Aπό το Μπρόντγουεϊ και το Super Bowl μέχρι την Τate Modern και τον Saint Laurent, το μυαλό της σκηνογράφου και καλλιτέχνιδας Εs Devlin είναι γεμάτο σαρωτική φαντασία και ανεξάντλητη έμπνευση.
Ενας περιστρεφόμενος ανοιχτός θόλος που φιλοξενεί έναν ιστό από επτακόσια λαμπερά κορδόνια που συμβολίζουν τις ισάριθμες γλώσσες που μιλιούνται στη Νέα Υόρκη, έξω από το Lincoln Center of Performing Arts στη Νέα Υόρκη. Ενα τεράστιο ολόφωτο γλυπτό έξω από την Tate Modern που αναπαριστά τον τρούλο του Καθεδρικού ναού του Αγίου Παύλου και φιλοξενεί 243 είδη χλωρίδας και πανίδας του Λονδίνου που απειλούνται -από πουλιά και σκόρους μέχρι μύκητες, ψάρια και αγριολούλουδα- όλα ζωγραφισμένα με μολύβι. Kαι ένα γιγάντιο δαχτυλίδι από φως και ομίχλη που εμφανίζεται μέσα στην άγρια ομορφιά της ερήμου Agafay στο Μαρόκο, για να πλαισιώσει τo σόου S/S 2023 του Saint Laurent, εμπνευσμένο από το «Τσάι στη Σαχάρα» του Paul Bowles. Το Your Voices, το Come Home Again -όπως ονομάζονται οι παραπάνω εγκαταστάσεις – και ο μονολιθικός δακτύλιος για τον Saint Laurent είναι μερικά από τα πιο πρόσφατα έργα της φημισμένης Aγγλίδας καλλιτέχνιδας και σκηνογράφου σε μια portfolio που δεν έχει τέλος.
Οι ιδέες έρχονται στο μισοσκόταδο
Η ίδια αποκαλεί κάποια από τα έργα της “stage sculptures”: H sold-out βραβευμένη θεατρική παράσταση «Η Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» σε σκηνοθεσία Sam Mendes, που αυτόν τον καιρό ανεβαίνει στο Μπρόντγουεϊ, εκτυλίσσεται μέσα στα περιστρεφόμενα γυάλινα κουτιά της. Και στην παγκόσμια περιοδεία Bangerz το 2014, η Μiley Cyrus γλιστρούσε στη σκηνή πάνω στη γλώσσα-τσουλήθρα μέσα από ένα τεράστιο αντίγραφο του προσώπου της. Οπως είναι φυσικό, την ρωτούν συχνά από που προέρχονται οι παράξενες, ρηξικέλευθες ιδέες της. Οι περισσότερες, απαντούσε, γεννιούνται όταν ξυπνάει. Λατρεύει τις στιγμές που είναι ξαπλωμένη στο κρεβάτι, με jetlag, σε ένα σκοτεινό δωμάτιο ξενοδοχείου, με το φως να εισχωρεί αμυδρά από τις κουρτίνες.
Η Εs Devlin θυμάται ότι στα παιδικά της χρόνια πέρασε πολλές ώρες σε διαδρόμους -συχνά την έβγαζαν έξω από την τάξη επειδή ήταν πολύ ζωηρή. Σήμερα, συνειδητοποιεί ότι ο διάδρομος μπορεί να είναι ένα μαγικό μέρος. «Μπορεί να ακούς ποίηση από μία αίθουσα, θεωρήματα φυσικής από μία άλλη, καθηγητές να κουτσομπολεύουν, αλλά είσαι το μοναδικό άτομο που τα ακούει όλα αυτά ταυτόχρονα», εξηγεί.
Γεννήθηκε στο Kingston Upon Thames το 1971 και σπούδασε αγγλική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και θέατρο στο Central Saint Martins. Πέρασε τα εφηβικά της χρόνια πηγαίνοντας σε παραστάσεις όπερας μαζί με τη μητέρα της. Ξεκίνησε ως ανερχόμενο αστέρι της αγγλικής σκηνογραφίας και εξελίχθηκε ραγδαία στην πιο περιζήτητη σκηνογράφο στον κόσμο, βραβευμένη με τρία Olivier. Την επαινούν για τα ανατρεπτικά, τολμηρά σκηνικά της και μία από τα πιο αξιοσημείωτες δουλειές της στο θέατρο ήταν για την παράσταση Αμλετ με τον Benedict Cumberbatch στο Μπάρμπικαν το 2015 -ένα επικό σκηνικό με νεκρά αναρριχητικά φυτά, κατάλευκα ξερά δέντρα, ερείπια και δίνες φωτός και σκιάς.
Οι συναυλίες που έμειναν αξέχαστες
Το βάπτισμα του πυρός στη μουσική βιομηχανία ήρθε το 2003. Ολα ξεκίνησαν όταν ο Kanye West είδε εικόνες από τα σκηνικά που είχε φτιάξει για την συναυλία του βρετανικού post-punk συγκροτήματος Wire. Αυτό οδήγησε σε μια δεκαετή συνεργασία με τον West, με αποκορύφωμα την περιοδεία Watch the Throne το 2011 όπου εμφανίστηκε μαζί με τον Jay-Z πάνω σε δύο γιγάντιους διάφανους κύβους όπου προβάλλονταν εικόνες και φώτα. Εχει δημιουργήσει σκηνικά για συναυλίες και περιοδείες των Adele, U2, Pet Shop Boys, Shakira, Beyonce και Lady Gaga, ενώ εξίσου φαντασμαγορική είναι και η δουλειά της για την όπερα – από τα «άυλα» κτίρια στην παράσταση Οθέλλος στη Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης το 2015 μέχρι τα δύο τεράστια χέρια που πετούν τραπουλόχαρτα και αναδύονται από τη λίμνη Κωνσταντία για την Κάρμεν το 2017, στην Αυστρία.
Mία από τις πιο καρποφόρες συνεργασίες της ήταν με τον Nicolas Ghesquiere∙ από το 2015 έως το 2020 σχεδίασε όλα τα σκηνικά για τα σόου και τις εκθέσεις της Louis Vuitton, με κορυφαίο project το σόου FW 2020 όπου πορτρέτα της Αναγέννησης και του Μπαρόκ από το Λούβρο «ζωντάνεψαν» για να δημιουργήσουν μια τεράστια χορωδία που κύκλωνε την πασαρέλα.
To καλλιτεχνικό όραμα
Τα τελευταία χρόνια, μια σημαντική αλλαγή έχει γίνει στην ζωή της Εs Devlin. Eνώ στο μεγαλύτερο μέρος της καριέρας της η δουλειά της ήταν να ζωντανεύει το όραμα κάποιου άλλου ως σκηνογράφος, τώρα έρχεται στο προσκήνιο ως καλλιτέχνιδα. Εκείνη επιμένει ότι έχει επιβραδύνει τους ρυθμούς της, τόσο λόγω των παιδιών της (έχει μία κόρη και ένα γιο με τον σύζυγό της και σχεδιαστή θεατρικών κοστουμιών Jack Galloway) όσο και λόγω του σπιτιού που αγόρασαν πριν από λίγα χρόνια στο Dulwich του Λονδίνου. Η Devlin δηλώνει ερωτευμένη με τον κήπο, ο οποίος έχει μια αίσθηση δάσους, με δεκάδες φυτά και λουλούδια να ανθίζουν την άνοιξη και το καλοκαίρι, κάτι που η ίδια χαρακτηρίζει σαν «μια επίδειξη πυροτεχνημάτων αργής κίνησης». Ετσι, όταν της προτείνουν μια νέα δουλειά, το αν θα δεχτεί, όπως λέει, εξαρτάται από το αν την ενθουσιάζει αρκετά ώστε να αφήσει τα παιδιά της και τον κήπο της….
Στο ισόγειο αυτού του σπιτιού βρίσκεται και το στούντιο της. Σε δύο άριστα ηχομονωμένα δωμάτια, εκείνη και οι δέκα περίπου υπάλληλοί της, επινοούν τρόπους για να ζωντανέψουν τις ιδέες της. Εδώ σχεδιάστηκαν τα εκπληκτικά σκηνικά για το Superbowl 2022, όπου μια all-star ομάδα της hip-hop και της R&B σκηνής -Dr. Dre, Snoop Dogg, Eminem, Kendrick Lamar, Mary J. Blige- τραγούδησε πάνω στις στέγες και στο εσωτερικό πέντε κτιρίων που είχαν σχεδιαστεί έτσι ώστε να θυμίζουν ένα δρόμο του Compton, της πόλης νότια του Λος Αντζελες που θεωρείται η «πατρίδα» της ραπ. Κι εδώ πήρε σάρκα και οστά το περίφημο έργο της Μemory Palace, που παρουσιάστηκε στη γκαλερί Pitzhanger Manor στο Λονδίνο, το 2019. Ενα oλόλευκο γλυπτό πλάτους 18 μέτρων που γέμισε τον χώρο της γκαλερί «με ένα χρονολογικό τοπίο που χαρτογραφεί κεντρικές αλλαγές στην ανθρωπότητα, σε μια περίοδο 75 χιλιετιών». Από τις σπηλιές της Αφρικής όπου ο Homo Sapiens άφησε για πρώτη φορά τα σημάδια του, μέχρι τους δρόμους του Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, όπου το 1955 η Αφροαμερικανίδα Ρόζα Παρκς αρνήθηκε να δώσει τη θέση της στο λεωφορείο σε έναν λευκό, το Memory Palace είναι ένας χάρτης της ανθρώπινης ιστορίας, εμπνευσμένος από μια λεπτομερή μακέτα της πόλης Rye όπου μεγάλωσε, με την οποία είχε εμμονή όταν ήταν μικρή.
Η Εs Devlin δεν σταματά να δημιουργεί και να εμπλουτίζει τον κόσμο με τα ανεπανάληπτα σκηνικά και τις πρωτοποριακές εγκαταστάσεις της. «Αν το πλαίσιο δεν είναι ελκυστικό, λέω όχι, που είναι και το πιο συχνό. Ή μπορεί το πλαίσιο να είναι ελκυστικό, αλλά το μυαλό μου να είναι γεμάτο. Τότε απλώς λέω “Αφήστε με να πάω για ύπνο. Να δω αν τις επόμενες μέρες θα ξυπνήσω έχοντας βρει τον τρόπο να το κάνω. Αν είναι, θα σας πω.”»
Credits: esdevlin.com – Instagram@esdevlin