Ορια στα Airbnb, πίεση για τα κενά ακίνητα, φρένο στις μαζικές εξαγορές ακινήτων από funds και νέοι κανόνες για δάνεια και ενοίκια αποτελούν τον κορμό της νέας στεγαστικής πολιτικής που ετοιμάζει η Ευρώπη με βάση την έκθεση «Housing Advisory Board».
Πρόκειται για μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική που θα καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο της κατοικίας -από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις μέχρι τη χρηματοδότηση νέων έργων και τον έλεγχο των αυξήσεων στα ενοίκια- και θα μετατραπεί σε κοινή ευρωπαϊκή γραμμή προς τις κυβερνήσεις. Πάνω σε αυτή θα βασιστεί και το ελληνικό πακέτο παρεμβάσεων που ετοιμάζεται να ανακοινώσει η κυβέρνηση, καθώς η χώρα μας βρίσκεται ήδη στη ζώνη των κρατών όπου η στεγαστική κρίση πιέζει περισσότερο το εισόδημα των νοικοκυριών.
Το νέο ευρωπαϊκό μοντέλο επιχειρεί να βάλει φρένο στην κερδοσκοπία με την κατοικία, να αυξήσει την προσφορά μόνιμων σπιτιών, να περιορίσει τις στρεβλώσεις στην αγορά και να επαναφέρει την κατοικία ως κοινωνικό αγαθό, όχι ως επενδυτικό παιχνίδι για λίγους. Για την Ελλάδα, όπου το πρόβλημα εκδηλώνεται με ένταση -από την έκρηξη του Airbnb στην Αθήνα μέχρι τις εξωπραγματικές αυξήσεις ενοικίων στα νησιά-, η εφαρμογή των ευρωπαϊκών μέτρων θα φέρει αλλαγές που θα επηρεάσουν άμεσα τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση, η Κομισιόν προτείνει για χώρες με έντονο στεγαστικό πρόβλημα, όπως η Ελλάδα, τα εξής:
Μέτρα για Airbnb: Η έκθεση προτείνει τη δημιουργία ενιαίου πανευρωπαϊκού μητρώου βραχυχρόνιων μισθώσεων, όπου κάθε κατάλυμα θα δηλώνεται υποχρεωτικά με κωδικό, τοποθεσία και στοιχεία ιδιοκτήτη, ενώ οι πόλεις θα αποκτούν το δικαίωμα να επιβάλλουν όρια ημερών μίσθωσης ή να καθορίζουν ζώνες όπου η δραστηριότητα θα περιορίζεται. Η Ευρώπη, βλέποντας πόλεις όπως η Λισαβόνα, η Βαρκελώνη και το Αμστερνταμ να χάνουν μόνιμους κατοίκους, αποφασίζει να τραβήξει χειρόφρενο στο φαινόμενο που μετατρέπει τη στέγη σε τουριστικό προϊόν. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι περιοχές όπως το Κουκάκι, το Παγκράτι, η Πλάκα, το Γκάζι και η Ανω Πόλη Θεσσαλονίκης, που έχουν δει χιλιάδες διαμερίσματα να περνούν από μόνιμη χρήση σε Airbnb, θα αποκτήσουν επιτέλους ενιαίους κανόνες «παιχνιδιού». Κι αυτό γιατί οι δήμοι θα μπορούν να βάλουν ανώτατα όρια, να ορίσουν περιοχές κορεσμού και να θεσπίσουν σαφείς περιορισμούς όπου χρειάζεται.
Μέτρα για τα κενά ακίνητα: Η έκθεση προτείνει στα κράτη-μέλη να θεσπίσουν οικονομικά αντικίνητρα για τη διατήρηση κατοικιών κενών και να ενεργοποιήσουν χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε τα εγκαταλελειμμένα ή αχρησιμοποίητα ακίνητα να ανακαινιστούν και να επιστρέψουν στην αγορά. Σήμερα, τα ενοίκια ανεβαίνουν επειδή η προσφορά μειώνεται. Στην Ελλάδα, πάνω από 700.000 κατοικίες παραμένουν κλειστές, με την κυβέρνηση να εναποθέτει τις ελπίδες της στην επέκταση και βελτίωση του μέτρου της τριετούς φοροαπαλλαγής για κλειστά ακίνητα ή ακίνητα τύπου Airbnb που περνούν στη μακροχρόνια μίσθωση. Παράλληλα, η Κομισιόν προτείνει την επιβολή επιβαρύνσεων σε όσους διατηρούν ακίνητα κλειστά χωρίς ουσιαστικό λόγο.
