Από το γιασεμί μέχρι τις μπουκαμβίλιες, οι “πράσινοι καταρράκτες” φιλτράρουν τον ήλιο, ρίχνουν θερμοκρασίες, δίνουν σκιά, άρωμα και θέαμα χωρίς να έχουν μεγάλες απαιτήσεις φροντίδας.
Στην καρδιά του καλοκαιριού, τότε που το φως γίνεται ανυπόφορο και η σκιά πολύτιμη, εμφανίζονται οι πράσινοι καταρράκτες: τα αναρριχώμενα φυτά που μας δροσίζουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Με τα φύλλα τους να σείονται απαλά στον άνεμο, τα άνθη τους να σκορπούν άρωμα και θέαμα και την πυκνή σκιά τους να προσφέρει δροσιά, μεταμορφώνουν έναν κήπο ή μια βεράντα σε δροσερό καταφύγιο. Αναπτύσσονται κάθετα, πιάνουν λίγο χώρο στη βάση αλλά απλώνονται γενναιόδωρα, δημιουργώντας φυσικά παραπετάσματα, «ζωντανά» σκίαστρα, ή ακόμα και αυτοσχέδιους τοίχους ιδιωτικότητας. Άλλα σκαρφαλώνουν, άλλα κρέμονται, άλλα μπλέκονται ανάμεσα σε σχοινιά και πέργκολες. Όλα όμως μοιράζονται ένα κοινό: προσφέρουν δροσιά με στυλ, και κάνουν τον χώρο σου να μοιάζει λίγο περισσότερο με μικρή όαση.
Ακολουθεί μια τετράδα δοκιμασμένων επιλογών. Είδη που ευδοκιμούν στο ελληνικό κλίμα, προσφέροντας όχι μόνο κάλυψη, αλλά και χρώμα, άρωμα ή απλώς μία αναπάντεχη πράσινη αίσθηση ηρεμίας.
Ρυγχόσπερμο (Trachelospermum jasminoides, οικογένεια: Apocynaceae)
Δεν μπορείτε παρά να στρέψετε το βλέμμα και να θαυμάσετε εκείνο το γιασεμί που, ενώ σκορπά υπέροχο άρωμα, καλύπτει με χάρη τα κάγκελα που δεν έχετε ακόμη βάψει. Ανθεκτικό, με πυκνό, γυαλιστερό φύλλωμα που διατηρεί τον χειμώνα και λευκά άνθη που μοιάζουν με γιασεμί, ανθίζει από τον Μάιο ως τον Ιούλιο. Ιδανικό για φράχτες και τοίχους με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό, συνδυάζει διακριτική κομψότητα με εντυπωσιακή κάλυψη. Αγαπά τον ήλιο, αλλά αντέχει και την ημισκιά. Αν το φυτέψεις σε θέση με φως και καλό αερισμό, θα ανταποδώσει με μια τοιχογραφία από λευκά αστεράκια που μοσχοβολούν κάθε βράδυ.
Το κλάδεμα γίνεται τέλη χειμώνα (Φεβρουάριος – Μάρτιος), κυρίως για να περιοριστεί το σχήμα και να τονωθεί η βλάστηση. Σε ήπιες ζώνες, μπορεί να παραμείνει αειθαλές όλον τον χρόνο, δημιουργώντας φυσικούς πράσινους τοίχους με ελάχιστη φροντίδα.
Γλυτσίνια (Wisteria sinensis, οικογένεια: Fabaceae)
Η γλυτσίνια προσφέρει εντυπωσιακή, ρομαντική ανθοφορία σε αποχρώσεις του μωβ ή του λευκού, με κρεμαστά τσαμπιά που κλέβουν την παράσταση και μεταμορφώνουν κάθε στήριγμα από πέργκολες μέχρι γυμνούς τοίχους σε σκηνικό άλλης εποχής. Ανθίζει δυναμικά την άνοιξη, από τέλη Μαρτίου έως αρχές Ιουνίου -ανάλογα με την περιοχή- και το ιδιαίτερο γνώρισμά της είναι πως τα άνθη εμφανίζονται πριν ή ταυτόχρονα με το φύλλωμα, αναδεικνύοντας πλήρως την αισθητική τους δυναμική. Για να διατηρηθεί όμως αυτή η θεατρική εμφάνιση, απαιτεί συστηματικό κλάδεμα δύο φορές τον χρόνο: ένα αυστηρό χειμερινό (Ιανουάριο – Φεβρουάριο) για να ενισχυθεί η ανθοφορία, και ένα θερινό (Ιούλιο – Αύγουστο) ώστε να περιοριστεί η ανεξέλεγκτη βλάστηση.
