Οι παράγοντες που επηρεάζουν την όρασή μας ποικίλουν σε ποσότητα, βαρύτητα και αλήθεια, από την διατροφή μας, έως τις ώρες που περνάμε μπροστά από μια οθόνη.

«Φάε πολλά καρότα, γιατί κάνει καλό στα μάτια», «Μην κάθεσαι τόσο κοντά στην τηλεόραση» -εδώ μιλάμε για baby boomers και millennials- και «Μην δοκιμάζεις τα γυαλιά μου, γιατί θα πάθεις μυωπία». Σίγουρα θυμόμαστε από τα παιδικά μας χρόνια αυτές τις προτροπές των γονιών μας, όπως και άλλες, λίγο αστείες και κλισέ εκφράσεις που μεγαλώνουμε και ανακαλύπτουμε ότι ίσως τελικά να μην ήταν όλες τόσο βάσιμες. Υπάρχει τελικά δόση αλήθειας πίσω από αυτές τις κοινές πεποιθήσεις;

Ο μυστικός “Kανόνας των 20” που προστατεύει την όραση στη στιγμή – Κι όμως λειτουργεί

Η κατανάλωση καρότων θα βελτιώσει την όρασή μας
Είναι γεγονός ότι τα καρότα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α, ένα θρεπτικό συστατικό απαραίτητο για την καλή όραση, σύμφωνα με την έρευνα των Dr Wayne Smith, P. Mitchell και R. Lazarus, από το National Centre for Epidemiology and Population Health, Εθνικού Πανεπιστημίου Αυστραλίας.
Οι βιταμίνες Α, C και Ε, καθώς και ο ψευδάργυρος, περιέχουν όντως αντιοξειδωτικά που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας, την κατάσταση κατά την οποία το τμήμα του ματιού που ελέγχει την κεντρική όραση εκφυλίζεται, σύμφωνα με τον Dr. Wayne.
Αν και το να έχουμε μια διατροφή πλούσια με αυτά τα σημαντικά θρεπτικά συστατικά, συνίσταται για την καλύτερη υγεία των ματιών μας, μην γίνετε Bags Bunny, δεν είναι απαραίτητο.
Σε περίπτωση που δεν συμπαθείτε τα καρότα οι εναλλακτικές είναι πολλές και περιέχουν κόκκινες πιπεριές, μπρόκολο, σπανάκι, φράουλες, γλυκοπατάτα και εσπεριδοειδή, αλλά και τρόφιμα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, όπως ο σολομός και ο λιναρόσπορος.

Μερικά άλλα θρεπτικά συστατικά, τα οποία αποτελούν επίσης το κλειδί για τη βελτίωση της όρασης, είναι η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη, τα οποία είναι καροτενοειδή που βρίσκονται στον αμφιβληστροειδή. Μπορείτε να λαμβάνετε αυτές τις ουσίες από τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το μπρόκολο, τα κολοκυθάκια και τα αυγά.
Γενικά είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή, καθώς σύμφωνα με το Vision Health Initiative (VHI), το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη και άλλων συστηματικών παθήσεων, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια όρασης, όπως η διαβητική οφθαλμοπάθεια ή το γλαύκωμα.

Η απόσταση μετράει
Οταν κοιτάμε για ώρα από πολύ κοντά μια οθόνη, ή ένα βιβλίο, βλάπτουμε τα μάτια μας; Η αλήθεια είναι, σύμφωνα με τον Dr. Xiaoying Zhu – αναπληρωτή κλινικό καθηγητή οπτομετρίας και επικεφαλή ερευνητή μυωπίας στο SUNY College of Optometry στη Νέα Υόρκη- ότι τα μάτια μας δεν είναι προορισμένα να εστιάζουν σε αντικείμενα κοντά μας για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Οπως αναλύει ο Dr. Xiaoying Zhu σε άρθρο των New York Times, αυτή μας η συνήθεια μπορεί με την πάροδο του χρόνου να βλάψει τον βολβό του ματιού μας και να οδηγήσει σε μυωπία.
Τα πρώτα συμπτώματα που εμφανίζονται μετά από πολύωρη και κοντινής απόστασης έκθεση τόσο σε οθόνες, αλλά και σε βιβλία, ποικίλουν από την καταπόνηση των ματιών, την θολή όραση, τα προβλήματα εστίασης από απόσταση, έως τα ξηρά μάτια, τους πονοκεφάλους και τον πόνο στον αυχένα, την πλάτη και τους ώμους.
Η λύση που δίνει ο Dr. Xiaoying Zhu, είναι ο απλός κανόνας των είκοσι, σύμφωνα με τον οποίο μετά από κάθε 20 λεπτά κοντινής ανάγνωσης, είναι καλό να κοιτάξετε κάτι σε απόσταση τουλάχιστον 20 μέτρων για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, ξεκουράζοντας έτσι τα μάτια σας.

Οθόνες, ο εχθρός της όρασης
Η πιο συχνή συνέπεια του να περνάει κανείς ώρες μπροστά από μια οθόνη, είτε για επαγγελματικούς, είτε για κοινωνικούς λόγους, είναι η ξηροφθαλμία. Οταν κοιτάμε για πολύ ώρα μια οθόνη, τείνουμε να μην ανοιγοκλείνουμε τόσο συχνά τα μάτια μας, με αποτέλεσμα να θολώνουν και να κουράζονται.
Επίσης, ενώ ορισμένες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η έκθεση στο μπλε φως, το οποίο ακτινοβολούν οι οθόνες του υπολογιστή μας ή της κινητής μας συσκευής, μπορεί να βλάψει τον αμφιβληστροειδή και να προκαλέσει προβλήματα όρασης με την πάροδο του χρόνου, δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι αυτό συμβαίνει με την τυπική έκθεση, δήλωσε ο Dr. Joshua Ehrlich, επίκουρος καθηγητής οφθαλμολογίας και οπτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Michigan, στους New York Times.

Ωστόσο επειδή πλέον η ζωή μας περιστρέφεται γύρω από μια οθόνη, πιο πολύ από ποτέ, μπορείτε να προστατέψετε τα μάτια σας, κάνοντας τα εξής:
■ Μετακινήστε την οθόνη έτσι ώστε τα μάτια σας να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο με το πάνω μέρος της οθόνης. Αυτό σας επιτρέπει να κοιτάτε ελαφρώς προς τα κάτω.
■ Προσπαθήστε να αποφεύγετε την αντανάκλαση από παράθυρα και φώτα. Χρησιμοποιήστε μια αντιθαμβωτική οθόνη, αν χρειάζεται.
■ Επιλέξτε μια άνετη, υποστηρικτική καρέκλα. Τοποθετήστε την έτσι ώστε τα πόδια σας να είναι επίπεδα στο πάτωμα.
■ Αν τα μάτια σας είναι ξηρά, ανοιγοκλείνετε περισσότερο τα μάτια σας ή δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε τεχνητά δάκρυα.
■ Αν φοράτε ήδη γυαλιά, βεβαιωθείτε ότι η συνταγή των γυαλιών, ή των φακών επαφής σας είναι ενημερωμένη και κατάλληλη για να κοιτάτε την οθόνη του υπολογιστή.
■ Αν η καταπόνηση των ματιών σας δεν υποχωρεί, μιλήστε με το γιατρό σας για γυαλιά υπολογιστή.

Το κάπνισμα βλάπτει την υγεία των ματιών
Το κάπνισμα κάνει κακό παντού από ότι φαίνεται. Στους πνεύμονες και την καρδιά σας, για να μην αναφέρουμε τα μαλλιά, το δέρμα, τα δόντια και σχεδόν κάθε άλλο μέρος του σώματός σας. Αυτό τελικά περιλαμβάνει και τα μάτια σας.
Οι τοξικές χημικές ουσίες του τσιγάρου εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και βλάπτουν τους ευαίσθητους ιστούς των ματιών. Ετσι αυξάνεται δραματικά ο κίνδυνος εμφάνισης καταρράκτη και εκφύλισης της ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας, σύμφωνα με την Dr Odalys Mendoza, από Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας.
Ευτυχώς, τα μάτια σας, οι πνεύμονες, η καρδιά και άλλα μέρη του σώματός σας μπορούν να αρχίσουν να ανακάμπτουν από τα χρόνια βλάβης που προκαλούνται από τον καπνό μέσα στις πρώτες ώρες της διακοπής του καπνίσματος. Και όσο περισσότερο μπορείτε να αποφεύγετε το τσιγάρο, τόσο περισσότερο θα ωφεληθούν τα αιμοφόρα αγγεία σας και θα χαλαρώσει η φλεγμονή σε όλα τα μάτια σας και στον υπόλοιπο οργανισμό σας.

Η επιδείνωση της όρασης είναι αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης.
Λάθος. Οι κακές και καλές συνήθειες και οι συνέπειες τους επηρεάζουν αποκλειστικά και μόνο την υγεία των ματιών μας. Οι περισσότερες αιτίες μείωσης της όρασης στην ενήλικη ζωή – συμπεριλαμβανομένης της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, του καταρράκτη και του γλαυκώματος – μπορούν να προληφθούν, ή να αντιμετωπιστούν εάν τις εντοπίσετε νωρίς.

Δυο βήματα είναι απαραίτητα:
Αρχικά, ορισμένες οφθαλμικές παθήσεις είναι κληρονομικές, σύμφωνα με τον Αμερικανικό Εθνικό Οργανισμό Όρασης. Ουσιαστικά η γνώση των παθήσεων που είχαν οι γονείς ή οι παππούδες σας και η κατανόηση του οικογενειακού ιστορικού μπορεί να σας βοηθήσει να λάβετε έγκαιρα προφυλάξεις.
Δευτερεύον βήμα, αλλά εξίσου σημαντικό είναι το να κάνετε τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις.
Ο οφθαλμίατρός σας μπορεί επίσης να ελέγξει για κοινές οφθαλμικές παθήσεις που μπορεί να απαιτούν πρόσθετη θεραπεία, ή διόρθωση. Ολοι χρειάζονται τακτική οφθαλμολογική εξέταση, ακόμη και τα μικρά παιδιά, καθώς αυτό βοηθά στην προστασία της υγείας της όρασής ειδικά εφόσον εντοπιστούν ασθένειες, όπως το γλαύκωμα, που δεν παρουσιάζουν εμφανή συμπτώματα.

Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image