Η ιστορία και το σχέδιο του Gerard Philips που δημιούργησε μια κολοσσιαία εταιρεία τεχνολογίας πρωτοπόρο στην Ολλανδία και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο Gerard Philips έμεινε ακίνητος και με τα πόδια ενωμένα, σε στάση προσοχής, μπροστά στον πατέρα του Frederik. Έτσι το είχαν συμφωνήσει: Δεν ήταν πατέρας και γιος, αλλά ένας πλούσιος τραπεζίτης και προσεκτικός επενδυτής, που μόλις ετοιμαζόταν να ακούσει μια ιδέα για μια επένδυση που ξεπερνούσε τα 12.000 ολλανδικά φιορίνια. Δηλαδή πάνω από 900.000 ευρώ, με σημερινές αξίες.
Η παρουσίαση του γιου στον πατέρα κράτησε πάνω από μία ώρα -με στοιχεία και έρευνες από την AEG του Βερολίνου και την Brush Electric Corporation στο Λονδίνο. Ο 33χρονος γιος Gerard, ήδη αναγνωρισμένος φυσικός με σπουδές στο Ντέλφτ, το πιο διάσημο από τα ολλανδικά πανεπιστήμια, ζήτησε από τον 61χρονο τραπεζίτη πατέρα του ένα τεράστιο ποσό για ένα παράτολμο σχέδιο: Τη δημιουργία του πρώτου εργοστασίου λαμπτήρων στην Ολλανδία. Κι όχι στο Άμστερνταμ ή το Ρότερνταμ, τα παραδοσιακά εμπορικά και επιχειρηματικά κέντρα της χώρας, αλλά στο Αϊντχόφεν, μακριά από τη θάλασσα.
H φράση-κλειδί της ιστορίας
Αυτό που είπε ο Gerard, κι έκανε τον πατέρα του να ενδώσει, ήταν το εξής: «Αν η ποιότητα είναι σωστή, τότε η ποσότητα θα έλθει από μόνη της». Αυτή η φράση εξελίχθηκε σε διαχρονικό σλόγκαν της Philips, η οποία ιδρύθηκε λίγες ημέρες αργότερα κι εξελίχθηκε σ’ έναν από τους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς κολοσσούς στον τομέα της τεχνολογίας.
Οι Philips είχαν σημαντικό υπόβαθρο, τόσο οικονομικό, όσο και σε επίπεδο γνωριμιών και πρόσβασης στην εξουσία. Ο Frederik Philips θεωρούνταν αυτό που λέμε… γριά αλεπού και μπορούσε να προβλέψει και να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες. Παράλληλα, όμως, ήταν κι ένας ευρυμαθής αριστοκράτης, που δεν απέρριπτε τίποτα και συζητούσε τα πάντα, κάτι δύσκολο για εκείνους τους καιρούς.
Η οικογένειά του, με σαφείς εβραϊκές ρίζες, είχε καταγωγή από την μικρή πόλη Ζαλτσχάουζεν της Γερμανίας. Η μητέρα του ήταν και θεία του διάσημου Karl Marx! Παρ’ ότι δεν έχει καταγραφεί επισήμως κάποια συνάντησή τους, στο σπίτι των Philips βρέθηκαν και οι τρεις τόμοι του «Κεφαλαίου» που έγραψε ο πρώτος του ξάδελφος.
Η Philips & Co. ιδρύθηκε στις 15 Μαΐου 1891 με έδρα το εργοστάσιο στο ταπεινό Αϊντχόφεν. Κατ’ απαίτηση του πατέρα, το εργοστάσιο θα παρήγε μόνο λαμπτήρες πυρακτώσεως και θα επένδυε στην ποιότητα, ώστε να γίνουν οι καλύτεροι της αγοράς. Ο Gerard έκανε σπίτι του το εργοστάσιο για πάνω από έναν χρόνο: Δούλευε ως και 18 ώρες την ημέρα, συμμετέχοντας ως και στην παραγωγή -η οποία τα πρώτα χρόνια δεν ξεπερνούσε τους 150 λαμπτήρες ημερησίως). Το δεύτερο σημείο-κλειδί για την τεράστια επιτυχία της εταιρείας ήταν η ένταξη στο διοικητικό σχήμα του Anton Philips, του μικρότερου αδελφού της οικογένειας, ο οποίος έφερε στην εταιρεία όλο το πάθος και την άγνοια κινδύνου των 21 χρόνων του. Από το 1895, όταν και ανέλαβε οικονομικός διευθυντής της εταιρείας, ο Anton είπε στον πατέρα και τον αδελφό του «αφού έχουμε τους καλύτερους λαμπτήρες, πρέπει να τους γνωρίσει όλος ο κόσμος».
Ανάπτυξη και επιτυχία
Ως τότε η εταιρεία είχε έσοδα μόνο από πωλήσεις εντός Ολλανδίας. Μέσα στην επόμενη πενταετία, στην αρχή του 20ου αιώνα, η Philips ήταν η εταιρεία με τις περισσότερες πωλήσεις λαμπτήρων σε όλο τον κόσμο. Καμία άλλη εταιρεία τεχνολογίας δεν είχε φτάσει στην επιτυχία σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Μέχρι το 1910, η επιχείρηση εξάγει προϊόντα σε περισσότερες από 50 χώρες. Η ανάπτυξη της εταιρείας συνδέεται βαθιά με την ευρύτερη κοινωνική ευθύνη. Οι αδελφοί Philips σχεδιάζουν οικισμούς για τους εργάτες, υποδομές υγείας, σχολεία και αθλητικά κέντρα. Η ίδρυση ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου, της PSV Eindhoven (Philips Sport Vereniging), το 1913 δεν είναι ένα ακόμα τμήμα δημοσίων σχέσεων, αλλά έκφραση μιας εταιρικής φιλοσοφίας που αντιλαμβάνεται την επιχείρηση ως ζωντανό οργανισμό μέσα στον κοινωνικό ιστό.
Η ομάδα ξεκίνησε για να προσφέρει ώρες άθλησης στους εργαζόμενους της εταιρείας, αλλά γρήγορα έγινε το σύμβολο της πόλης. Έγινε απολύτως επαγγελματική ομάδα κι ως τώρα έχει κατακτήσει 26 πρωταθλήματα (συμπεριλαμβανομένου και του φετινού), 11 κύπελλα, 11 Λιγκ Καπ και δύο ευρωπαϊκούς τίτλους: Αναδείχτηκε Πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1988 και κατέκτησε το κύπελλο ΟΥΕΦΑ το 1978.
Η Philips ήταν εξαρχής ο βασικός σπόνσορας του συλλόγου και, παρ’ ότι τα μέλη της οικογένειας ήταν φανατικοί ποδοσφαιρόφιλοι, δεν ανακατεύονταν με τα διοικητικά περισσότερο απ’ όσο όριζε ο ρόλος τους. Κι είχαν θέσει σαφείς όρους που αφορούσαν την σχέση με την τοπική κοινωνία: Παράλληλα με την επαγγελματική ανάπτυξη, η PSV έδινε μεγάλη βάση και στα τμήματα υποδομής της, δίνοντας την ευκαιρία σε ντόπια παιδιά να κάνουν καριέρα στη μπάλα. Σε λίγα χρόνια, λοιπόν, ολόκληρη η πόλη του Αϊντχόφεν μετατράπηκε σε «Philipsdorp», όπως το αποκαλούσαν οι ντόπιοι: Μια εταιρική πολιτεία όπου η βιομηχανία, η κοινωνία και η τεχνολογία συμβιώνουν.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1920 η Philips εγκατέλειψε την παραγωγή μόνο λαμπτήρων πυρακτώσεως και επεκτάθηκε δυναμικά και σε άλλους τομείς. Εξαργύρωνε πια και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών όσον αφορά την ποιότητα των προϊόντων της. Επεκτάθηκε δυναμικά στον τομέα του ραδιοφώνου, κυκλοφορώντας πομπούς και δέκτες που γίνονται ανάρπαστοι στην Ευρώπη. Το 1939 λάνσαρε την πρώτη ηλεκτρική ξυριστική μηχανή, ενώ την ίδια εποχή δημιουργεί το πρώτο της σοβαρό ερευνητικό ινστιτούτο, προάγγελο των τεχνολογικών θαυμάτων που θα ακολουθήσουν: το κασετόφωνο, το CD, οι ιατρικοί απεικονιστικοί τομογράφοι. Σε όλα αυτά υπήρξε πρωτοπόρος.
Με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα μέλη της οικογένειας, λόγω της εβραϊκής τους καταγωγής, φεύγουν από την Ολλανδία. Μόνο ο πατέρας Frederik έμεινε πίσω, και έφυγε από τη ζωή το 1942, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Η εταιρεία συνεχίζει να λειτουργεί σε μειωμένη κλίμακα, αλλά επιβιώνει. Η μεταπολεμική περίοδος είναι θριαμβευτική: η Philips αναδεικνύεται σε μία από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές της Ευρώπης. Με εργοστάσια σε δεκάδες χώρες και παρουσία σε όλα σχεδόν τα πεδία της ηλεκτρονικής και της ιατρικής τεχνολογίας, η εταιρεία εξελίσσεται παράλληλα με την ευρωπαϊκή ανάκαμψη και ευημερία. Η οικογένεια αποσύρθηκε σταδιακά από την καθημερινή διοίκηση, αλλά παραμένει σύμβολο της επιχειρηματικής ευφυΐας και κοινωνικής ευαισθησίας.
Eξωτερική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image