Εκθεση ζωγραφικής: O Angelo Tziara μας προσκαλεί στην Utopia του

Που είναι η Utopia; Η πραγματικότητά μας την δεδομένη στιγμή, απέχει σίγουρα από την έννοια της ουτοπίας. Ιλιγγιώδης ταχύτητα, επαναλαμβανόμενα, μονότονα μοτίβα, εξάντληση και μια αίσθηση του ανεκπλήρωτου και της ματαίωσης. Οι καλλιτέχνες βέβαια, ανέκαθεν μέσα στα χρόνια, είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό, σχεδόν μαγικά δοσμένο. Μας βοηθούσαν μέσα από τα έργα τους να δούμε αυτό που χάνουμε, αυτό που βρίσκεται ακριβώς μπροστά μας και συχνά, από το βάρος της καθημερινότητας, αγνοούμε.

“Όλα αυτά τα πράγματα που είναι κομμάτι μας, σαν το δέρμα μας και που επειδή τα ξέρουμε με την καρδιά μας, δεν τα γνωρίζουμε ποτέ με τα μάτια μας”, όπως έλεγε ο Siegfried Kracauer. Όταν όλα λοιπόν μοιάζουν σκοτεινά, άοσμα, άχρωμα, τότε η Τέχνη έρχεται σαν από μηχανής θεός και μας προσφέρει ένα ερέθισμα διαφορετικό από τα άλλα, σαν ένα παιχνιδιάρικο τσίμπημα από έναν φίλο, ή ένα μικρό ηλεκτροσόκ ικανό να επανεκκινήσει την αντίληψή μας.
Σε αυτόν τον φίλο, αυτό το μικρό ηλεκτροσόκ, μεταμορφώνεται ο Angelo Tziara. O καλλιτέχνης που ξεκίνησε από τον σχεδιασμό κοσμημάτων στην εφηβεία του και τελικά κατάλαβε ότι η ζωγραφική ήταν όχι απλά ανάγκη του, αλλά ένα μονοπάτι που τον καλούσε να το διαβεί.

Σήμερα μας προσκαλεί να βυθιστούμε μέσα από τα έργα του σε ένα σύμπαν ρευστό, σχεδόν μεταμορφωτικό, που όπως μας αναφέρει, δεν αποτελεί απόδραση από το τώρα μας αλλά επαναπροσδιορισμό της κατάστασής μας. Αγάπη για την φύση, από την οποία ο άνθρωπος φαίνεται πλέον απομακρυσμένος, αλλά και ιδιαίτερες μορφές και χρώματα μας ξανά συστήνουν το φως, τους ζωντανούς οργανισμούς και μάλλον εμάς τους ίδιους. Καλώς ήλθατε στην Utopia του Angelo Tziara.

–Είστε ένας άνθρωπος που από πολύ μικρή ηλικία έψαχνε διόδους της δημιουργικής του έκφρασης, ξεκινώντας από τον σχεδιασμό κοσμημάτων και έπειτα προχωρώντας σε διαφορετικά καλλιτεχνικά μονοπάτια. Τι ήταν αυτό που θεωρείτε ότι σας ωθούσε να εξωτερικεύσετε όλη αυτή την δημιουργικότητα από τόσο μικρή ηλικία έως σήμερα; Ποιο θα λέγατε ότι ήταν το έναυσμα; Θα έλεγα ότι είναι κοινό σε όλους ή στους περισσότερους εικαστικούς καλλιτέχνες το ότι ξεκίνησαν να ασχολούνται από τα παιδικά τους χρόνια. Είναι κάτι αφιλτράριστο και αυθόρμητο. Το κάνεις γιατί έχεις ανάγκη να το κάνεις. Υπάρχει σαν ανάγκη και δεν σκέφτεσαι το γιατί και αυτό συνεχίζει να συμβαίνει στα χρόνια. Στην συνέχεια μεγάλο ρόλο παίζει το άμεσο περιβάλλον. Αρχικά η οικογένεια αλλά και οι δάσκαλοι που είναι πολύ σημαντικοί σε κάθε περίπτωση προκειμένου να διακρίνουν χαρακτηριστικά που οι γονείς ίσως δεν μπορούν να αντιληφθούν. Στην δική μου περίπτωση είχα την τύχη να έχω και τα δύο. Βέβαια το ότι με είχαν βαφτίσει “ζωγράφο” από μικρό ήταν ένα καταπιεστικό συναίσθημα για μένα και ήταν και ο λόγος που αντέδρασα. Έτσι ακολούθησα το δρόμο του σχεδίου και της κατασκευής κοσμημάτων. Αυτό έκανα στην πρώτη δεκαετία της καριέρας μου. Τελικά δεν το απέφυγα και οι άνθρωποι των τεχνών το διακρίνουν και σήμερα στα έργα μου. Και πριν με ρωτήσεις θα σου πω ότι είμαι ευτυχής με αυτό που κάνω.

–Ποιοι ήταν οι καλλιτέχνες ή ίσως τα γεγονότα που σας ενέπνευσαν και συνεχίζουν να σας εμπνέουν; Ο πρώτος αγαπημένος μου ζωγράφος ήταν ο Magritte. Το βιβλίο με τα έργα του το είχα διαλύσει κυριολεκτικά από την καθημερινή χρήση ενώ είχα και δύο πόστερς στο δωμάτιο μου. Ήταν δώρα της θείας μου που με έπαιρνε μαζί της όταν πήγαινε στο βιβλιοπωλείο του Μόλχο. Εκείνη κοιτούσε τα περιοδικά μόδας και εγώ ανακάλυπτα τον κόσμο της τέχνης. Άρχισα να πηγαίνω μόνος μου στην πρώτη γκαλερί πού είχα ανακαλύψει σε ένα υπόγειο στην Μητροπολίτου Ιωσήφ. Ο ιδιοκτήτης με άφηνε να κοιτάω τα έργα ενώ ο ίδιος γινόταν σχεδόν αόρατος όσο ήμουν εκεί. Ήμουν περίπου δέκα ετών. Ερχόμενος στην Αθήνα, παρά του ότι είχα αποφασίσει ότι το κόσμημα ήταν το αγαπημένο μου αντικείμενο που θα ασχοληθώ, η gallery Bernier και οι Νέες μορφές ήταν οι πρώτες μου αγαπημένες. Μεγάλο ρόλο έπαιξε και η γιαγιά μου που είχε τουριστικό γραφείο και όπως μου είχε πει ήθελε να μου γνωρίσει τον κόσμο και να είμαι ελεύθερος. Έτσι τα μουσεία της Ευρώπης αλλά και του Καΐρου που ήταν αγαπημένο της μέρος έγιναν οι ζωντανές εικόνες μου και ένοιωθα πάντα οικεία μέσα σ’ αυτά. Έκτοτε με το πέρασμα των ετών και την συνεχή μου αναζήτηση αγάπησα πολλούς καλλιτέχνες και τάσεις που με επηρέασαν στις δουλειές μου.

–Πώς θα περιγράφατε το καλλιτεχνικό σας στυλ και πώς αυτό έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου; Υπήρξαν περίοδοι στη ζωή μου που ταλαντευόμουν. Η σύγχρονη τέχνη μπορεί να περιλαμβάνει πολλές, διαφορετικές τάσεις μαζί. Αυτό είναι κάτι που μπορούν να αποκωδικοποιήσουν οι ιστορικοί της τέχνης και να κατονομάσουν οι μέλλοντες. Στην τελευταία συλλογή θα έλεγα ότι ίσως έχω επιρροές από παραδοσιακούς, αλλά και κόμικ, Ιάπωνες καλλιτέχνες. Οι οργανικές φόρμες υπάρχουν παντού με έντονο σουρεαλιστικό αποτέλεσμα. Πριν μερικά χρόνια που έγινε το μεγάλο ” μπουμ” της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης στα έργα τέχνης ένοιωσα να λιώνω από έρωτα. Ήθελα να φυτευτώ ο ίδιος στις οθόνες. Αφού έχασα τον ύπνο μου και συνεχίζοντας να ζωγραφίζω συνειδητοποίησα ότι είχα επηρεασθεί ήδη και αυτό φαίνεται στα έργα μου. Θα έλεγα ότι είναι μια ζωγραφική μετά ΑΙ. Έγινε το ημικύκλιο επιστροφής από την ψηφιακή εικόνα στον άνθρωπο. Στον καμβά με χρώμα και πινέλα ξανά. Όλο αυτό είναι μια συνεχής εξέλιξη.

