Η κινηματογραφική ζωή του διακεκριμένου αθλητή από την παραγκούπολη της Μονρόβια στα ποδοσφαιρικά σαλόνια και στο Προεδρικό Μέγαρο.
Ακόμα και σαν σενάριο κινηματογραφικής ταινίας θα ήταν τραβηγμένο: Ένα παιδί που μεγάλωσε σε μια παραγκούπολη με τη γιαγιά του έγινε όχι μόνο σπουδαίος ποδοσφαιριστής, αλλά και πρόεδρος της χώρας του. Κι όλα αυτά στη σκληρή και αδυσώπητη Αφρική, μέσα σε εμφύλιο σπαραγμό, ρατσισμό και μια χώρα-συνώνυμο της διαφθοράς. Είναι αλήθεια ότι το Χόλυγουντ έχει αργήσει χαρακτηριστικά να αποτυπώσει τη ζωή του Ζορζ Γουεά σε ταινία.
Μια ζωή γεμάτη ανατροπές
Είχε πολλή ανηφόρα να ανέβει ο Ζορζ Γουεά από το πάμπτωχο προάστιο της Κλάρα Τάουν στα ποδοσφαιρικά σαλόνια όλης της γης και τελικά στο προεδρικό μέγαρο της Λιβερίας. Για τις ικανότητές του, ειδικά στην πολιτική, μπορεί να γίνει μεγάλη κουβέντα. Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι οι προθέσεις του και το ενδιαφέρον του για την πολύπαθη πατρίδα του.
Γεννημένος το 1966 στη Μονρόβια, την πρωτεύουσα της Λιβερίας -μάλιστα όχι σε κανονικό σπίτι αλλά σε μια ξύλινη παράγκα στην Κλάρα Τάουν- ο Ζορζ ήταν το τέταρτο παιδί ενός μηχανικού και μιας πωλήτριας φρούτων. Οι γονείς του χώρισαν όταν ήταν ακόμα βρέφος και το μεγάλωμά του ανέλαβε η γιαγιά του από το σόι του πατέρα του. Όπως όλα τα παιδιά της γειτονιάς, έτσι και ο Ζορζ έδειξε πάθος για τη μπάλα από μικρός -έπαιζε με αυτοσχέδιες μπάλες που έφτιαχνε από κουρέλια και χαρτιά.
Στα 15 του έπαιξε πρώτη φορά οργανωμένο ποδόσφαιρο στη Γιανγκ Σαρβάιβορς, την ομάδα της περιοχής του, την οποία οδήγησε σε δύο συνεχόμενες ανόδους, μέχρι τη Β’ κατηγορία της χώρας. Ενδιαφέρθηκαν γι’ αυτόν καλύτερες ομάδες, μάλιστα πριν ξενιτευθεί έπαιξε από έναν χρόνο στις δύο πιο ιστορικές ομάδες της Λιβερίας, την Μάιτι Μπαρόλε και την Ινβίνσιμπλ Ιλέβεν. Επειδή ήταν μικρός στην ηλικία δεν τον έβαζαν να παίζει βασικός, παρ’ ότι σκόραρε πολύ συχνά. Παράλληλα με το ποδόσφαιρο εργαζόταν και ως υπάλληλος στην κρατική τηλεφωνική εταιρεία.
Μόλις έκλεισε τα 21 του χρόνια αμέσως δέχτηκε πρόταση από την Τόνερε Γιαουντέ, ομάδα από το Καμερούν. Εκεί έπαιξε μόνο μία σεζόν (1987-88), αλλά η τύχη του άνοιξε. Ο Κλοντ Λε Ρουά, ο Γάλλος προπονητής της εθνικής Καμερούν, εντυπωσιάστηκε τόσο από τις ικανότητές του, που τον πρότεινε στον Αρσέν Βενγκέρ, τον πολύ γνωστότερο Αλσατό προπονητή, ο οποίος βρισκόταν τότε στη Μονακό.
Η ευρωπαϊκή του θητεία
Ο Βενγκέρ ταξίδεψε αστραπιαία στο Καμερούν για να τον δει να παίζει και δεν χρειάστηκε να τον παρακολουθήσει παρά μόνο σε ένα ματς. Το καλοκαίρι του 1988 η Μονακό υπέγραψε τον άγνωστο Λιβεριανό σέντερ φορ με μισθό μόλις 1.000 δολαρίων το μήνα, ψίχουλα για έναν ευρωπαϊκό σύλλογο, τα οποία όμως για τον Γουεά ήταν μια περιουσία. Αποτέλεσαν, βέβαια, ψίχουλα επίσης σε σχέση με αυτά τα χρήματα που έβγαλε αργότερα.
Η καριέρα του σε υψηλότατο επίπεδο κράτησε 13 ολόκληρα χρόνια: Τετραετία στη Μονακό (1988-92), τριετία στην Παρί Σεν Ζερμέν (1992-95), πενταετία στην ιταλική Μίλαν (1995-2000) και ολιγόμηνες θητείες στην Τσέλσι, τη Μάντσεστερ Σίτι και τη Μαρσέιγ. Συνολικά έπαιξε σε 350 ματς και σκόραρε 134 γκολ. Είχε και 75 συμμετοχές (με 18 γκολ) στην εθνική ομάδα της Λιβερίας.
Κατέκτησε 12 εγχώριους τίτλους, πρωταθλήματα και κύπελλα, αλλά και πολύ σημαντικές προσωπικές διακρίσεις. Παραμένει μέχρι σήμερα ο μοναδικός ποδοσφαιριστής από την Αφρική που έχει κατακτήσει τη Χρυσή Μπάλα, το βραβείο για τον καλύτερο ποδοσφαιριστή της χρονιάς (1995). Ανάμεσα στ’ άλλα ανακηρύχθηκε, επίσης, καλύτερος Αφρικανός ποδοσφαιριστής του 20ου αιώνα από τη FIFA, την παγκόσμια ποδοσφαιρική ομοσπονδία.
Πολλοί ποδοσφαιριστές από την Αφρική δείχνουν ευαισθησία για την πατρίδα τους όταν σταδιοδρομούν στην Ευρώπη και ο Γουεά δε ήταν εξαίρεση. Έγινε μέχρι και Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της UNICEF από το 1997, όταν βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας του. Προώθησε καμπάνιες εμβολιασμού κατά του AIDS, αλλά και της εκπαίδευσης των παιδιών, κυρίως στη Λιβερία και τη Γκάνα. Παράλληλα ίδρυση και το «George Weah Foundation», το οποίο επικεντρώνεται στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και την ανάπτυξη υποδομών στη Λιβερία. Χρηματοδότησε, επίσης, τη δημιουργία ακαδημιών ποδοσφαίρου στη χώρα του, αφού έβλεπε το ποδόσφαιρο ως μέσο για να ξεφύγουν τα παιδιά από τη φτώχεια.
Η πολιτική του καριέρα
Η δημοφιλία του ήταν τόσο σημαντική, που πριν ακόμα ολοκληρώσει την καριέρα του είχε αποφασίσει να ασχοληθεί πιο ενεργά με την πολιτική στη χώρα του. Η Λιβερία είναι από τα παλαιότερα κράτη της Αφρικής, ωστόσο επί δεκαετίες η χώρα είχε ρημάξει από εμφύλιες συγκρούσεις και το σύστημα που κυβερνούσε διαχρονικά ήταν βουτηγμένο στη διαφθορά. Ως μέλος της φυλής των Κρου, μιας από τις φτωχότερες της χώρας, ο Γουεά αποφάσισε να περάσει από τα λόγια στα έργα.
Στις εκλογές του 2005 αντίπαλός του για την προεδρία ήταν η Έλεν Τζόνσον Σέρλιφ, επί χρόνια στο πολιτικό σύστημα και σπουδαγμένη στο Χάρβαρντ. Ο άπειρος από τα πολιτκά Γουεά μπροστά της φαινόταν αφελής, έχασε καθαρά, ωστόσο πήρε το 28,3% των ψήφων στον πρώτο γύρο και το 40,6% στον δεύτερο. Οι συμπατριώτες του άκουσαν το μήνυμά του και η έλλειψη ανώτερης εκπαίδευσης, που προβλήθηκε ως μεγάλη του αδυναμία, έγινε τελικά το όπλο του. Στις εκλογές του 2011 ήταν υποψήφιος αντιπρόεδρος της χώρας, ωστόσο έχασε και πάλι από την Σέρλιφ.
