Σκαρφαλωμένο στον λόφο ενός κρητικού χωριού το έργο Lofos του 2022 αποθεώνεται από τα ξένα media.
Ενα έργο με πρωταγωνιστές το κρητικό τοπίο, τη θέα στη θάλασσα και την τέχνη της λεπτομέρειας που χαρακτηρίζει τα έργα των block722 των Σωτήρη Τσέργα (Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Διευθύνων Σύμβουλος & Εταίρος), Κάτιας Μαργαρίτογλου (Creative Director & Eταίρος) και της Φραντσέσκα Μπαλφούσια (Αρχιτέκτονας). Το σπίτι αρθρώνεται σε διαφορετικά επίπεδα ακολουθώντας την κλίση του εδάφους- από το πιο ψηλό σημείο και κατεβαίνοντας σταδιακά. Αυτό που ξεχωρίζει αυτό το σπίτι είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πραγμάτων έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί για αυτό το συγκεκριμένο έργο. Όλες οι κατασκευές στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, τα έπιπλα και το μεγάλο γλυπτό από τον Έλληνα καλλιτέχνη Παντελή Χανδρή, που έχει ενσωματωθεί στον τοίχο του μεγάλου σαλονιού, ακολουθούν και εξελίσσουν την αρχική ιδέα του έργου. Παρακάτω ακολουθεί η περιγραφή των πιο χαρακτηριστικών στιγμών της ιστορίας του εν λόγω σπιτιού διατυπωμένες από τους ίδιους τους δημιουργούς:
Οι προκλήσεις για το Block722
ΣΤ: H μεγαλύτερη πρόκληση για εμάς ήταν να τοποθετηθεί το σπίτι (πάνω από 500τμ, μαζί με τα υπόγεια) στην κορυφή ενός λόφου εντάσσοντας το με έναν οργανικό τρόπο σε αυτό. Οι όγκοι του σπιτιού είναι ορατοί από διαφορά σημεία και γωνιές, καθώς το προσεγγίζεις από ψηλά. Σχεδιάσαμε και τοποθετήσαμε τους βασικούς όγκους του κυρίως σπιτιού στο ψηλότερο σημείο του λόφου και τους ξενώνες περιμετρικά, σε ένα πιο χαμηλό επίπεδο. Στην προσπάθεια μας να βυθίσουμε το σπίτι στον λόφο και να το εντάξουμε αρμονικά στο περιβάλλον του, χρησιμοποιήσαμε υλικά από το οικόπεδο και βλάστηση από τον βράχο στον οποίο ακουμπάει το σπίτι, μεταφέροντας τα φυσικά στοιχεία του στις οροφές των όγκων.
Ενώ λοιπόν πετύχαμε την ένταξη των σπιτιών στο περιβάλλον, κάτι που διαπιστώνει κανείς κατεβαίνοντας από ψηλά, την ίδια στιγμή όταν βρίσκεσαι από την μεριά του σπιτιού που κοιτάει την θέα της θάλασσας έχεις την αίσθηση ότι είσαι πολύ ψηλά- απολαμβάνεις το μεγαλείο της θεάς. Αυτό το παράλληλο συναίσθημα που από ψηλά κατεβαίνοντας νιώθεις ότι το σπίτι έχει βυθιστεί και βυθίζεσαι μαζί του στο τοπίο και όταν βρίσκεσαι στο επίπεδο του σπιτιού από την πλευρά της θεάς, νιώθεις ότι είναι υπερυψωμένο και εσύ μαζί του. Ένα συναίσθημα που εμπεριέχει την γείωση και την ανάταση μαζί. Μία επιπλέον πρόκληση για εμάς ήταν όλες οι ειδικές κατασκευές και τα χειροποίητα έπιπλα, τα οποία σχεδιάσαμε και κατασκευάσαμε ειδικά για το σπίτι αυτό.
Τα περισσότερα αντικείμενα και κατασκευές σχεδιάστηκαν από εμάς και εφαρμόστηκαν από ντόπιους τεχνίτες. Έπρεπε να αντιληφθούμε την τεχνική κατάρτιση του κάθε τεχνίτη, όπως και τις δυνατότητες των μηχανημάτων που είχαν. Την ίδια στιγμή οι απαιτήσεις ήταν πολύ υψηλές, τόσο σχεδιαστικά, όσο και λειτουργικά, μιας και στους ίδιους χώρους συνυπήρχαν επώνυμα έπιπλα γνωστών εταιρειών με εργοστασιακό φινίρισμα. Η συνύπαρξη θα έπρεπε να ήταν τουλάχιστον ισάξια. Είναι κάτι που καταφέραμε με συλλογική προσπάθεια από όλη την αρχιτεκτονική, σχεδιαστική αλλά και τεχνική ομάδα μέσα από μια συνεχή και πολύωρη εργασία με στόχο πάντα το καλύτερο αποτέλεσμα για το έργο.
