Η επιστήμη πίσω από την ανάγκη μας για ζάχαρη και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό.
Η επιθυμία μας για γλυκό μετά από ένα γεύμα είναι ένα περίπλοκο φαινόμενο που επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως τα γονίδια, το περιβάλλον και η διατροφική μας κουλτούρα. Ωστόσο, υπάρχουν μερικοί βασικοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να θέλουμε αυτό το κομμάτι τιραμισού πριν σηκωθούμε από το τραπέζι: είναι σαν τα πυροτεχνήματα στο μεγάλο φινάλε μίας γιορτής -απλώς ολοκληρώνει την όλη εμπειρία.
Τι κρύβεται πίσω από αυτή τη λαχτάρα για γλυκό;
–Η πρώτη, πιο συνηθισμένη απάντηση πιθανόν σχετίζεται με τον τρόπο που το σώμα μας επεξεργάζεται τους υδατάνθρακες. Όταν τρώμε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, όπως ψωμί, ζυμαρικά ή ρύζι, το σώμα μας τα διασπά σε γλυκόζη, ένα είδος σακχάρου που χρησιμοποιείται από τα κύτταρά μας για ενέργεια. Σε απάντηση, το σώμα μας παράγει ινσουλίνη, μια ορμόνη που βοηθά στη μεταφορά της γλυκόζης στα κύτταρά μας. Ωστόσο, όταν τρώμε μεγάλο αριθμό υδατανθράκων, το σώμα μας μπορεί να παράγει περισσότερη ινσουλίνη από την απαραίτητη, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει γρήγορη κι απότομη πτώση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μας. Αυτή η πτώση του σακχάρου στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα πείνας και λαχτάρα για γλυκό.
Η λύση: Για τη διαχείριση των επίπεδων σακχάρου στο αίμα και για να μειώσουμε την επιθυμία για ζάχαρη μετά από ένα γεύμα, οι ειδικοί προτείνουν να επιλέγουμε ισορροπημένα γεύματα που περιλαμβάνουν συνδυασμό σύνθετων υδατανθράκων, φυτικών ινών, άπαχης πρωτεΐνης και υγιεινών λιπών. Αυτές οι τροφές βοηθούν στη σταθεροποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και θα μας κρατήσουν μακριά από την ανάγκη για ένα κομμάτι κέικ μετά το μεσημεριανό.
–Μια άλλη πιθανή εξήγηση σχετίζεται με τον τρόπο που ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται το αίσθημα της ανταμοιβής. Όταν απολαμβάνουμε κάτι γλυκό, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει ντοπαμίνη, ορμόνη που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Με τον καιρό, ο εγκέφαλός μας μπορεί να αρχίσει να συνδέει την κατανάλωση γλυκών με αυτά τα συναισθήματα ευχαρίστησης και ανταμοιβής, με αποτέλεσμα να τα λαχταράμε πιο συχνά. Απο ψυχολογική άποψη, μπορεί να συσχετίσουμε τα γλυκά με θετικές εμπειρίες, όπως ένα πάρτι γενεθλίων ή χαλαρά μεσημέρια Σαββάτου και να τα λαχταρούμε ως τρόπο να αναδημιουργήσουμε αυτές τις εμπειρίες.
–Οι ελλιπείς ώρες ύπνου, μαζί με το άγχος, είναι ακόμα δύο ισχυροί παράγοντας. Η εξήγηση κρύβεται στο ότι ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να διαταράξει την ισορροπία των ορμονών που ρυθμίζουν την πείνα, όπως η γκρελίνη και η λεπτίνη. Τα άτομα που στερούνται ύπνου μπορεί να εμφανίσουν αύξηση της όρεξης και λαχτάρα για τρόφιμα ‘’υψηλής ανταμοιβής’’, τα οποία είναι συχνά τα επεξεργασμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και υδατάνθρακες.
Λίγος έξτρα ύπνος είναι η ιδανική απάντηση για εκείνους που έχουν εντοπίσει ότι ψάχνουν για κάτι γλυκό όταν είναι κουρασμένοι. Μια μελέτη του 2013 που δημοσιεύτηκε στο Nature Communica φανέρωσε ότι όσο πιο εξαντλημένοι αισθάνονται οι άνθρωποι, τόσο περισσότερο επιθυμούν τροφές υψηλής θερμιδικής αξίας.
Και η συνήθεια δεν μένει εκτός σ’ αυτή τη συζήτηση. Με την πάροδο του χρόνου, το μοτίβο να τελειώνουμε τα γεύματα με γλυκό μπορεί να γίνει μια βαθιά ριζωμένη συνήθεια. Αυτή η ρουτίνα σχηματίζει έναν συσχετισμό στον εγκέφαλο μεταξύ της ολοκλήρωσης ενός γεύματος με ένα κύμα ευχαρίστησης προερχόμενο από τη ζάχαρη.
Πώς να περιορίσουμε τις λιγούρες για γλυκό;
Παλιότερη έρευνα από το Πανεπιστήμιο Northwestern διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που έκαναν αυστηρή δίαιτα ήταν πιο πιθανό να υπερβούν τα όρια με την πρώτη ευκαιρία που θα τους δινόταν για γλυκό σε σχέση με άτομα που δεν έκαναν δίαιτα. Άρα, μία πιο προσεκτική επιλογή σε μία γλυκιά λιχουδιά είναι μία λύση.
Με ποιες επιλογές μπορούμε να αντικαταστήσουμε το γλυκό;
–Φρουτοσαλάτα: Μερικά από τα αγαπημένα μας φρούτα, όπως φράουλες, ακτινίδιο, ανανάς και μάνγκο, ανακατεμένα μαζί σε μια πολύχρωμη και δροσιστική γλυκιά απόλαυση.
–Γιαούρτι με μέλι και σταφίδες ή χουρμάδες: Αυτό το επιδόρπιο είναι γεμάτο πρωτεΐνες, είναι απλό και χορταστικό. Σε ένα κεσεδάκι γιαούρτι προσθέτουμε λίγο μέλι και μερικά αποξηραμένα φρούτα για ένα γλυκό και κρεμώδες σνακ.
–Μαύρη σοκολάτα: Ένα τετράγωνο μαύρης σοκολάτας έχει υψηλό ποσοστό κακάο, είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και η καλύτερη δικαιολογία για ένα δεύτερο κομματάκι είναι ότι έχει οφέλη για την υγεία της καρδιάς.
–Ψημένα μήλα: Μερικά κομμένα μήλα, βρασμένα ή ψημένα στον φούρνο και πασπαλισμένα με κανέλα και λίγο μέλι. Ταιριάζει τέλεια το γιαούρτι ή μια μπάλα παγωτό βανίλια γιατί το κλειδί δεν είναι στη στέρηση αλλά στην ισορροπία και το μέτρο.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image