον στέλνει μήνυμα
Ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μεταβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου πραγματοποιεί σειρά επαφών στον Λευκό Οίκο και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Οι συναντήσεις με τους υπουργούς Εσωτερικών Νταγκ Μπούργκουμ, Μεταφορών Σον Π. Ντάφι, τον υφυπουργό Ενέργειας Τζόσουα Βολτζ και τον υφυπουργό Εξωτερικών Τόμας Λέστερν αναδεικνύουν μια νέα διάσταση: οι ΗΠΑ θα καταψηφίσουν τη συμφωνία NZF θεωρώντας την μη ρεαλιστική και επιβαρυντική για το παγκόσμιο εμπόριο. Η θέση αυτή ενισχύει τον ελληνικό προβληματισμό.
*30 Σεπτεμβρίου: Η δήλωση της Αθήνας στην Ε.Ε.
Το υπουργείο Ναυτιλίας καταθέτει επίσημη δήλωση στο Συμβούλιο της Ε.Ε. για τον μηχανισμό Net Zero Fuel. Η δήλωση περιλαμβάνει πέντε κρίσιμους άξονες:
1) Αδικία εις βάρος του LNG ως μεταβατικού καυσίμου.
2) Δυσανάλογα πρόστιμα ύψους 130 δισ. ευρώ από το 2027.
3) Ανεφάρμοστα χρονοδιαγράμματα.
4) Αγνόηση των τεχνικών προτάσεων του κλάδου.
5) Ελλειψη σχεδίου για τη διαχείριση των τεράστιων κονδυλίων.
Η αγορά αρχίζει να αντιδρά ανοικτά, προειδοποιώντας για πληθωριστικές πιέσεις και αυξήσεις στις τιμές προϊόντων σε περίπτωση υιοθέτησης της συμφωνίας.
*Αρχές Οκτωβρίου: Οι αμερικανικές παράμετροι
Με την επιστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη από τη Νέα Υόρκη, ο Βασίλης Κικίλιας τον ενημερώνει για τις επαφές του στην Ουάνσιγκτον και τις προοπτικές για τον ελληνόκτητο στόλο μέσω της αξιοποίησης του LNG που παράγεται στις ΗΠΑ και των εγχώριων ενεργειακών υποδομών. Η συζήτηση αγγίζει πλέον ζητήματα στρατηγικής συνεργασίας, όχι μόνο ναυτιλιακής πολιτικής.
*5-11 Οκτωβρίου: Οι αντιδράσεις κορυφώνονται
Στη Ναυτιλιακή Σύνοδο Κύπρου, επιφανείς εφοπλιστές και εκπρόσωποι του κλάδου εκφράζουν δημοσίως την έντονη διαφωνία τους στον γενικό γραμματέα του ΙΜΟ. Οι τοποθετήσεις αυτές ενισχύουν τη γραμμή επιφύλαξης της Ελλάδας, ενώ στο εσωτερικό πολλαπλασιάζονται οι φωνές που ζητούν αποχή αν δεν υπάρξει αναβολή.
*13 Οκτωβρίου: Η τελική σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου
Ο πρωθυπουργός συγκαλεί νέα σύσκεψη με όλους τους συναρμόδιους υπουργούς. Λαμβάνεται η απόφαση ότι εφόσον δεν υπάρξει αναβολή για επαναδιαπραγμάτευση η Ελλάδα θα απέχει. Η οδηγία είναι σαφής: προέχει το εθνικό συμφέρον και η διασφάλιση του ναυτιλιακού πλεονεκτήματος της χώρας.
*15-17 Οκτωβρίου: Το θρίλερ του Λονδίνου
Στο Λονδίνο, όπου μεταβαίνει ο Α’ υπαρχηγός του Λιμενικού, αντιναύαρχος Χρήστος Κοντορουχάς, η ατμόσφαιρα είναι τεταμένη. Η ψηφοφορία του ΙΜΟ αναβάλλεται διαδοχικά από την Τετάρτη 15/10 στην Πέμπτη και τελικά στην Παρασκευή 17/10 με αλλεπάλληλες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις. Τελικά, αποφασίζεται αναβολή της συμφωνίας για έναν χρόνο ώστε να υπάρξει συναίνεση όλων των κρατών-μελών, με την ελληνική και κυπριακή αντιπροσωπεία να απέχει της ψηφοφορίας.
Η ελληνική αποχή -προϊόν πολιτικού ρεαλισμού και τεχνικής τεκμηρίωσης- αποδείχθηκε καθοριστική για την τελική έκβαση. Η Αθήνα κατόρθωσε να προβάλει τα επιχειρήματά της χωρίς ρήξη, θέτοντας στο προσκήνιο την ανάγκη για ρεαλιστική μετάβαση και διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ναυτιλίας.
Το Net Zero Framework αναβλήθηκε, αλλά το παρασκήνιο δείχνει ότι η μάχη για το μέλλον της ναυτιλίας μόλις ξεκίνησε, με την Ελλάδα να παραμένει στο επίκεντρο, ανάμεσα σε γεωπολιτικές ισορροπίες, οικονομικά συμφέροντα και την πράσινη μετάβαση.
*Στην κεντρική φωτογραφία η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον υπουργό Εσωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Νταγκ Μπούργκουμ, στο Μέγαρο Μαξίμου στις 11 Σεπτεμβρίου
Διαβάστε ακόμη
Κυβέρνηση: Ο «συναγερμός» για τις παρελάσεις και τα άλλα crash-test για τον Άγνωστο Στρατιώτη
Εφορία: Στο… «ράφι» 10 δισ. ευρώ χρέη χωρίς ελπίδα είσπραξης
Ρεκόρ πωλήσεων για την Toyota στο πρώτο εξάμηνο
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα