Τι προβλέπουν οι κανονισμοί, τι προστάζουν οι καλοί τρόποι και τι βιώνουν οι επιβάτες στη μάχη της διεκδίκησης του προσωπικού χώρου.
Μια ανάσα προτού ξεκινήσει η πτήση -είτε αυτή αποτελεί την αφετηρία του πολυπόθητου ταξιδιού στις Μαλδίβες είτε το αναγκαίο κακό της μετάβασης στη Θεσσαλονίκη για κάποιο συνέδριο-, όλοι παίρνουν τη θέση τους, στριμώχνουν τις δωρεάν αποσκευές τους στα ντουλάπια πάνω από τα καθίσματα και βυθίζονται στο σκρολάρισμα στα social media, ειδικά όσοι τρέμουν τη διαδικασία της πτήσης.
Συχνά είναι εκείνοι -μαζί με όσους θεωρούν σιωπηλά πως ο κόσμος στρέφεται γύρω τους και μόνο- οι λίγοι παραπάνω “έτοιμοι για καβγά”, που μόλις το αεροσκάφος φτάσει το ενδεδειγμένο υψόμετρο και η ένδειξη “προσδεθείτε” σβήσει, θα ρίξουν το κάθισμά τους τέρμα πίσω, μειώνοντας ασφυκτικά τον προσωπικό χώρο του επιβάτη στο πίσω κάθισμα.
Πόσο δικαίωμά μας είναι όμως το να γέρνουμε το κάθισμά μας; Σίγουρα έχουμε βρεθεί στην πίσω θέση όταν μια άγαρμπη κίνηση του μπροστινού τραντάζει τον δίσκο φαγητού μας κι εμάς να απαντάμε “υπάρχει άνθρωπος πίσω”. Λίγα χρόνια νωρίτερα, ωστόσο, θυμάμαι να βλέπω χαμογελαστό τον φροντιστή της Ολυμπιακής να σπρώχνει απαλά το αντίστοιχο κάθισμα, ενημερώνοντας παράλληλα σχετικά τον επιβάτη για το ότι η πτήση αυτή πρέπει να είναι εξίσου άνετη για όλους.
Σήμερα όμως, όπου η εσωτερική φόρτιση του καθενός μας, δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ με το τι θεωρούμε δικαίωμά μας -παραβλέποντας τεχνηέντως το τι είναι υποχρέωσή μας-, οι διενέξεις μεταξύ επιβατών με αφορμή το περιβόητο private space αποτελεί μόνιμη επωδό.
Παίρνοντας θέση περί θέσεων
Από την πλευρά των αερομεταφορέων, η λύση “2 σε 1” είναι τόσο απλή στα χέρια των low cost carriers: Τα καθίσματα σε εταιρείες όπως η αμερικανική Spirit ή η Ryanair δεν “πέφτουν” καν, αφού μεταξύ μας, η διάταξη της καμπίνας είναι τέτοια ώστε να χωρούν όσο περισσότερα καθίσματα, άρα η ανάκλιση θα αποτελούσε ούτε λίγο ούτε πολύ μια αμαρτωλή σπατάλη ενδεχόμενου κέρδους. Η επίσημη απάντηση βέβαια είναι πως με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται περισσότερη ασφάλεια -όπως ισχύει και με άλλες πολιτικές κατά την πτήση, π.χ. η τοποθέτηση ατόμων με μειωμένη κινητικότητα στη θέση του παραθύρου (κάντε εικόνα στο μυαλό σας μια εκκένωση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης…).
Οσο για τις “μεγάλες” εταιρείες (όπως η Delta, που κατευνάζει τα πνεύματα μειώνοντας την ανάκλιση κατά 5 εκατοστά), μεταξύ μας, φαίνεται να ανησυχούν περισσότερο για την καταβαράθρωση των κερδών τους στην προσπάθεια να διατηρήσουν το κύρος τους και να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό, παρά να παραχαϊδέψουν τους ολοένα πιο απαιτητικούς (και δύστροπους επιβάτες). Υπερβολικός ο χαρακτηρισμός; Μάλλον όχι, αν λάβουμε υπόψη τα τελευταία στοιχεία της έρευνας του The Vacationer, που πρόεκυψαν από δείγμα 1.100 Αμερικανών ερωτηθέντων.
Μπορεί μεν το 77% εξ αυτών να θεωρεί αγένεια το ρίξιμο του μπροστινού καθίσματος μέχρι τέρμα, όμως την ίδια στιγμή τουλάχιστον το 35% δήλωσε πως δεν θα άλλαζε θέση (και τη βολή του) προκειμένου να καθίσουν μαζί όλα τα μέλη μιας οικογένειας που ταξιδεύει μαζί, ενώ το 36% βγάζει τα παπούτσια του κατά την πτήση αδιαφορώντας για τις… επιπτώσεις. Ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον πάντως κρύβουν τα αποτελέσματα έρευνας του YouGov, σύμφωνα με τα οποία οι Ευρωπαίοι δείχνουμε τη λιγότερη ανοχή απέναντι στο κάθισμα που πέφτει μπροστά μας, κατά 59% των ερωτηθέντων, σε αντίθεση με το 46% εκ των Αμερικανών.
Τελικά ποιος έχει δίκιο;
Κανείς. Ή μήπως όλοι; Η κοινή λογική λέει πως πρέπει να τα βρούμε κάπου στη μέση και πως τη λύση θα δώσει ένας συνδυασμός καλών προθέσεων και ακόμα καλύτερης ανατροφής, αφού ανεξαρτήτως προορισμού και διάρκειας πτήσης, όλοι έχουν πληρώσει εισιτήριο για να φτάσουν στον προορισμό τους. Αν προσθέσουμε και την άποψη του καθηγητή της Σχολής Νομικής του Πανεπιστημίου Columbia όπως αποτυπώνεται στο βιβλίο του “Mine!: How the Hidden Rules of Ownership Control Our Lives”, “αυτό που αγοράζουμε είναι το εισιτήριο. Ο χώρος δεν ανήκει ούτε στον έναν ούτε στον άλλον επιβάτη. Ανήκει στην εταιρεία”.
Η διαχείρισή του είναι δικό της ζήτημα και η πολιτική εν πτήσει συχνά διαφέρει από εταιρεία σε εταιρεία, άρα και από αυτή την άποψη, σε τέτοιες δυσάρεστες περιστάσεις όλοι ερχόμαστε περισσότεροι αντιμέτωποι με τις δικές μας ηθικές αρχές και το πώς αντιλαμβανόμαστε την έννοια των etiquette manners.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image