–Τι σημαίνει Τέχνη για τον Angelo Tziara και τι σημαίνει να είσαι καλλιτέχνης στην Ελλάδα σήμερα; Παρόλο που αυτό το φιλοσοφικό ερώτημα το έχουν απαντήσει πολλοί και μεγάλοι καλλιτέχνες για μένα είναι ανέκαθεν τρόπος ζωής. Είναι μεγάλες και μικρές καθημερινές επιλογές που κάποιος μη καλλιτέχνης τού είναι αδιανόητο αρχικά να τις σκεφτεί -πόσο αλώστε να τις ζήσει. Και φυσικά άλλες ανάγκες έχει ένας ψηφιακός καλλιτέχνης και άλλες κάποιος που χρησιμοποιεί παραδοσιακές μεθόδους όπως καμβά, χρώματα και πινέλα. Παντού είναι δύσκολα να είσαι καλλιτέχνης στις μέρες μας αλλά και πάντα. Ανήκω στην ομάδα των τυχερών γιατί στις δεκαετίες που πέρασαν με στήριξαν αξιόλογοι άνθρωποι που αγάπησαν τις δουλειές μου, κάτι με βοήθησε να ανταπεξέρχομαι στις ανάγκες μου και αυτό μου έδωσε χρόνο και άνεση να αναπτύξω αυτό που πίστευα και αγαπούσα να κάνω.

–Ποια θέματα ή μηνύματα προσπαθείτε να μεταδώσετε μέσω του έργου σας; Το ζητούμενο είναι ο θεατής να πάρει το μήνυμα που χρειάζεται. Τα συγκεκριμένα έργα λειτουργούν σαν καθρέφτες. Και ακριβώς αυτό είναι ελευθερία. Είναι έργα ανοιχτά σε ερμηνείες και συνδέεται κάποιος ή όχι σύμφωνα με δικό του ψυχικό κόσμο. Έτσι δεν εγκλωβίζω κανέναν. Τα μη αναγνωρίσιμα στοιχεία είναι αυτά που αφήνουν “χώρο” στον θεατή να ταξιδέψει όπου θέλει και επομένως το μήνυμα το δημιουργεί ο ίδιος.

–Στην Utopia παρατηρούμε πολύ έντονα ένα μοτίβο επανάληψης πολλών στοιχείων της φύσης και μια προσπάθεια για επαναπροσδιορισμό της πραγματικότητας. Γιατί για εσάς η φύση είναι τόσο σημαντική; Συνήθως τα βράδια διαβάζω ότι έχει να κάνει με βιολογία και αστρονομία κάνοντας σκέψεις για το ποια είναι η θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και πάντα με συναρπάζει η ιδέα να υπάρχουν άλλες ζωές. Είναι το ηρεμιστικό μου και η ντοπαμίνη μαζί. Είναι αυτά τα αποτελέσματα ερευνών που κάνουν τα πανεπιστήμια από όλο τον κόσμο να διεγείρουν την φαντασία μου αλλά μου δίνουν και ελπίδα. Έτσι ξεκίνησαν να προκύπτουν αυτές οι φόρμες μεταξύ οργανικών στοιχείων αλλά και πλαστικών. Φανταστικές εικόνες του υποσυνείδητου ή του κυβερνοχώρου. Η πραγματικότητα έτσι κι αλλιώς είναι προσωπική, προσωρινή και σύντομη, που θα λέγαμε ότι είναι ή ήταν μια ψευδαίσθηση.
Υπάρχουν ζωγραφικές αναφορές στο απλό γρασίδι σύμβολο της μακροζωίας και της ταπεινότητας. Η συμπεριφορά των ανθρώπων στην φύση θα έπρεπε να έχει την ίδια ακριβώς ευλάβεια που έχουν όταν προσεύχονται για κάτι σημαντικό.

–Τι είναι αυτό που θέλετε να εξωτερικεύσετε στο κοινό μέσα από αυτή την έκθεση; Κυρίως ελπίδα. Έχει να κάνει με την γέννηση, την αναγέννηση, το άπειρο, τον κόσμο ολόκληρο, τον πλανήτη μας αλλά και το σύμπαν. Δεν υπάρχει αρχή και τέλος σ’ αυτη την δουλειά. Όλα συνεχίζουν να υπάρχουν εδώ ή και κάπου μακριά από εδώ. Αυτό το άπειρο μου δημιουργεί μια ελευθερία και ευεξία για δημιουργία- για ταξίδι.

