Δίπλα σε μια λαμπερή αλπική λίμνη το βραβευμένο αρχιτεκτονικό γραφείο Snøhetta προσδίδει στο καταφύγιο Barroude στα Πυρηναία όρη μια νέα μορφή.
Χωροθετημένο σε έναν τόπο που αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, το Refuge de Barroude είναι ένα ορεινό καταφύγιο στην καρδιά του Εθνικού Πάρκου των Πυρηναίων, στο Cirque de Barroude -μια εκθαμβωτική, αμφιθεατρική κοιλότητα σε υψόμετρο 2.377 μέτρων. Το νέο κτίριο, που θα ανεγερθεί στη θέση του παλιού καταφυγίου που καταστράφηκε από πυρκαγιά πριν από δέκα χρόνια, θα εξυπηρετεί τόσο τους ορειβάτες της Haute Route Pyrénéenne, μιας απαιτητικής διαδρομής που διασχίζει την οροσειρά από τον Ατλαντικό έως τις ακτές της Μεσογείου, όσο και το προσωπικό του Εθνικού Πάρκου.
Περιβαλλοντική προσέγγιση
Το λιτό, φουτουριστικό σχέδιο του νέου Refuge de Barroude φέρει την υπογραφή της Snøhetta και, όπως και άλλα έργα του νορβηγικού αρχιτεκτονικού γραφείου, λειτουργεί ως πρόσκληση για εμβύθιση στη φύση. «Η κεντρική ιδέα βασίζεται στην πρόθεση να προσφερθεί ένα ασφαλές καταφύγιο για τους ορειβάτες, ενώ παράλληλα διατηρείται η ακεραιότητα και η μεγαλοπρέπεια του φυσικού τοπίου. Σε αυτό το επιβλητικό περιβάλλον, όπου η ανθρώπινη παρουσία πρέπει να παραμείνει ταπεινή, η σύλληψη του έργου επιτυγχάνει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην ενσωμάτωση και την ορατότητα», σημειώνουν οι αρχιτέκτονες.
Αντλώντας έμπνευση από τις κυματιστές κορυφογραμμές και την άγρια ομορφιά των Πυρηναίων, η Snøhetta σχεδίασε ένα κτίριο από πέτρα, ξύλο και αλουμίνιο που ακολουθεί το φυσικό ανάγλυφο και μοιάζει σαν να φωλιάζει δίπλα στη λαμπερή λίμνη. Με απαλές γραμμές και μια πράσινη στέγη που συγχωνεύεται με το τοπίο, το καταφύγιο περνά σχεδόν απαρατήρητο, ενώ ταυτόχρονα ξεχωρίζει χάρη στην επιφάνεια του αλουμινίου που αντανακλά μερικώς το φως.
Η διάταξη του κτιρίου οργανώνεται σε δύο λειτουργικές ζώνες: από τη μία βρίσκονται οι κοιτώνες, η τραπεζαρία και οι χώροι υποδοχής, και από την άλλη οι ιδιωτικοί χώροι του φύλακα και του προσωπικού. Οι ζώνες ονομάζονται Terrier (λαγούμι, κρυσφήγετο) και Cairn (λιθοσωρός -η απλή κατασκευή από συσσωρευμένους λίθους που χρησιμοποιείται χιλιάδες χρόνια για τη σήμανση μονοπατιών). Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες, η πρώτη υποδηλώνει ζεστασιά και ασφάλεια, ενώ η δεύτερη έναν προορισμό, ένα ορόσημο χτισμένο από τα φυσικά στοιχεία του βουνού. Η φιλόξενη, φωτεινή τραπεζαρία και η ανοιχτή κουζίνα έχουν πανοραμική θέα στη λίμνη και το επιβλητικό Cirque de Barroude, ενώ οι κοιτώνες -με βορινό προσανατολισμό- αντικρίζουν τις χιονισμένες κορυφές.
Το καταφύγιο αποτελεί πρότυπο βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Η συμπαγής κατασκευή του μειώνει την ενεργειακή κατανάλωση για θέρμανση και ψύξη, η μεγάλη φυτεμένη στέγη του ενσωματώνεται στη χλωρίδα της περιοχής, ενώ ένα προστατευτικό κέλυφος από ανακυκλωμένο αλουμίνιο θωρακίζει το κτίριο από τους ανέμους. Ντόπια πέτρα και ανακυκλωμένο ξύλο, φωτοβολταϊκά συστήματα, θέρμανση και ζεστό νερό με βιομάζα, και πόσιμο νερό από δεξαμενή που αποθηκεύει νερό από κοντινή πηγή συνθέτουν ένα «πράσινο» καταφύγιο χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Με έδρα το Όσλο και γραφεία από τη Νέα Υόρκη και το Παρίσι μέχρι τη Μελβούρνη, η Snøhetta, που ιδρύθηκε το 1989 από τον Νορβηγό αρχιτέκτονα Kjetil Thorsen, δραστηριοποιείται στην αρχιτεκτονική, την αρχιτεκτονική τοπίου, τον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, την τέχνη και το product design. Μοιράζεται το όνομά της «με ένα όμορφο, απομακρυσμένο και ιστορικά σημαντικό βουνό στην κεντρική Νορβηγία» και απέκτησε παγκόσμια φήμη με τη Bibliotheca Alexandrina (2002), μια σύγχρονη αναβίωση της θρυλικής αρχαίας Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Ακολούθησε η Εθνική Όπερα του Όσλο (2008), ένα εμβληματικό κτίριο από λευκό μάρμαρο Carrara και γρανίτη, που μοιάζει με αναδυόμενο παγόβουνο και τιμήθηκε με το Βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής της Ε.Ε. Mies van der Rohe.
«Αν και τα μεγαλύτερα έργα μας τραβούν συχνά την προσοχή, συνεχίζουμε να δουλεύουμε σε μια ευρεία γκάμα κλίμακας και τύπων, ξεκινώντας από κάτι τόσο μικρό όσο μια φωλιά πουλιού ή μια κυψέλη μελισσών», εξηγούν οι ίδιοι. Στο Refuge de Barroude, που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2027, παραμένουν πιστοί στην αποστολή τους: «Να δημιουργούν μια αίσθηση τόπου και θαυμασμού».
Φωτογραφίες: Courtesy of Snøhetta
www.snohetta.com