Συνέντευξη με την αρχιτέκτονα Λορέττα Γαΐτη, κόρη του μεγάλου εικαστικού που επηρέασε την αισθητική της μεταπολεμικής Ελλάδας, Γιάννη Γαΐτη και της εξίσου σημαντικής γλύπτριας, Γαβριέλλας Σίμωσι.
Στην παλιά χωματερή, στο πιο ψηλό σημείο της Ίου, η αρχιτέκτονας Λορέττα Γαΐτη δημιούργησε το μοναδικό μουσείο που είναι αφιερωμένο με δύο συγκοινωνούντα κτίρια στους δύο σημαντικούς γονείς της, τη γλύπτρια Γαβριέλλα Σίμωσι και τον Γιάννη Γαΐτη.
Χάρη στη CK strategies επισκεφθήκαμε το νησί και το μουσείο όπου μας περίμενε ο υπεύθυνος για την ολοκλήρωσή του, δήμαρχος Ίου, Γκίκας Γκίκας. Με τη βοήθεια της διευθύντριας του μουσείου, Γεωργίας Βουδούρη, βρήκαμε την αρχιτέκτονα του μουσείου που εγκαινιάστηκε το φθινόπωρο του 2024, Λορέττα Γαΐτη στο Παρίσι.
-Ιδρύσατε το Μουσείο Γαΐτη-Σίμωσι στην Ίο με αρχιτεκτονικές λύσεις σχεδιασμένες ως μια “οικεία-κληρονομιά”. Πώς ισορροπείτε ανάμεσα στην αρμονία του χώρου και την αφήγηση της τέχνης; Η αρχιτεκτονική του Μουσείου έχει στοιχεία της Κυκλαδίτικης αισθητικής αλλά αυτό δεν είναι το στοιχείο που δεσπόζει. Είναι ένα μοντέρνο κτίριο που έχει αυτό που λένε οι Γάλλοι ως “coup d’oeil” κλείνει δηλαδή, το μάτι προς την Τέχνη του Γαΐτη. Επίσης το δημιούργησα αισθανόμενη ότι ο πατέρας μου αποτελεί μέρος της ελληνικής πνευματικής κληρονομιάς. Αυτό με έκανε να αποφασίσω να δώσω έργα από τη συλλογή μου για να γίνει το μουσείο.
-Έχετε πει πως τα “ανθρωπάκια” του Γιάννη Γαΐτη είναι καθρέφτης του σύγχρονου ανθρώπου: “Είμαστε εμείς”. Πώς μεταφράζεται αυτή η ιδέα στην εμπειρία του επισκέπτη στον εκθεσιακό χώρο; Αυτό εξαρτάται από την ευαισθησία του εκάστοτε επισκέπτη. Μπορεί το “ανθρωπάκι” του Γιάννη (σ.σ. τον πατέρα της τον αποκαλούσε πάντα με το μικρό του όνομα) να έχει επιθετικό χαρακτήρα για κάποιον, γιατί κανένας δεν θέλει να αποδεχτεί ότι είναι ακόμα ένας άνθρωπος. Άλλος μπορεί να το δει με χιούμορ. Πως είμαστε όλοι ίδιοι και κάνουμε τα ίδια πράγματα. Ενώ ένας άλλος μπορεί να το δει σαν ένα φίλο, γιατί κάπως έτσι το δημιούργησε ο Γιάννης, ώστε ο καθένας να έχει έναν φίλο. Γενικά όμως, οι Έλληνες αγαπάμε τον Γαΐτη και τον καταλαβαίνουμε.
-Ο πατέρας σας επέλεγε λαϊκά μέσα –όπως το μετρό ή χρηστικά αντικείμενα– για να φέρει την τέχνη κοντά στον κόσμο. Πώς επηρεάζει αυτή η προσέγγιση τη δική σας επιμέλεια και μουσειολογική πρακτική; Ναι ισχύει. Ήθελε να μπει μέσα στα σπίτια. Να ζει μαζί με τους άλλους. Αυτό του άρεσε. Και για αυτό ήταν από τους πρώτους που έκαναν μεταξοτυπίες ή έπιπλα, όλα αυτά που θα μπορούσαν να συνοδέψουν τον συνάνθρωπο του στην καθημερινή του ζωή.
-Επιλέγοντας να εγκαταστήσετε ένα έργο του πατέρα σας στο σταθμό Λαρίσης του μετρό, αποτελείτε συνέχεια αυτής της επικοινωνιακής φιλοσοφίας. Ναι το έκανα κι αυτό, όπως κι έναν κριτικό κατάλογο με τα έργα του Γιάννη, που βγαίνει σε δύο μέρη, και γίνεται με έναν συλλέκτη του Γιάννη που θα ήθελα να σας πω το όνομα του γιατί τιμά τη δουλειά του πατέρα μου με αυτόν τον τρόπο, τον Νικόλα Γερολυμάτο. Φέτος θα ξεκινήσω την παρουσίαση των προϊόντων που σχεδίασε από φουλάρια, μέχρι κουμπαράδες. Και αυτό είναι επίσης σημαντικό.