–Γιατί επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος χώρος στην Σύρο; Η επικοινωνία για αυτή την δουλειά είχε ξεκινήσει περίπου πριν ένα χρόνο με διάφορες αίθουσες των Αθηνών. Η θεματική αυτής της σειράς έργων αλλά και του μεγέθους της δουλειάς είχε τις ιδιαιτερότητές της. Θέλω να πω, ότι δεν μπορούν να δειχτούν οι δουλειές σε αίθουσες που δεν ταιριάζουν ή και που δεν έχουν τους απαραίτητους χώρους. Δέχτηκα τελικά να κάνω την έκθεση σ’ αυτό το χώρο γιατί καταρχήν χώρεσε όλη την δουλειά. Η πινακοθήκη των Κυκλάδων στην Σύρο, εκτός του ότι είναι ένας μοναδικός ιστορικός χώρος, το πρώτο τελωνείο της Ελλάδας, σε καθηλώνει η αρχιτεκτονική και η διαστάσεις των εσωτερικών χώρων του του κτιρίου.

–Θεωρείτε ότι η Τέχνη μπορεί τελικά να αλλάξει την πραγματικότητά μας και πώς; Η τέχνη πάντα άλλαζε την βαρετή πραγματικότητα γι΄αυτό και είναι απαραίτητη. Ας σκεφτεί, ας αναλογιστεί αυτή τη στιγμή κάθε αναγνώστης πώς θα ήταν η ζωή του χωρίς ίχνος τέχνης. Κάθε τέχνης. Να μην υπάρχει μουσική, τραγούδι, χορός, θέατρο, έργο τέχνης, αρχιτεκτονική, μόδα αλλά και η τέχνη της γεύσης, εννοώ της μαγειρικής. Και αναφέρω αυτές τις βασικές. Αν παραγκωνιστούν οι τέχνες μπορείτε να δείτε την εικόνα. Γι’ αυτό οι τέχνες χρειάζονται όχι απλώς να επιβιώνουν αλλά και αναπτύσσονται, να τις στηρίζουν.

–Ζούμε σε μια εποχή που πλέον ακόμα και η Τέχνη αρχίζει να λυγίζει από το βάρος των τεχνολογικών εξελίξεων, όπως το ΑΙ. Μπορεί πραγματικά η Τέχνη και ο καλλιτέχνης κατ’ επέκταση, να αντικατασταθεί τελικά από αυτά τα εργαλεία; Γενικά πιστεύω πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει τον άνθρωπο πιο μαλθακό ή καλύτερα μια μερίδα ανθρώπων. Ήδη υπάρχουν έργα ψηφιακά στα μουσεία ή και σε συλλέκτες αλλά πιστεύω ότι αυτά τα έργα είναι μια παρακαταθήκη πού χαρακτηρίζει την εποχή. Μπαίνουν στο αρχείο της ιστορίας. Τα χειροποίητα έργα από αληθινούς καλλιτέχνες θα είναι αυτά που θα έχουν τεράστια αξία κάποτε.

–Είναι τελικά ο ρόλος ενός καλλιτέχνη αναλώσιμος ή όχι; Όπως ακριβώς το λες. Υπάρχει ο καλλιτέχνης με ρόλο καλλιτέχνη, το οποίο είναι σαν γρίπη που μεταδίδεται, και το βλέπουμε γύρω μας και στις πλατφόρμες που σκρολάρουμε και αυτός ο καλλιτέχνης είναι ο ορισμός του αναλώσιμου και χαρακτηριστικό του είναι ότι συνεχώς απλώνεται. Και το άλλο είδος, που είναι καλλιτέχνης-καλλιτέχνης. Αυτό το είδος θα είναι πάντα εδώ, γιατί είναι απαραίτητο. Ο διαχωρισμός των δύο ειδών είναι θέμα εμπειρίας, πληροφορίας, ενστίκτου και, πάνω από όλα, ειλικρίνειας.

–Μετά την Utopia τι; Υπάρχει ήδη σε εξέλιξη η επόμενη σειρά έργων. Είναι η συνέχεια της δουλειάς που εκθέτω αυτή την στιγμή. Έργα μικρότερων διαστάσεων θέλοντας να προσηλωθώ περισσότερο στην λεπτομέρεια. Με κάθε έργο που τελικά αποφασίζω ότι τελείωσε γεννιούνται νέες εικόνες στον εγκέφαλο μου και είναι ανάγκη να τις υλοποιήσω. Η αλήθεια είναι ότι είμαι εργασιομανής. Στην δική μου πραγματικότητα είναι το τελάρο-παράθυρο απόδρασης από την “πραγματικότητα”.

*Ο Άγγελος Τζιάρα παρουσιάζει την ατομική του έκθεση με τίτλο “Utopia” στην Δημοτική Πινακοθήκη Κυκλάδων, στην Ερμούπολη της Σύρου στο πλαίσιο του προγράμματος Σύρος Πολιτισμός 2025.
Διάρκεια: Εως 15 Ιουνίου 2025
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη
www.tziara.com