Για πρώτη φορά χρονικά, το συγκεκριμένο παιχνίδι εμφανίστηκε στην πλησιέστερη με τη σημερινή του μορφή, τον 15ο αιώνα.
Για πολλούς αιώνες πριν το μπιλιάρδο, όταν δεν είχε μεταφερθεί στην επιφάνεια ενός τραπεζιού, παιζόταν στο έδαφος πάνω στο χώμα ή στο γρασίδι. Ακόμα και στην αρχαία Αθήνα, υπήρχε στην Ακρόπολη ένας χώρος όπου οι πολίτες αθλούνταν με μια μικρή μπάλα την οποία χτυπούσαν με κοντά μπαστούνια. Βέβαια στην μαρμάρινη εικόνα που υπάρχει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, η παράσταση θυμίζει περισσότερο το χόκεϊ.
Από την άλλη, αντίστοιχη μορφή είχε και το παιχνίδι που έπαιζαν χωρικοί αλλά και οι στρατιώτες που το μετέφεραν μετά τις σταυροφορίες στην Ευρώπη και κυρίως στη Γαλλία. Υπεύθυνος πάντως για την μεταφορά του στην επιφάνεια ενός τραπεζιού, υπήρξε ο Λουδοβίκος ο 11ος που, με αυτή την κίνηση, το μπιλιάρδο μεταφέρθηκε σε εσωτερικούς χώρους με τη μορφή που γνωρίζουμε και σήμερα.
Ιστορία του μπιλιάρδου
Στις αρχές του 16ου αιώνα, η δημοτικότητά του είναι πολύ υψηλή καθώς έχει αναχθεί ως αγαπημένη ενασχόληση όλων των κοινωνικών τάξεων -μάλιστα σχεδόν όλοι οι χώροι εστίασης είχαν εξοπλιστεί με ένα τραπέζι. Στην Αγγλία, η βασίλισσα Mary της Σκωτίας, λίγο πριν τον απαγχονισμό της δήλωσε στον αρχιεπίσκοπο της Γλασκόβης πόσο λυπάται που οι δεσμοφύλακες της στέρησαν τη χαρά να ξεδίνει με το αγαπημένο της παιχνίδι. Μέχρι και το 18ο αιώνα δεν υπήρχαν κανονισμοί, μάλιστα, κάποιοι παίκτες που φανατίζονταν ανέβαιναν επάνω στο τραπέζι για να επιτύχουν καλύτερες βολές με το κοντάρι, με αποτέλεσμα οι κακότεχνες κατασκευές να σπάνε.
Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, ήταν η έκδοση ενός βιβλίου με τους βασικούς κανόνες του μπιλιάρδου, από τον Charles Cotton και μεταξύ αυτών υπήρχε και η υποχρέωση των παικτών να έχουν τα πόδια τους στο πάτωμα. Στις μέρες μας χρησιμοποιούνται πάνω από 400 καραμπόλες, όπου υπεύθυνος για τη δημιουργία πολλών, υπήρξε ένας πολιτικός κρατούμενος, ο Francois Mingaud, στις αρχές του 19ου αιώνα. Παράλληλα, είναι αυτός που εφηύρε και τη δερμάτινη απόληξη της στέκας, ο οποίος μετά την αποφυλάκισή του επιδείκνυε τις γνώσεις του κατόπιν αμοιβής στα καφενεία του Παρισιού. Ήταν εκείνη η εποχή που το μπιλιάρδο πέρασε και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, πιθανότατα από Ολλανδούς και Άγγλους αποίκους, ακολουθώντας μια ξέφρενη πορεία καθώς πολύ σύντομα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές.
Η επαναφορά μέσω της μεγάλης οθόνης
Στις μέρες μας, υπάρχουν δύο βασικοί τύποι στο παιχνίδι, ο Αμερικανικός και ο Ευρωπαϊκός και παρότι τα “μπιλιαρδάδικα” -τουλάχιστον στην Ευρώπη- δεν είναι πια τόσο δημοφιλή, συναντάμε πολυτελή playrooms με ακριβής κατασκευής τραπέζια σε όλες σχεδόν τις κλειστές λέσχες, αλλά και σε αρκετά πολυτελή ξενοδοχεία σε όλον τον κόσμο. Για παράδειγμα στο Sanderson στο Λονδίνο, το The Danai Beach Resort στη Χαλκιδική, έως και στο υπερπολυτελές La Mamounia στο Μαρόκο.
Αιτία πάντως της σύγχρονης αναβίωσης του, στάθηκαν δύο γεγονότα, το 1961 και το 1986. Το πρώτο ήταν η κυκλοφορία της ταινίας “The Hustler”, βασισμένης στο μυθιστόρημα του Γουόλτερ Τέβις. Η ταινία απεικόνιζε τη σκοτεινή ζωή ενός λάτρη του παιχνιδιού που υποδυόταν ο Πολ Νιούμαν και στάθηκε η αφορμή να ανοίξουν δεκάδες νέες αίθουσες στην Αμερική. Μέχρι τη στιγμή που οι έντονες κοινωνικές ανησυχίες, ο μεγάλος σε διάρκεια πόλεμος στο Βιετνάμ και η αύξηση των υπαίθριων δραστηριοτήτων, οδήγησαν στην παρακμή του.
Το 1986, το “The Color of Money”, η συνέχεια του “The Hustler” με τον Πολ Νιούμαν και τον Τομ Κρουζ ως ανερχόμενο επαγγελματία, έφερε εκ νέου τον ενθουσιασμό σε μια νεότερη γενιά. Αυτή τη φορά όμως σε ένα νέο τύπο παικτών που ασπαζόταν τη νέα πολυτέλεια. Αυτός ήταν και ο λόγος για το άνοιγμα πολλών «κλειστών» στον πολύ κόσμο αιθουσών με προσεγμένη διακόσμηση αλλά και την οικονομική συμμετοχή των μελών τους.
Μια πολυτελής ενασχόληση
Ειδικά τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί εταιρείες που κατασκευάζουν ακριβά τραπέζια μπιλιάρδου σε μια μεγάλη σχεδιαστική ποικιλία. Από πιο κλασσικά έως φουτουριστικά, με πολυτελή υλικά και συχνά κατόπιν ειδικής παραγγελίας με τιμές που, σε κάποιες περιπτώσεις, αγγίζουν τα 12.000 ευρώ αλλά φτάνοντας σε πολύ μεγαλύτερα κόστη, ανάλογα με την κατασκευή και τη μοναδικότητα που θα ζητήσει ο υποψήφιος πελάτης.
Από τις πιο ακριβές περιπτώσεις είναι εκείνες των οίκων πολυτελείας, όπως της Louis Vuitton με επένδυση από δέρμα και το γνωστό μοτίβο με το μονόγραμμα του οίκου και τιμή κατόπιν συνεννόησης. Αλλά και η Gucci προτείνει τη δική της εκδοχή στην τιμή των 95.000 ευρώ. Πάντα όμως θα υπάρχουν και οι προτάσεις της Hermes, σε αυτή την περίπτωση όμως, η τιμές ξεπερνούν τις 265.000 ευρώ!
Eξωτερική φωτογραφία: www.vismara.it