Ο ομογενής οραματιστής που μεγάλωσε με τα όνειρα του διαστήματος και σχεδιάζει την αισιόδοξη πραγματικότητα του αύριο.
Τον φαντάζεσαι παιδί, σ’ ένα διαμέρισμα στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης, να στήνει στον καθρέφτη του δωματίου του αυτοσχέδιες διαστημικές αποστολές με ρουκέτες από χαρτόνι και χαρτοταινία. Ο Πίτερ Διαμαντής ήταν αυτό το παιδί. Το παιδί που στα 8 του χρόνια έδινε διαλέξεις στους γονείς του για την αποίκηση του Άρη, στα 12 του κατασκεύασε ένα αληθινό και λειτουργικό σύστημα εκτόξευσης τριών ρουκετών ταυτόχρονα και που στα 17 του είχε ήδη καταλάβει ότι η ζωή του δεν θα ακολουθούσε τις συνηθισμένες τροχιές.
Γιος Ελλήνων μεταναστών, ο Πίτερ Διαμαντής γεννήθηκε το 1961 και μεγάλωσε ανάμεσα σε μια αυστηρή, αλλά στοργική οικογένεια γιατρών που πίστευαν στην αξία της εκπαίδευσης σχεδόν με θρησκευτική ευλάβεια. Ο γυναικολόγος πατέρας του τον ήθελε γιατρό. Κι εκείνος έγινε. Αλλά όχι μόνο. Γιατί στο MIT και στο Χάρβαρντ, όπου φοίτησε ταυτόχρονα χάρη σε ένα κοινό πρόγραμμα βιοϊατρικών επιστημών, ο Πίτερ δεν έμεινε μόνο στα εργαστήρια. Ίδρυσε οργανισμούς, ένωσε φοιτητές απ’ όλο τον κόσμο με κοινό σκοπό το διάστημα, επέστρεψε στο MIT για να σπουδάσει αεροναυτική και εργάστηκε στη NASA προτού πάρει το πτυχίο ιατρικής.
Κυνηγώντας τα πιο τολμηρά όνειρα
Δεν έβλεπε σύνορα ούτε ανάμεσα στις επιστήμες, ούτε ανάμεσα στις χώρες Ούτε, φυσικά ανάμεσα στο παρόν και το μέλλον. Όταν το 1996 ανακοίνωσε τη δημιουργία του XPRIZE, ενός βραβείου 10 εκατ. δολαρίων για την πρώτη ιδιωτική ομάδα που θα κατάφερνε να στείλει επανδρωμένο όχημα στο Διάστημα και να το επαναλάβει μέσα σε δύο εβδομάδες, πολλοί τον αντιμετώπισαν σαν ακόμα έναν φουτουριστή. Μέχρι που το SpaceShipOne κέρδισε το βραβείο το 2004, αποδεικνύοντας πως η ιδιωτική διαστημική βιομηχανία δεν είναι όνειρο, αλλά αρχή επανάστασης. Το XPRIZE έγινε θεσμός. Και ο Διαμαντής, πρωταγωνιστής μιας νέας εποχής όπου η καινοτομία δεν καθοδηγείται μόνο από κυβερνήσεις και κολοσσούς, αλλά κι από επίμονους ανθρώπους που πιστεύουν πως το ακατόρθωτο είναι θέμα κινήτρου.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, η XPRIZE διοργάνωσε και άλλους θεματικούς διαγωνισμούς, από ρομποτική για τη Σελήνη (Google Lunar XPRIZE) έως διαγωνισμούς εξοικονόμησης ενέργειας (Automotive XPRIZE), βοηθώντας να αναπτυχθούν νέα οικοσυστήματα τεχνολογίας. Δεν περιορίστηκε στο διάστημα. Γιατί ο ίδιος έλεγε πάντα πως «το πιο εντυπωσιακό ταξίδι δεν είναι στο διάστημα, αλλά μέσα στο ανθρώπινο σώμα». Από τις μηδενικές βαρύτητες με την Zero Gravity Corporation του 1994 και τις τροχιές της Space Adventures το 1998, πέρασε στη Human Longevity Inc.
Η μακροζωία και η “κατάκτηση” του χρόνου
Ανέκαθεν ο Πίτερ Διαμαντής γοητευόταν από την έννοια του χρόνου και μιας προσπάθειας που φαίνεται (ακόμα;) ακατόρθωτη, να τον καταργήσει. Έχει αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος της τελευταίας δεκαετίας στην αναζήτηση της παράτασης της ανθρώπινης ζωής. Όχι με όρους φιλοσοφικής ουτοπίας, αλλά με επενδύσεις, εργαστήρια και startups που μετατρέπουν τη βιολογία σε κώδικα και την κυτταρική φθορά σε πρόβλημα προς επίλυση.
Το 2013 ίδρυσε τη Human Longevity Inc.,ένα φιλόδοξο εγχείρημα που βασίστηκε στην ιδέα πως η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος μπορεί να προσφέρει ιατρική πρόληψη με ακρίβεια ακριβείας. Ακολούθηκαν, λίγα χρόνια αργότερα, δύο ακόμα εταιρείες, η Vaxxinity και η Celularity, που στράφηκαν στην ανοσοθεραπεία και στην επαναπρογραμματισμένη κυτταρική αναγέννηση. Τα τελευταία χρόνια είναι από τους πιο ενεργούς χρηματοδότες στον χώρο της αναγεννητικής ιατρικής και της επιγενετικής. Και τα αποτελέσματα είναι τόσο καθαρά πια, που δεν μιλάμε για το “αν”, αλλά για το “πότε”.
Για τον Διαμαντή, η μακροζωία είναι ο νέος προμαχώνας του ανθρώπινου πολιτισμού: όπως κάποτε κατακτήσαμε τη σελήνη, τώρα πρέπει να κατακτήσουμε τον χρόνο. Οι φίλοι του τον αποκαλούν “techno-optimist”, αλλά εκείνος επιμένει ότι είναι απλώς ρεαλιστής. Το πιο ριζοσπαστικό του όραμα δεν είναι η αθανασία, αλλά να έχει κάποιος τη δυνατότητα να ζει τόσο, ώστε να μπορεί να ξανασχεδιάσει τη ζωή του από την αρχή. Σαν να είναι μια startup.
Το 2020 συνετέλεσε στη δημιουργία της COVAXX (νυν Vaxxinity), με στόχο ανάπτυξη εμβολίων κατά του κορονοϊού, ενώ διευθύνει και την Fountain Life, πλατφόρμα διαγνωστικών και θεραπευτικών καινοτομιών για την πρόληψη και υγεία στον χρόνο. Μόλις πριν από λίγους μήνες επανέφερε την XPRIZE για τη μακροζωία, με ομάδες να επιδιώκουν μείωση βιολογικής ηλικίας κατά 20 χρόνια μέσω νέων θεραπειών. Παρά την κριτική για ηθικά και κοινωνικά ζητήματα αναφορικά με την πρόσβαση και την έμφυλη ισορροπία, ο ίδιος παραμένει αισιόδοξος ότι η τεχνολογία θα φέρει πραγματική αλλαγή.
Πίσω από όλα, μια κοινή ιδέα
Να ξεπεράσει ο άνθρωπος τα όριά του. Όχι μόνο να φτάσει στον Άρη, αλλά και να νικήσει τον θάνατο. Στο μεταξύ, έγραφε. Μαζί με τον δημοσιογράφο Στίβεν Κότλερ, συνέγραψαν το 2012 το «Abundance», με έναν εύγλωττο τίτλο που σημαίνει «Αφθονία». Προβάλλουν ένα ελπιδοφόρο μέλλον όπου η τεχνολογία μπορεί να εξαλείψει τη φτώχεια, να εξασφαλίσει νερό και ενέργεια, να φέρει αφθονία.
Το επόμενο βιβλίο τους, το «Bold» του 2015, ήταν κάλεσμα στους επιχειρηματίες να τολμήσουν μεγάλα άλματα. Ο ίδιος δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει, να διδάσκει, να εμπνέει.
Το τρίτο και πιο πρόσφατο ως τώρα πόνημά τους έχει ακόμα πιο εύγλωττο τίτλο: The Future is Faster Than You Think (To μέλλον είναι πιο γρήγορο απ’ όσο νομίζεις). Σύγχρονο βιβλίο, που αναλύει την ταχύτητα με την οποία τεχνολογίες όπως AI, βιοτεχνολογία και διαστημικά ταξίδια μεταμορφώνουν την κοινωνία. Η προσωπική του ιστοσελίδα είναι ένας διαρκής χάρτης του μέλλοντος. Η Abundance360, ένα think tank γεμάτο ιδέες, κεφάλαια και ανοιχτούς ορίζοντες. Η XPRIZE έχει μετατραπεί πια σε ένα σύγχρονο εργοστάσιο οραμάτων.
Κι όμως, ο Διαμαντής δεν υπήρξε ποτέ αφελής. Γνώριζε πως η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη. Γνώριζε επίσης ότι οι κρίσεις όλων των ειδών (περιβαλλοντικές, κοινωνικές, ακόμα και πανδημίες) δεν λύνονται απλώς με εφαρμογές και με καλή διάθεση. Πίστευε, όμως, πως η ανθρώπινη φαντασία, αν συνδυαστεί με συνεργασία και ανοιχτά δεδομένα, μπορεί να παράγει λύσεις ταχύτερες απ’ ό,τι η ιστορία φαντάστηκε. Ήταν από αυτούς που πίστεψαν στην «επιτάχυνση» όχι σαν σύνθημα, αλλά σαν μαθηματική ανάγκη.
Το 2025, στο άρθρο του New Yorker με τίτλο «How to live forever and get rich doing it» (πώς να ζήσεις για πάντα και να γίνεις πλούσιος κάνοντάς το), ο Διαμαντής παρουσιάζεται ως πρωτεργάτης ενός νέου κύματος μακροζωίας που χρηματοδοτείται από την ελίτ της Silicon Valley. Οι επικριτές τον βλέπουν σαν ακραίο τεχνο-αισιόδοξο. Οι υποστηρικτές του, σαν τον άνθρωπο που πήρε τη φράση «sky is the limit» και της αφαίρεσε ακόμα και το όριο του ουρανού.
Στην μέχρι τώρα γεμάτη ζωή του ο Πίτερ Διαμαντής δεν κλείνει κεφάλαια, ανοίγει συνεχώς καινούρια. Και γιατί, όπως είπε κάποτε, «ό,τι είναι σήμερα αδύνατο, είναι απλώς κάτι που δεν έχει ακόμη επιλυθεί από κάποιο παιδί που μεγαλώνει κάπου σιωπηλά, με το βλέμμα καρφωμένο στ’ άστρα». Προφανώς είχε στο νου του τον μικρότερο εαυτό του, όταν πρόβαρε τις διαστημικές στολές μπροστά στον καθρέφτη.
www.diamandis.com / @peterdiamandis/Instagram
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image