Μέτρα για τα funds και τις μαζικές εξαγορές: Η έκθεση αναδεικνύει την ανάγκη παρακολούθησης και περιορισμού των επενδυτικών κεφαλαίων που αγοράζουν μαζικά κατοικίες, πιέζοντας τις τιμές προς τα πάνω και απομακρύνοντας τη μόνιμη κατοικία από τους πολίτες. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεγάλες εταιρείες έχουν συγκεντρώσει χιλιάδες διαμερίσματα. Η Ελλάδα δεν βρίσκεται πίσω: funds έχουν αγοράσει σημαντικό αριθμό ακινήτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, κυρίως μικρά διαμερίσματα που χρησιμοποιούνται είτε για premium ενοικίαση είτε για Airbnb.
Μέτρα για τα ενοίκια: Η έκθεση επισημαίνει ότι σε περιοχές υψηλής στεγαστικής πίεσης οι αυξήσεις στα ενοίκια πάνω από τον πληθωρισμό δημιουργούν κοινωνική ανισορροπία και θέτουν χιλιάδες νοικοκυριά σε οικονομικό κίνδυνο. Προτείνεται η δυνατότητα θέσπισης ανώτατου ορίου αυξήσεων, κάτι που έχει εφαρμοστεί ήδη σε πόλεις όπως το Βερολίνο και το Παρίσι. Για την Ελλάδα, όπου οι τιμές έχουν αυξηθεί έως και 40% σε πέντε χρόνια, μια τέτοια ρύθμιση θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ανάχωμα. Αυτό δεν σημαίνει πάγωμα των ενοικίων, αλλά έλεγχο των υπερβολικών αυξήσεων με στόχο τα νοικοκυριά να μην ξεπερνούν το όριο αντοχής τους.
Μέτρα για τον δείκτη «housing cost overburden»: Η Κομισιόν ζητά από τα κράτη-μέλη να παρακολουθούν υποχρεωτικά το ποσοστό των νοικοκυριών που δαπανούν πάνω από το 40% του εισοδήματος για στέγαση. Η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στις χειρότερες θέσεις της Ε.Ε., με περισσότερα από ένα στα τρία νοικοκυριά να ξεπερνούν αυτό το όριο. Στην πράξη, η Ε.Ε. θα βάλει ένα σύστημα συναγερμού: όταν ο δείκτης ανεβαίνει υπερβολικά, τα κράτη θα υποχρεώνονται να λάβουν μέτρα.
Μέτρα για χρηματοδότηση, ανακαινίσεις και δημιουργία νέων κατοικιών: Η έκθεση προτείνει ένα μακροχρόνιο μοντέλο χρηματοδότησης 50 ετών για επενδύσεις σε κοινωνική και προσιτή κατοικία, καθώς και νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για ανακαινίσεις και ενεργειακή αναβάθμιση. Η ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας θα αυξήσει την προσφορά και θα συμβάλει στη σταθεροποίηση των τιμών.
Μέτρα για ενιαία βάση δεδομένων κατοικίας: Οι συντάκτες της έκθεσης προτείνουν τη δημιουργία μιας ενιαίας βάσης δεδομένων που θα καταγράφει τιμές, μισθώσεις, κενά ακίνητα, χρήσεις και χωρικές ανισότητες. Η Ελλάδα ήδη ετοιμάζει το νέο Μητρώο Αξιών Ακινήτων «ΜΙΔΑΣ» (Μητρώο Ιδιοκτησίας, Δηλώσεων, Αξιών Συναλλαγών). Το σύστημα, που θα αρχίσει να λειτουργεί σταδιακά από το 2026, θα συγκεντρώνει για πρώτη φορά σε μία πλατφόρμα όλες τις πραγματικές τιμές αγοραπωλησιών, μισθώσεων, βραχυχρόνιων μισθώσεων, χαρακτηριστικά ακινήτων, δηλώσεις μεταβίβασης, αντικειμενικές αξίες και στοιχεία κατανάλωσης χώρου. Πρόκειται ουσιαστικά για το ελληνικό «Housing Data Hub» που ζητά η Κομισιόν, το οποίο θα προσφέρει στο κράτος το απόλυτο εργαλείο παρακολούθησης της αγοράς σε πραγματικό χρόνο: πού ανεβαίνουν τα ενοίκια, ποιες περιοχές πιέζονται, πόσα ακίνητα παραμένουν κενά, ποιες συναλλαγές δείχνουν κερδοσκοπική συμπεριφορά.
Διαβάστε ακόμη
Αγρότες: Διάλογος μόνο με τους δικούς τους όρους αλλιώς… γιορτές στα μπλόκα
KONTOS ΚONCREATE ΑΤΕ: Η τεχνική εταιρεία που «συνομιλεί» με την Ιστορία (pics)
Η επιστροφή των Ikepod: Τα ρολόγια της δεκαετίας του ’90 που γίνονται ανάρπαστα
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα