Ο Jean Dessès, επηρεασμένος από τα αρχαία ελληνικά και αιγυπτιακά ενδύματα απέκτησε παγκόσμια φήμη για τις απαράμιλλες δημιουργίες του και τη μοναδική τεχνική του.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1904 από Ελληνες γονείς και από μικρός έδειξε ενδιαφέρον για τη μόδα και την τέχνη. Τελικά, με την παρότρυνση των γονιών του, σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Σύντομα όμως επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια για να εργαστεί στην οικογενειακή επιχείρηση, μια εταιρεία επεξεργασίας βαμβακιού, καθώς η αστείρευτη δημιουργικότητα του δεν έβρισκε στη δικηγορία το κατάλληλο πεδίο έκφρασης. Ξεκίνησε να σχεδιάζει και να ράβει τα δικά του ρούχα ανοίγοντας το πρώτο του ατελιέ το 1927, ενώ γρήγορα έγινε γνωστός για τις πρωτότυπες δημιουργίες του. Η Αλεξάνδρεια εκείνη την εποχή ονομαζόταν «Παρίσι» της Αιγύπτου, όμως για τον σπουδαίο couturier, δεν ήταν εκείνο το Παρίσι που θα του χάριζε ευκαιρίες για παγκόσμια αναγνώριση.
Ο “βασιλιάς” της μουσελίνας
Το 1937 μετακομίζει στην πρωτεύουσα της Γαλλίας και ιδρύει στην αριστοκρατική λεωφόρο Montaigne τον δικό του οίκο υψηλής ραπτικής παρουσιάζοντας μόλις δύο χρόνια αργότερα την πρώτη του συλλογή. Ο Dessès απόκτησε σύντομα ιδιαίτερη φήμη για τα βραδινά φορέματα με μοναδικής τεχνικής περίτεχνες πτυχώσεις, που χαρακτήρισαν τις συλλογές του κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής του πορείας. Χρησιμοποίησε υφάσματα όπως σιφόν και μουσελίνες των οποίων η εύθραυστη φύση απαιτούσε εξειδικευμένο χειρισμό, που όμως του προσέφεραν μια ευελιξία που επέτρεψε στον Dessès να δημιουργήσει ατελείωτες παραλλαγές, αντλώντας έμπνευση από μια σειρά ιστορικών πηγών.
Παράλληλα, οι επιρροές του από κοστούμια χορού του 1860 αποκαλύφθηκε περίτρανα μέσα από τις μεγάλες, εντυπωσιακές αναλογίες των δημιουργιών του υψηλής ραπτικής.
Στην πραγματικότητα ο Dessès αποτύπωσε με μοναδικό τρόπο την πολυτέλεια της υψηλής ραπτικής στην εποχή της γέννησής της, ενώ εκσυγχρόνισε και απάλυνε τα πρότυπα του 19ου αιώνα με τα ρευστά ντραπέ και τα αέρινα υφάσματα που χρησιμοποιούσε.
Η επιτυχία του υπήρξε πρωτοφανής
Ο Dessès δεν υπήρξε μόνο ένας εξαιρετικά ταλαντούχος σχεδιαστής, αλλά και έξυπνος επιχειρηματίας. Αναγνώρισε από πολύ νωρίς τη σημασία του μάρκετινγκ και της διαφημιστικής προώθησης, χρησιμοποιώντας αυτή τη γνώση για την επιτυχία του. Οργάνωσε εντυπωσιακές επιδείξεις μόδας σε διάφορες χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και η Ιαπωνία. Συνεργάστηκε με διάσημους φωτογράφους, μεταξύ αυτών, ο σπουδαίος Horst P. Horst, που φωτογράφισε τα ρούχα του για σημαντικά περιοδικά μόδας όπως η Vogue και το Harper’s Bazaar.
Ο Jean Dessès υπήρξε επίσης μέντορας για νέους σχεδιαστές που αργότερα έγιναν είδωλα στη βιομηχανίας της μόδας. Ανάμεσα στους βοηθούς του εκείνη την εποχή, ο Guy Laroche και Valentino Garavani, οι οποίοι έμαθαν πολλά από αυτόν για τη ραπτική, τις τεχνικές και τους συνδυασμούς χρωμάτων, αλλά και την επιλογή υφασμάτων που με μαεστρία επίλεγε ο μοναδικός couturier. Αναγνωρίζεται ως ένας κορυφαίος Ελληνο-Γάλλος σχεδιαστής εκείνης της εποχής που η υψηλή ραπτική αναδύονταν ως σημαντική τέχνη. Υπήρξε από τους πρώτους που παρουσίασαν αρώματα, μεταξύ αυτών το περίφημο «Kalispera», ένα άρωμα φόρος τιμής στην ελληνική μυθολογία.
Πολλές πρωταγωνίστριες του Χόλυγουντ εμφανίστηκαν στα κόκκινα χαλιά με τουαλέτες εκείνης της εποχής ή και πολλά χρόνια αργότερα με vintage δημιουργίες του. Τα περίφημα ντραπέ, τα φορέματα από σιφόν και τα περίτεχνα κεντήματα που συχνά διακοσμούσε τις δημιουργίες του, αλλά και τα στενά-μεσάτα γυναικεία σακάκια και οι φαρδιές εντυπωσιακές του φούστες, γοήτευσαν τη βασίλισσα και τις πριγκίπισσες της Ελλάδας, αλλά και τις γνωστές κυρίες της αριστοκρατίας στην Ευρώπη και την Αμερική. Η Δούκισα του Ουίνσδορ, η Αθηνά Λιβανού, η περίφημη Ελσα Μάξγουελ, υπήρξαν μεταξύ πολλών ακόμα, θαυμάστριες της ραπτικής του τέχνης. Ηταν εκείνος που σχεδίασε και το νυφικό της Πριγκίπισσας Σοφίας της Ελλάδας, για τον γάμο της με τον Χουάν Κάρλος, μετέπειτα Βασιλιά της Ισπανίας.
Στη δεκαετία του ’50 η φήμη του θα περάσει τον Ατλαντικό, καθώς τα μεγαλύτερα καταστήματα της Αμερικής διαθέτουν πια συλλογές του στο κοινό των ΗΠΑ. Neiman Marcus, Saks και Begdorf Goodman, γνωστοποιούν τη δουλειά του στο πολυπληθές πελατολόγιό τους. Δυστυχώς, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η μόδα άλλαξε δραστικά λόγω και της περιορισμένης διαθεσιμότητας ειδών υφάσματος, καθώς η βιομηχανία παραγωγής σχεδόν καταστράφηκε. Αυτό το γεγονός αντικατοπτρίστηκε παραδόξως με έναν πολύ ευφάνταστο τρόπο στις συλλογές των δημιουργών εκείνης της εποχής. Μιας όμως εποχής που όλα άλλαζαν με γοργούς ρυθμούς, αναγκάζοντας πολλούς οίκους να μειώσουν εξωφρενικά τις τιμές τους σε μια προσπάθεια επιβίωσης, με αποτέλεσμα αρκετοί να κλείσουν -φημολογείται μάλιστα, ότι η Chanel μείωσε στο μισό τις τιμές στις δικές της συλλογές.
Η μεταπολεμική περίοδος και οι κοινωνικές αλλαγές
Σε αυτή την τόσο δύσκολη μεταπολεμική περίοδο, ο Jean Dessès, κατάφερε για αρκετά χρόνια να διατηρήσει τον οίκο του, ποντάροντας στα κατά παραγγελία βραδινά φορέματα για τα οποία έγινε διάσημος. Η επιθυμητή γυναικεία σιλουέτα εκείνης της εποχής όμως, χαρακτηριζόταν από μια διαφορετική αντίληψη, με την οποία ο σπουδαίος σχεδιαστής διαφωνούσε.
Παρόλα αυτά, το 1956 άνοιξε μια μπουτίκ στις Galleries Lafayette στο Παρίσι και λίγο αργότερα ένα κατάστημα στην Αθήνα σε συνεργασία με τον οίκο γουναρικών Σιστοβάρη. Στα εγκαίνια παραβρέθηκε σύσσωμη η ελληνική βασιλική οικογένεια. Τα επόμενα όμως χρόνια η υγεία του επιδεινώθηκε και το 1970 σε ηλικία μόλις 65 ετών πέθανε. Η παρακαταθήκη που άφησε στους μεταγενέστερους είναι τεράστια. Στις μέρες πάντως, οι τουαλέτες που έχει σχεδιάσει δημοπρατούνται σε πολύ υψηλές τιμές που αγγίζουν, σε κάποιες περιπτώσεις, χιλιάδες ευρώ και δεν είναι τυχαίο, καθώς με έναν μοναδικό τρόπο, «απάλυνε» και εκσυγχρόνισε τα πρότυπα του 19ου αιώνα, δημιούργησε ρευστές φόρμες και περίτεχνες τεχνικές ραπτικής, κυριολεκτικά πρωτοποριακές μέσα από το κλασσικό φίλτρο της προσέγγισής του.
Ο Dessès, εξακολουθεί να έχει σημαντική επιρροή στη μόδα του 21ού αιώνα, καθώς πολύ συχνά οι σύγχρονοι σχεδιαστές εμπνέονται από το έργο του. Μετά την απόσυρσή του από τη μόδα και λίγα χρόνια πριν πεθάνει, αφιερώθηκε στο πάθος του για τις αντίκες και αποφάσισε να ζήσει στην Αθήνα, την πόλη της καταγωγής του που συχνά έβρισκε τρόπους να αναφερθεί.
Οι δημιουργίες του στις μέρες μας, εκτίθενται σε μουσεία όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη και το V&A στο Λονδίνο. Δεν υπήρξε απλά πρωτοπόρος της υψηλής ραπτικής, αλλά και ένας δημιουργός που το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του, εμπλούτισε σημαντικά την ιστορία της μόδας του 20ού αιώνα. Ενας couturier που ρούχα του φόρεσαν από την Τίνα Ωνάση έως τη Μαρλέν Ντίντριχ, τη Ρίτα Χέιγουορθ και τις αεροσυνοδούς της Ολυμπιακής Αεροπορίας του Ωνάση -επιστήθιου φίλου και υποστηρικτή του- που του εμπιστεύθηκε τον σχεδιασμό τους.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image