Η μικτή ελληνική και σκανδιναβική κληρονομιά των Βlock722 σε αυτό το έργο
ΚΜ: Νομίζω ότι σε αυτό το έργο μπορείτε να δείτε τη μικτή κληρονομιά που έχουν οι Block722 ως υπόβαθρο, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έργο. Το μείγμα σκανδιναβικής-μεσογειακής γλώσσας στο σχεδιασμό εκφράζεται στη συνολική ατμόσφαιρα- ο προσεκτικός χειρισμός του μεσογειακού ηλιακού φωτός που έχει ένα τεράστιο εύρος έντασης και ζεστασιάς μπορεί να αλλάξει δραματικά την αίσθηση του χώρου. Και πώς δείχνουν τα υλικά, πώς τονίζεται η εμφάνισή τους- αυτή είναι μια πτυχή του τρόπου με τον οποίο η εγγενής ελληνική ζωντάνια στην έκφραση της συνοδεύεται (συνυπάρχει) με την πιο ισορροπημένη, μινιμαλιστική και καθαρή αισθητική του σκανδιναβικού σχεδιασμού.
Οδηγός ο τρόπος ζωής των ιδιοκτητών
ΦΜ: Μας ζητήθηκε να σχεδιάσουμε ένα σπίτι προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τις συνήθειες τους. Το ζευγάρι ήθελε ένα σπίτι όπου θα μπορούσε να χαλαρώσει με θέα την θάλασσα και το άγριο κρητικό τοπίο, να περάσει καλά με φίλους, να ετοιμάσει δείπνο με την οικογένεια και να απολαύσει με κάποια ιδιωτικότητα τις δραστηριότητες αναψυχής. Κάθε χώρος σχεδιάστηκε σε διάλογο με τις καθημερινές τελετουργίες των ιδιοκτητών και σε αλληλεπίδραση με το φως του ήλιου και τη θέα. Οι χώροι διαβίωσης και τα υπνοδωμάτια τοποθετήθηκαν προς την πιο ηλιόλουστη πλευρά του χώρου (νοτιοανατολικά), με στοιχεία σκίασης να τους προστατεύουν. Το πρωινό φως καθόρισε τα σημεία όπου γίνεται το μαγείρεμα και το μοίρασμα του φαγητού. Τέλος, ένα ειδικό σημείο για θέα στο ηλιοβασίλεμα, που επιλέχθηκε από το ζευγάρι και απομονώθηκε από το υπόλοιπο σπίτι, διαμορφώθηκε φυσικά στη δυτική άκρη του βράχου.
Τοπικοί τεχνίτες
KM: Δουλέψαμε με ντόπιους τεχνίτες, αλλά με έναν τρόπο που ήταν αρκετά πρωτόγνωρος γι’ αυτούς. Ο λιθοξόος για παράδειγμα δεν είχε δοκιμάσει ποτέ στο παρελθόν παρόμοιο τρόπο εργασίας. Η γνώση της επεξεργασίας της πέτρας προφανώς υπήρχε, αλλά δεν είναι τόσο συνηθισμένο σε αυτά τα χωριά οι τεχνίτες να εργάζονται με ακριβείς οδηγίες. Θέλαμε οι δύο πέτρινοι όγκοι του έργου να κατασκευαστούν με μεγάλη προσοχή στη συμμετρία και με πολύ συγκεκριμένα όρια/περιγράμματα. Κάναμε αρκετά δείγματα πέτρινων τοίχων και βρήκαμε τη μέθοδο που χρειαζόμασταν για να πετύχουμε αυτό που θέλαμε. Το ίδιο και με τον τοπικό ξυλουργό. Είχε και αυτός καλή εργασιακή εμπειρία και υπόβαθρο, αλλά όχι τόσο σε αυτό το είδος κατασκευής, όπου κάθε μικρή λεπτομέρεια στην ενσωματωμένη ή ανεξάρτητη κατασκευή ήταν σημαντική για εμάς. Και φυσικά, το φινίρισμα του ξύλου. Όλες οι ξυλουργικές εργασίες είχαν υποστεί φυσική επεξεργασία και έπρεπε να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερη από την εμφάνιση της αρχικής τους κατάστασης.
Συνεργαστήκαμε με μια παραδοσιακή υφαντουργό που είχε μεγάλη εμπειρία στην ύφανση με παραδοσιακά υλικά όπως το μαλλί και το βαμβάκι. Σε αυτό το έργο χρησιμοποιήσαμε τις τεχνικές και την εμπειρία της, αλλά με άλλα υλικά όπως χάρτινα και δερμάτινα κορδόνια. Και φυσικά, ήταν πολύ διαφορετικό να εφαρμόσουμε την ύφανση σε ξύλινες κατασκευές, όπως ντουλάπια και κεφαλάρια. Ήταν άλλο ένα σπουδαίο παράδειγμα διαφορετικών δημιουργικών μυαλών που συναντήθηκαν και δημιούργησαν κάτι σε συνεργασία.
Φωτογραφίες: Ana-Santl