Η επίπονη και απαιτητική προπόνηση αλλοιώνει την αίσθηση του χρόνου.
Δεν υπερβάλλουν όσοι ισχυρίζονται ότι η ισομετρική άσκηση της σανίδας κάνει τον χρόνο να σταματά. Επιβεβαιώνεται επίσης και ερευνητικά ότι κάθε έντονη προπόνηση μπορεί να αλλάξει την αντίληψη που έχουμε για τον χρόνο, να μας φαίνεται ότι κυλά βασανιστικά αργά. Η υπερπροσπάθεια, ισχυρίζεται μελέτη που δημοσιεύεται στο Brain and Behaviour, «συμπιέζει» τον χρόνο μέσα από μια παράξενη -όσο και αληθινή- ψυχολογική αντίδραση που προσομοιάζει σε χρονοδίνη.
Οι ερευνητές ζήτησαν σε 33 σωματικά δραστήριους ενήλικες να αξιολογήσουν ένα χρονικό διάστημα 30 δευτερολέπτων πριν και μετά από τρέξιμο σε στατικό ποδήλατο, υπό τρεις διαφορετικές συνθήκες: μόνοι τους, με ένα ψηφιακό άβαταρ στην οθόνη του ποδηλάτου και η τρίτη συνθήκη με στόχο να νικήσουν έναν εικονικό αντίπαλο. Οι απαιτήσεις ήταν υψηλές, καθώς έπρεπε να καλύψουν 4 χιλιόμετρα. Και στις τρεις περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες υπερτίμησαν -κατά περίπου 10%- τον χρόνο που είχαν περάσει κάνοντας πεντάλ. Η ένταση του σωματικού κόπου, συμπέραναν οι ερευνητές, ήταν η βασική αιτία για αυτή την διαστρεβλωμένη αντίληψη του χρόνου.
Μεγαλύτερη συγκέντρωση στη σωματική προσπάθεια
«Η άσκηση, ιδιαίτερα η έντονη, συγκεντρώνει την προσοχή μας στο σώμα, πολλαπλασιάζοντας την αίσθηση κάθε στιγμής. Σαν αποτέλεσμα, ο χρόνος μοιάζει να επιβραδύνεται» σχολίασε ο καθηγητής Ψυχολογίας, Andrew Edwards, επικεφαλής της μελέτης από το Canterbury Christ Church University.
Η ερευνητική ομάδα συνέκρινε τα ευρήματα με την θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, η οποία υποστηρίζει ότι ο χρόνος δεν είναι απόλυτος αλλά εξαρτάται από την αντίληψη του παρατηρητή. Το 1929, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε περιγράψει τη θεωρία του με ένα απλό σχήμα: «Οταν κάθεσαι με μια όμορφη κοπέλα για δύο ώρες, νομίζεις ότι πέρασε μόνο ένα λεπτό. Όταν κάθεσαι σε μια αναμμένη σόμπα για ένα λεπτό, νομίζεις ότι πέρασαν δύο ώρες. Αυτή είναι η σχετικότητα».
Αν και η μελέτη εστίασε στη σωματική ένταση ως βασική αιτία του χρόνου «που επιβραδύνεται», το στοιχείο της απόσπασης της προσοχής από την άσκηση μπορεί να επηρεάζει τη σχέση μας με τον χρόνο. H άσκηση μπορεί να φαίνεται πιο ευχάριστη και σύντομη όταν η συγκέντρωσή μας δεν εστιάζει στην ένταση της προσπάθειας και διασπάται από παράγοντες όπως η ακρόαση μουσικής ή ειδικές συνθήκες, επί παραδείγματι στο πλαίσιο ανταγωνισμού.
Ο ρόλος της απόλαυσης
Σε έρευνα που ακολούθησε, με συμμετοχή επαγγελματιών ποδοσφαιριστών, διαπιστώθηκε ότι η ώρα «κυλά» πιο γρήγορα όταν η προπόνηση είναι πιο ενδιαφέρουσα, όπως όταν περιλαμβάνει την μπάλα ποδοσφαίρου αντί της απλής καρδιοαναπνευστικής άσκησης ή των προπονήσεων μέσω βίντεο. Η ποικιλία και η διασκέδαση φαίνεται να μειώνουν το αίσθημα της αργής ροής του χρόνου.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι όσο πιο δύσκολη, επώδυνη και βαρετή είναι μια άσκηση, τόσο πιο πιθανό είναι να αισθανθούμε ότι διαρκεί περισσότερο και είναι πιο κουραστική. Κατά συνέπεια, μάλλον θα την εγκαταλείψουμε ή απλώς δε θα την κάνουμε σωστά. «Εάν ο χρόνος φαίνεται να περνά αργά, οι προπονήσεις μπορεί να φαίνονται πιο κουραστικές και λιγότερο ευχάριστες. Η ενσωμάτωση στοιχείων με ευχάριστο χαρακτήρα ή που αποσπούν την προσοχή μπορεί να βοηθήσει να τις κρατήσουμε ενδιαφέρουσες».
Αυτό το «χρονικό φαινόμενο» δεν περιορίζεται στις σωματικές δραστηριότητες, αλλά προσφέρει και μια σημαντική παρατήρηση για τη ζωή μας γενικότερα: όταν επικεντρωνόμαστε απόλυτα στην ένταση μιας εμπειρίας, ο χρόνος μπορεί να φαίνεται ότι μπήκε σε slow motion. H λύση μπορεί να βρίσκεται στην προσπάθεια να την απολαύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image