Σε αστικό περιβάλλον, θέλει σωστό προσανατολισμό (ιδανικά σε ηλιόλουστη θέση) και λίγη υπομονή τα πρώτα χρόνια, καθώς αργεί να μπει σε πλήρη παραγωγή ανθέων. Όμως, όταν τελικά εγκατασταθεί, προσφέρει κάτι που λίγα άλλα φυτά μπορούν.
Μπλουμπάγκο (Plumbago auriculata, οικογένεια: Plumbaginaceae)
Ελαφρύ, ανεπιτήδευτο, με διαρκή ανθοφορία από την άνοιξη έως το φθινόπωρο, το μπλουμπάγκο έχει μια αέρινη κομψότητα. Τα γαλάζια άνθη του μαγνητίζουν το βλέμμα, ενώ το πράσινο φύλλωμά του αναπτύσσεται γρήγορα και μαλακά. Η ανθοφορία του διαρκεί από Μάιο έως Οκτώβριο, με συνεχή παραγωγή απαλών γαλάζιων -ή και λευκών-) ανθών. Αν και ημιαναρριχώμενο, μπορεί να διαμορφωθεί πάνω σε πέργκολες ή να αφεθεί ελεύθερο να «χυθεί» από υπερυψωμένες θέσεις σαν μπλε καταρράκτης! Θέλει φως, ζέστη και ελαφρύ κλάδεμα νωρίς την άνοιξη, για ανανέωση βλαστών και έλεγχο μεγέθους. Ιδανικό για ηλιόλουστες αυλές και ζεστά μικροκλίματα.
Μπουκαμβίλια (Bougainvillea glabra, οικογένεια: Nyctaginaceae)
Αναμφισβήτητα, είναι η μούσα του μεσογειακού καλοκαιριού. Καμία άλλη δεν φωνάζει τόσο δυνατά “καλοκαίρι στις Κυκλάδες” όσο η μπουκαμβίλια. Με εκτυφλωτικά ροζ, μωβ, πορτοκαλί, σομόν ή φούξια βράκτια που μοιάζουν με άνθη (ενώ στην πραγματικότητα είναι φύλλα), προσφέρει χρώμα, δροσιά και δομή σε τοίχους, πέργκολες και διαχωριστικά μπαλκoνιών. Έχει ταχεία ανάπτυξη, χαρίζοντας χρώμα, σκιά και δίνει χαρακτήρα στον χώρο. Λατρεύει τον ήλιο και την ξηρασία και δεν φοβάται τα πετρώδη εδάφη.
Ανθίζει από Μάιο έως Οκτώβριο, όσο της δίνεις ήλιο και φτωχό χώμα. Ναι, καλά διαβάσατε, δεν θέλει πολλά λιπάσματα ούτε πλούσιο υπόστρωμα. Θέλει όμως ετήσιο κλάδεμα στο τέλος του χειμώνα (Φεβρουάριος – Μάρτιος) για διατήρηση σχήματος και πλούσια ανθοφορία. Είναι φυτό ταχείας ανάπτυξης, αρκετά ανθεκτική, και αν βρει στήριξη, μπορεί να σκαρφαλώσει σε εντυπωσιακά ύψη δίνοντας το εφέ του φυτικού καταρράκτη.
Αν επιθυμείτε μια χειμαρρώδη αίσθηση θερινής δροσιάς αφήστε τα αναρριχώμενα φυτά να αναπτυχθούν. Δεν απαιτούν μεγάλο χώρο, αλλά φαντασία, μερικά μέτρα ύψους και αγάπη. Ξεκινήστε να χτίζετε σκιά, όχι με σκληρά υλικά αλλά με φυτά.
Η Μαριάννα Ράππου είναι Garden Coach, Γεωπόνος και Αρχιτέκτων Τοπίου / Instagram:@mariannarappou
Εισαγωγική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image