Πέτρα και φως. Δύο συστατικά της αρχιτεκτονικής της Μάνης, ενός τόπου όπου κάποιοι αρχιτέκτονες σέβονται την κλίμακα που υπαγορεύει το φυσικό περιβάλλον.
Η αρχιτεκτονική της Μάνης αντανακλά τον σκληρό χαρακτήρα του τόπου. Πέτρινα σπίτια-πύργοι, λιτά και επιβλητικά, δεμένα με το βραχώδες τοπίο, χτισμένα για άμυνα και αυτάρκεια. Οι γραμμές είναι αυστηρές, χωρίς περιττές διακοσμήσεις. Η μορφή υπακούει στη λειτουργία και στην ανάγκη. Δύο από τα πολυάριθμα αρχιτεκτονικά γραφεία που δραστηριοποιούνται στην περιοχή παραθέτουν τα έργα τους.
Monastery house, Etsi architects
Ο στόχος ήταν να χτιστεί ένα σπίτι που να μοιάζει ότι ανήκει σε ένα τόσο τραχύ και απομονωμένο τοπίο και να εναρμονίζεται με το φυσικό περιβάλλον. Να δημιουργηθεί ένας χώρος που να αποπνέει οικειότητα και ασφάλεια. Το αρχιτεκτονικό γραφείο οραματίστηκε ένα κτίσμα παρόμοιο με τα πολλά μοναστήρια που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα· έναν περιτοιχισμένο περίβολο με επιμέρους κτίρια στο εσωτερικό του, προσφέροντας στους πελάτες τόσο την αίσθηση προσωπικού χώρου όσο και την ασφάλεια που αναζητούσαν. Σχεδίασαν τον εσωτερικό περίβολο έτσι ώστε να προσφέρει μια αίσθηση ανοιχτότητας που δύσκολα θα περίμενε κανείς αν κοιτούσε απ’ έξω, με κάθε ξεχωριστό χώρο να είναι προσβάσιμος μόνο μέσω εξωτερικών διαδρόμων -ένα χαρακτηριστικό που είναι εφικτό μόνο στο ελληνικό κλίμα.
Οι πελάτες είχαν ιδιαίτερη αγάπη για τα τοπικά παραδοσιακά πέτρινα σπίτια με κεραμοσκεπές, αλλά παράλληλα τους ενδιέφερε και η πιο σύγχρονη αισθητική με επίπεδες στέγες και μινιμαλιστικό ύφος. Έτσι, δημιούργησαν ένα σπίτι που συνδυάζει και τα δύο στυλ: τη μοντέρνα προσέγγιση για τους ιδιωτικούς χώρους, όπως τα υπνοδωμάτια και την κουζίνα, και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική για το κεντρικό κτίσμα, που περιλαμβάνει το καθιστικό και τον χώρο διαλογισμού κάτω από αυτό.
Photographer: Pangiotis Voumvakis
Eξοχική κατοικία στη Μάνη, hiboux ARCHITECTURE + Σοφία Ντώνα
Βρίσκεται σε κτήμα με λίγες ελιές και χαρουπιές στους λόφους πάνω από τον Άγιο Νικόλαο ‘Εξω Μάνης και είναι σπίτι διακοπών για μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων και τους φίλους της.
Η αρχική μελέτη και η εκκίνηση της κατασκευής σταμάτησε για χρόνια στη φάση του σκελετού από μπετόν, αφήνοντας ένα ημιτελές γιαπί στην εξοχή. Το 2006 ζητήθηκε η ανασχεδίαση και η αποπεράτωση της κατασκευής. Στην αρχική ιδέα περιλαμβάνεται ήδη η διανομή των χώρων σε τρεις ενότητες, ισόγειο με τα καθημερινά (κουζίνα-καθιστικό), όροφος με τα ιδιωτικά των γονιών (ύπνος-μπάνιο), ξεχωριστό αυτόνομο ισόγειο με χώρο για τα παιδιά/φίλους. Τα δύο ισόγεια ενώνονται με έναν ημιυπαίθριο διαμπερή χώρο που δροσίζεται από το βορεινό ρεύμα των βουνών. Ο χώρος αυτός έχει ξύλινο δάπεδο το οποίο επεκτείνεται σε μια εξέδρα που προβάλει έξω από το κτήριο και πάνω από την απότομη κλίση προς τον νότο και τη θέα.
Οι δύο ισόγειοι χώροι είναι τελείως διάφανοι προς τον ενδιάμεσο τους ημιυπαίθριο τονίζοντας την ενότητα των τμημάτων του σπιτιού. Η σκάλα που βρίσκεται στην πλευρά του καθιστικού προς τον ημιυπαίθριο μετατρέπεται από ιδιαιτερότητα, που κληροδοτεί το γιαπί, σε λύση αποκτώντας κεντρική θέση με την επεξεργασία της επιφάνειάς της (χτυπημένο μπετόν) και συνδυαζόμενη με έναν αμφιπρόσωπο πάγκο κουζίνας, που λειτουργεί προς τις δύο κατευθύνσεις, μέσα ή έξω, προς το εσωτερικό ή το ημιυπαίθριο καθιστικό. Ο χώρος των παιδιών λειτουργεί σαν σύμπλεγμα τριών ξύλινων γωνιών με κρεβάτια, που πλέουν σε έναν μεγάλο ενιαίο γκρί χώρο στο ενδιάμεσο τους. Μια περιστρεφόμενη πολυ-πόρτα μοιράζει την πλήρη ανοιχτότητα του ενδιάμεσου σε ξεχωριστά τμήματα ή σε τελείως κλειστά. Τα δυο κρεβάτια προς το νότο είναι πραγματικά κουτιά-κουπέ στο εσωτερικό που εξωτερικά προβάλλουν από τον σκελετό του κτηρίου.
Ο πέτρινος τοίχος ντύνει το σκελετό του γιαπιού περιμετρικά. Αφήνει τρύπες ή μεγάλα ανοίγματα βασισμένα σε μια λεπτομερή κίνηση του σημείου θέασης από το εσωτερικό προς το τοπίο. Αποκαλύπτει το σκελετό τμηματικά διατηρώντας την εικόνα του ως γιαπιού. Απομακρύνεται απ’ αυτόν δημιουργώντας ιδιωτικούς χώρους όπως η ανατολική αυλή των παιδιών. Το αφημένο γιαπί απ’ όπου ξεκινάει αυτή η σύνθεση, έγινε προσπάθεια τελικά να ξεφυτρώνει όσο το δυνατόν λιγότερο από το βράχο γύρω του, με αναλογίες παλιού πέτρινου κτίσματος από μακριά και κάτω και με σταδιακό ξεφλούδισμα του πέτρινου ντύματος του όπως ανεβαίνει και το πλησιάζει ο δρόμος, αποκαλύπτοντας τα τμήματα, τα υλικά και την ιστορία του. Η κατασκευή έγινε με αυτεπιστασία των αρχιτεκτόνων, και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2010.