Αποφάσισε να ακολουθήσει άλλο δρόμο, αφού τον κατηγορούσαν ότι έμενε εκτός της χώρας και δεν γνώριζε από πρώτο χέρι τα προβλήματά της. Το 2014 έθεσε υποψηφιότητα για απλός βουλευτής, μάλιστα στην περιφέρεια Μοντσεράδο, όπου αντιμετώπισε τον Ρόμπερτ Σέρλιφ, γιο της προέδρου, και νίκησε με εντυπωσιακό ποσοστό 78%.
Η στιγμή του έφτασε το 2017, όταν και εξελέγη πρόεδρος της Λιβερίας στην τρίτη του προσπάθεια με 60% στον δεύτερο γύρο. Εκείνη ήταν η πρώτη φορά μετά από 74 χρόνια που έγινε ομαλή μετάβαση εξουσίας στη χώρα. Η πλατφόρμα του επικεντρώθηκε στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του αναλφαβητισμού, την ανάπτυξη της οικονομίας και τη βελτίωση της καθημερινής ζωής.
Τα κατάφερε; Οι αριθμοί αμφισβητούν τις προθέσεις. Η ανάπτυξη δεν ξεπέρασε το 5% στην εξαετία που έμεινε στην εξουσία, αριθμός πολύ χαμηλός για τα δεδομένα της χώρας. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε μέχρι και στο 28%. Παρ’ ότι όλοι παραδέχονταν ότι ο ίδιος δεν άγγιζε κρατικά λεφτά για λάθος λόγο, τον κατηγόρησαν ότι δεν μπόρεσε να ελέγξει τους γύρω του.
Από την άλλη, αν κάτι άλλαξε προς το καλύτερο στη Λιβερία κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, αυτό ήταν η εκπαίδευση και η προστασία παιδιών και γυναικών. Κάτι καθόλου αυτονόητο για ένα κράτος που έζησε τον εμφύλιο σπαραγμό για πολλά χρόνια και τις ακρότητες και από τις δύο πλευρές. Η θητεία του αξιολογήθηκε θετικά σε σχέση με τους προκατόχους του, αν και ο ίδιος δηλώνει ακόμα και σήμερα ότι δεν έμεινε στην εξουσία όσο χρειαζόταν για να τα αλλάξει όλα.
Η τελευταία απόφαση της προεδρίας του ήταν και από τις πιο σημαντικές του. Στις εκλογές του 2023 έθεσε και πάλι υποψηφιότητα αντίπαλος του Τζόσεφ Μποακάι, τον οποίο είχε κερδίσει το 2017. Αυτή τη φορά έχασε με ελάχιστη διαφορά στον δεύτερο γύρο (49,6% έναντι 50,4% του αντιπάλου του). Αντί να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα -κάτι που δυστυχώς είναι ο κανόνας στην Αφρική ειδικά για όσους επιδιώκουν να επανεκλεγούν κι έχουν την εξουσία- ο Γουεά αναγνώρισε την ήττα του και παρέδωσε την Προεδρία.
Για το τέλος αφήνουμε το μπλέξιμο με την σωστή προφορά του ονόματός του. Το οποίο επικράτησε να αναφέρεται στον κόσμο σαν Ζορζ Γουεά και όχι Τζορτζ Γουία, που είναι το σωστό. Αυτό έγινε επειδή έκανε τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα στο ποδόσφαιρο στη γαλλόφωνη πλευρά του Καμερούν και από εκεί «μετακόμισε» στη Γαλλία, όπου έπαιξε για επτά συνεχόμενα χρόνια. Καταγράφηκε με γαλλική εκφορά, αν και οι συμπατριώτες του στη Λιβερία τον προσφωνούν με την αγγλόφωνη «εκδοχή» του ονόματός του.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image