-Συνεργαστήκατε με τον Δήμο Ιητών για την υλοποίηση του Μουσείου στην Ίο. Ποιο ήταν το μεγαλύτερο εμπόδιο που συναντήσατε και πώς το ξεπεράσατε; Τα σχέδια ξεκίνησαν πριν 27 χρόνια. Το οικόπεδο ήταν μια παλιά χωματερή της Ίου. Χτίστηκε ένα τμήμα του το 2009 και μετά έμεινε στάσιμη η κατασκευή του -κάτι σαν μια κτιριακή εκδοχή της Ωραίας Κοιμωμένης. Έτσι έμεινε για πολλά χρόνια μέχρι που ήρθε ο νυν δήμαρχος της Ίου, ο Γκίκας Γκίκας, ο οποίος αμέσως μετά την εκλογή του ξεκίνησε και το έργο του Μουσείου. Έγιναν επίσης εκδηλώσεις με τα παιδιά των τοπικών σχολείων που σχεδίασαν δικά τους έργα επηρεασμένα από τα εκθέματα του Μουσείου και μαζί με τα παιδιά, ήρθαν και οι γονείς τους. Μέχρι τώρα, πριν γίνουν τα εγκαίνια, τον Σεπτέμβριο του 2024, ο κόσμος δεν είχε καταλάβει τι ήταν αυτό που είχε στο νησί του. Πιστεύω ότι σιγά-σιγά θα το καταλάβουν. Κι αυτό είναι το όραμα μου πίσω από τη δημιουργία του Μουσείου.
-Αναφέρατε πως η οικογενειακή σας καταγωγή από Κυκλάδες και Εύβοια συναντιέται με έναν τρόπο στην Ίο. Τι σημαίνει για εσάς αυτός ο τόπος ως ψυχικός και καλλιτεχνικός πυρήνας; Ο πατέρας μου είχε καταγωγή από την Τήνο. Ένα νησί που είχε και τη δικιά του αρχιτεκτονική και αποτέλεσε τη γενέτειρα πολλών μεγάλων καλλιτεχνών. Η αγάπη του για την Ίο γεννήθηκε ύστερα από τις επισκέψεις που έκανε στο νησί με τον Γάλλο και φιλέλληνα φίλο του Jean-Marie Drot και έτσι, για να προστατευτούν από τρικυμίες, μελτέμια και μποφόρ, έμειναν στην Ίο. Μετά από χρόνια, το 1964, ο Drot απέκτησε μια οικονομική άνεση και ο πατέρας μου σχεδίασε την εξοχική του κατοικία στο νησί (σ.σ. η κατοικία Drot βρίσκεται δίπλα στην παραλία Κατσιβέλι) και μερικά χρόνια αργότερα, το 1975, αγόρασε κι αυτός ένα εξοχικό στην Ίο, ακριβώς απέναντι από αυτό του Drot. Eίναι σα να υπάρχει ένας διάλογος ανάμεσα σε αυτά τα δύο σπίτια που σχεδιάστηκαν αμφότερα από τον πατέρα μου. Του άρεσε η Ίος και οι παραλίες της γιατί ήταν ένας απλός άνθρωπος και το μέρος δεν είχε αλλάξει ακόμα πολύ από τον τουρισμό. Δεν πρόλαβε όμως να το ζήσει πολύ γιατί δέκα χρόνια μετά, πέθανε. Δεν ξέρω αν ανήκω στην Ίο, αλλά τα παιδικά μου χρόνια σίγουρα ανήκουν σε αυτό το νησί. Η μυρωδιά της θάλασσας, η άμμος στα χέρια μου, οι γεύσεις, ναι την κάνουν πατρίδα των παιδικών μου χρόνων.
-Ως επιμελήτρια με εμπειρία σε 150 εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ποιες καινοτομίες φέρατε στο Μουσείο Γαΐτη–Σίμωσι και πού πιστεύετε ότι μπορεί ακόμη να εξελιχθεί; Καινοτομία, ίσως για την Ελλάδα, είναι να βάλω ένα ηχητικό/οπτικοακουστικό σταντ σε κάθε έργο του πατέρα μου έτσι ώστε ο επισκέπτης να καταλαβαίνει πλήρως ολόκληρη την πορεία του πατέρα του. Προβάλλεται μέσα στο Μουσείο ένα φιλμ που μιλάει ο ίδιος, άλλοι καλλιτέχνες αλλά κι εγώ για τον πατέρα μου. Κάτι παρόμοιο έκανα για τη μητέρα μου, Γαβριέλλα Σίμωσι μόνο που στο φιλμ μιλάει η ίδια με έναν ιστορικό Τέχνης, τον Τζουλιάνο Σεραφίνι. Στις βιογραφίες του καθενός, στην είσοδο του κάθε κτιρίου παρελαύνουν ψηφιακές εικόνες που δείχνουν την εξέλιξη του καθενός στον χρόνο. Είχα κάνει μια αίθουσα που θα φιλοξενήσει προσωρινές εκθέσεις που πρόκειται να λειτουργήσει αλλά κι ένα καφέ από το οποίο θα φαίνεται με εντυπωσιακό τρόπο το ηλιοβασίλεμα στην Ίο.
Φωτογραφίες: ©Gaïtis-Simossi Museum, all rights reserved