Πέντε βήματα που θα κάνουν τη φοβία με τα αεροπλάνα να… κάνει φτερά!
Είναι ίσως η συνηθέστερη φοβία. Τόσο συνήθης και τόσο… δημοφιλής, που όσοι πάσχουν από αυτήν αγχώνονται ακόμη και όταν τη συζητούν! Όμως, όπως κάθε φοβία, έτσι και αυτή που προκαλούν τα αεροπλάνα είναι ουσιαστικά αβάσιμη -αυτό άλλωστε είναι και η σημαντικότερη διαφορά της φοβίας από τον φόβο.
Η πείρα -όσοι φοβούνται να πετάξουν και τελικά πέταξαν… ζουν και βασιλεύουν-, τα στατιστικά -επισήμως τα αεροπλάνα αποτελούν το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς στον κόσμο καθώς μετρά με τεράστια διαφορά τα λιγότερα θύματα- και η λογική επιστρατεύονται για να ηρεμήσουν όσους ιδρώνουν στη σκέψη ότι θα βρεθούν σε ύψος δέκα χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ομως τα κατά καιρούς ατυχήματα και κάποια… εντυπωσιακά συμβάντα, όπως η πρόσφατη αποκόλληση μιας εξόδου κινδύνου εν πτήσει σε ένα Boeing 737 της Alaska Airlines τροφοδοτεί τους φοβικούς με νέες δικαιολογίες για να μην ανέβουν τα σκαλιά του αεροσκάφους.
Μια άσχημη εμπειρία, π.χ. από μια πτήση σε άσχημες καιρικές συνθήκες, ή ένα ταξίδι σε ένα ασφυκτικά γεμάτο αεροσκάφος είναι εύκολο να «κουμπώσουν» ως συγκυρίες σε άτομα επιρρεπή στις φοβίες και στις αγχώδεις κρίσεις και να γίνει το κακό. Στις ΗΠΑ μάλιστα, σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, το ποσοστό των Αμερικάνων που φοβούνται να πετάξουν φτάνει το 1/3 του πληθυσμού, ενώ σε άλλες χώρες αυτό το ποσοστό αυξάνεται σημαντικά. Υπάρχουν ωστόσο λύσεις και τεχνάσματα προκειμένου να καταπολεμήσει κανείς αυτήν τη φοβία και να νιώσει… ανάλαφρα, σαν φτερό στον άνεμο και εμείς σας τις παρουσιάζουμε.
Διάσπαση προσοχής
Το να στρέψει κανείς το μυαλό του άλλου είναι σίγουρα ο πιο άμεσος (έστω και προσωρινά) τρόπος αντιμετώπισης του στρες και της πίεσης που προκαλεί αυτή η φοβία. Μια καραμέλα με έντονη γεύση στο στόμα, τα αγαπημένα μας τραγούδια στα ακουστικά μας ή η παρακολούθηση κάποιου επεισοδίου της αγαπημένης μας σειράς στο κινητό μας βοηθούν σε μεγάλο βαθμό στο να απομακρυνθεί η σκέψη από τα παράλογα αρνητικά σενάρια που βασανίζουν τους φοβικούς και να κυλήσει ο χρόνος της πτήσης ευχάριστα. Σε κάθε περίπτωση, η ιδέα είναι ότι η προσοχή σας θα στραφεί στιγμιαία στο νέο, έντονο ερέθισμα και μακριά από την πηγή του άγχους.
Κατά μέτωπον επίθεση
Είναι πιο εύκολο να το λέμε παρά να το κάνουμε, ομολογουμένως, αλλά η θεραπεία έκθεσης συνήθως αντιμετωπίζει το αόρατο τέρας πολύ αποτελεσματικά. Αν περάσει κανείς λίγη ώρα στο παρατηρητήριο του αεροδρομίου -παρότι ελάχιστα έχουν απομείνει πλέον να διαθέτουν το παρατηρητήριο των παλαιών καλών εποχών, το Ελ. Βενιζέλος π.χ. μπορείτε να καθίσετε στα καφέ του επάνω ορόφου- βλέποντας τις απογειώσεις και τις προσγειώσεις θα πάψει σταδιακά να αντιμετωπίζει τη διαδικασία σαν να πρόκειται για το Τσάλεντζερ. Εδώ μάλιστα ενδιαφέρον παρουσιάζει το Διεθνές Αεροδρόμιο του Κάνσας Σίτι, που «γιατρεύει» τη φοβία των φοβισμένων επίδοξων επιβατών δίνοντάς τους μια γεύση από το ταξίδι με αεροπλάνο μέσα στο Air Travel Experience Room. Διαθέτει ένα τμήμα ατράκτου Airbus A321 με πλήρως εξοπλισμένο εσωτερικό και η εμπειρία περιλαμβάνει μια ακολουθία ήχου και βίντεο διάρκειας 15 λεπτών που περιλαμβάνει ανακοινώσεις ασφαλείας αεροσυνοδών, ήχους αεροπλάνου και βίντεο που προβάλλονται στα παράθυρα και δίνουν την αίσθηση της τροχοδρόμησης. Περισσότερα από 600 άτομα το έχουν δοκιμάσει από την ημέρα που παρουσιάστηκε και, εύλογα, πρόσβαση έχουν σε αυτό και άτομα που δεν ταξιδεύουν εκείνη την ημέρα από το εν λόγω αεροδρόμιο.
«Εικονική» έκθεση
Η τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας έχει βρεθεί σε μελέτες πως είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της φοβίας αυτής. Πολλοί θεραπευτές και θεραπευτικά προγράμματα χρησιμοποιούν την τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένου του Schare. Κάποτε ήταν απαγορευτικά περίπλοκη και ακριβή, όμως πλέον η τεχνολογία αυτή είναι διαθέσιμη μέσω εφαρμογών smartphone όπως το oVRcome και το ZeroPhobia. Το OVRcome, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί μαθήματα σε τεχνικές όπως η ενσυνειδητότητα και η οπτικοποίηση μαζί με εικονικές παρουσίες σε αεροδρόμια και αεροπλάνα. Η προσέγγιση απαιτεί μόνο λίγα λεπτά την ημέρα και χρησιμοποιεί απλά ακουστικά.
Μάθετέ τα από πρώτο χέρι
Πόσο πιθανά είναι στατιστικώς τα ατυχήματα; Πώς μπορεί ένα αεροπλάνο να πετάξει σε καταιγίδα; Μερικές φορές το να ρωτά κανείς απευθείας έναν πιλότο, με τα δικά του λόγια, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στο να αμβλυνθεί η φοβία αυτή. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι… αθεράπευτοι είναι λίγο πιο τυχεροί, αφού εκεί υπάρχει το Dial a Pilot. Πρόκειται για μια υπηρεσία που ξεκίνησε πέρυσι από τον πιλότο εμπορικών εταιρειών Kyle Koukol, που συνδέει τηλεφωνικά φοβισμένους ταξιδιώτες με κάποιον από τον κατάλογο των ενεργών ή και συνταξιούχων πιλότων αεροπορικών εταιρειών, οι οποίοι με τη σειρά τους προσφέρουν εξηγήσεις για το τι κάνουν οι πιλότοι και οι σχεδιαστές αεροσκαφών ώστε να μας εξασφαλίζουν την ασφάλεια, ακόμη και σε περίπτωση τρομακτικών καταστάσεων όπως έντονες αναταράξεις ή τη σπάνια περίπτωση της απώλειας ενός κινητήρα. Μια κλήση 15 λεπτών από τις ΗΠΑ κοστίζει 50 δολάρια. Κάτι σαν στοχευμένη ψυχοθεραπεία…
Και προ παντός, αναπνέουμε…
Μελέτες έχουν δείξει ότι η συνειδητή, δομημένη αναπνοή, όπως το λεγόμενο box breathing, στο οποίο εισπνέουμε, κρατάμε, εκπνέουμε και κρατάμε ξανά την αναπνοή μας για ίσο χρονικό διάστημα, μπορεί να μειώσει το άγχος σε στρεσογόνες καταστάσεις. Υπάρχουν μάλιστα και σχετικές εφαρμογές διαλογισμού για κινητά, όπως το Calm and Headspace (μερικές από τις οποίες προσφέρονται σε ορισμένα συστήματα ψυχαγωγίας κατά την πτήση, όπως το σύστημα της Turkish Airlines και της United, για παράδειγμα) οι οποίες προσφέρουν επίσης ασκήσεις που χρησιμοποιούν τεχνικές αναπνοής για να βοηθήσουν στη διαχείριση του άγχους που σχετίζεται με την πτήση.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image