Πολλές εταιρείες επιλέγουν να μεταφέρουν την παραγωγή τους στο εξωτερικό, αναζητώντας είτε φθηνότερα εργατικά κόστη είτε ευκολότερη πρόσβαση σε νέες αγορές. Αυτές οι στρατηγικές όχι μόνο ενισχύουν τις πωλήσεις σε τοπικό επίπεδο, αλλά και δημιουργούν θέσεις εργασίας στις χώρες υποδοχής.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Volkswagen (VW). Πριν από δύο χρόνια, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία γιόρτασε επτά δεκαετίες παρουσίας στη Βραζιλία, όπου ξεκίνησε να δραστηριοποιείται το 1953 με την ίδρυση μιας αποθήκης στο Σάο Πάολο. Λίγο αργότερα, εγκαινίασε το εργοστάσιο Anchieta – το πρώτο εργοστάσιο της εκτός Γερμανίας, όπως αναφέρει η Deutsche Welle.

Πιο πρόσφατα, η VW ανακοίνωσε νέα επενδυτικά σχέδια για ενίσχυση της παραγωγικής της δυναμικότητας στην περιοχή, με αναβάθμιση των τεσσάρων εργοστασίων της. Το πλάνο προβλέπει συνολικές επενδύσεις που αγγίζουν τα 16 δισ. ρεάλ, δηλαδή περίπου 2,5 δισ. ευρώ.

Η παρουσία της VW στη Βραζιλία ήταν από την αρχή προσοδοφόρα. Εκτός από την αυτοκινητοβιομηχανία, η εταιρεία επένδυσε και στον αγροτικό τομέα, δημιουργώντας τη φάρμα Fazenda Volkswagen, σχεδόν 2.200 χιλιόμετρα μακριά από τα κεντρικά της στο Σάο Πάολο.

Ο Κρίστοφερ Κόπερ, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ, έχει ερευνήσει την ιστορία της VW do Brasil. Όπως σημειώνει, η φάρμα αποτέλεσε την αφετηρία για τη φθορά της εικόνας της VW στη χώρα. Τη δεκαετία του ’80, η εταιρεία βρέθηκε αντιμέτωπη με ερωτήματα σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στη Fazenda.

Το 2016, η ίδια η VW ανέθεσε στον Κόπερ να καταρτίσει μια έκθεση για την παρουσία της στη Βραζιλία κατά την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας, που ξεκίνησε με το πραξικόπημα του 1964 και διήρκησε 21 χρόνια.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά

Το 1974, η VW προσέλαβε τον Ελβετό γεωπόνο Φρίντριχ-Γκέοργκ Μπρούγκερ, για να σχεδιάσει τη φάρμα. Το έργο υλοποιήθηκε από προσωπικό της εταιρείας αλλά και εργάτες με συμβάσεις έργου. Όμως, σύμφωνα με ρεπορτάζ της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης, ο Μπρούγκερ επέδειξε ακραία αυταρχική συμπεριφορά, ώστε να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα.

Οι μόνιμοι εργαζόμενοι της VW απολάμβαναν παροχές όπως κατοικίες, σχολεία και ιατρικές υποδομές. Οι εργάτες των υπεργολάβων, όμως, φέρονταν σαν να ήταν “μισθωμένοι σκλάβοι”, σύμφωνα με τον Κόπερ. Η διεύθυνση της VW διατεινόταν πως δεν είχε ευθύνη για αυτούς, καθώς δεν ήταν άμεσοι υπάλληλοι της εταιρείας.

Η φάρμα λειτούργησε σε απομακρυσμένη περιοχή, χωρίς ιδιαίτερη δημοσιότητα. Η αποτυχία του πρότζεκτ δεν προβλήθηκε από τα ΜΜΕ ούτε προκάλεσε δημόσια αντίδραση.

Αυτό που σόκαρε περισσότερο τον Κόπερ ήταν όχι τόσο οι συνθήκες στη Fazenda, αλλά η στενή συνεργασία της VW με το καθεστώς της χούντας στη Βραζιλία. Όπως αποκαλύπτει, η εμπλοκή δεν περιορίστηκε στη φάρμα αλλά αφορούσε το κεντρικό εργοστάσιο στο Σάο Πάολο και άλλες εγκαταστάσεις.

Η ασφάλεια της εταιρείας συνεργαζόταν με τις δυνάμεις του καθεστώτος, ενώ οι εργαζόμενοι ανέχονταν ή και διευκόλυναν συλλήψεις και ξυλοδαρμούς από τη στρατιωτική αστυνομία. Στο αρχείο αλληλογραφίας με το διοικητικό συμβούλιο στο Βόλφσμπουργκ καταγράφεται αποδοχή της χούντας τουλάχιστον έως το 1979.

Για μια εταιρεία με τις καταβολές της VW, μια τέτοια στάση είναι διπλά επιβαρυντική. Η VW ιδρύθηκε στη ναζιστική Γερμανία, με στήριξη του Χίτλερ, και είχε επωφεληθεί από καταναγκαστική εργασία και βίαιη εκμετάλλευση.

Πολλά στελέχη της δεκαετίας του ’50 και του ’60 είχαν υπηρετήσει στο ναζιστικό καθεστώς. Αντίθετα, ο Βόλφγκανγκ Ζάουερ, επικεφαλής της VW do Brasil από το 1971 ως το 1984, δεν είχε τέτοια προϊστορία. Ωστόσο, εκπροσωπούσε, σύμφωνα με τον Κόπερ, την τοπική αυταρχική νοοτροπία: η παροχή προνομίων δεν συνοδευόταν από αποδοχή συνδικαλιστικής δράσης.

Οι έρευνες συνεχίζονται και η VW αντιμετωπίζει αυξανόμενο αριθμό αγωγών για αποζημιώσεις και αναγνώριση του παρελθόντος της. Μόνο με την πλήρη αντιμετώπιση αυτού του κεφαλαίου, θα μπορέσει η εταιρεία να προχωρήσει με ειλικρίνεια στο μέλλον της.

Διαβάστε ακόμη 

Ελλάδα και Ιταλία βίοι αντίθετοι στην τραπεζική ενοποίηση (πίνακες) 

Κώστας Γεράρδος: Οι νέες επενδύσεις που χτίζουν το «ΠΛΑΙΣΙΟ του μέλλοντος» και η υπέρβαση του μισού δισ. 

Ανάσα για τους ενοικιαστές: Επιστροφή ενοικίου έως 800 ευρώ ακόμη και χωρίς τον κωδικό 081 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα